10 soruda ‘İstanbul LGBTİ Onur Haftası’: Her yerdeyiz alışın!

ÖMÜR ŞAHİN KAYİF - omursahin@birgun.net

AKP’nin gerici politikalarından en çok etkilenen kesimlerden biri kuşkusuz LGBTİ bireyler. Nefret söylemi, nefret cinayetleriyle yüz yüze yaşamalarının yanında bırakın haklarının yasalarca korunmasını sık sık iktidarın ayrımcı söylemleriyle hedef gösteriliyorlar. Bütün zorluklara rağmen LGBTİ hareketi Türkiye’de her geçen gün büyümeye devam ediyor. Gezi Direnişi’nde önemli rol oynayan hareket, 23 yıldır Onur Haftası düzenliyor ve ‘kurtuluş yok tek başına’ diyerek herkesi bir hafta boyunca LGBTİ’lerin mücadelesi üzerine konuşmaya çağırıyor. Bugün başlayan ‘Onur Haftası’, 28 Haziran’da İstiklal Caddesi’nde yapılacak geleneksel Onur Yürüyüşü ile sona erecek.

1. Ne zaman?

22- 28 Haziran 2015

2. Nerede?

mau mau ve Blok Artspace (sergi), Maçka Parkı (atölye), Kadıköy Piri Çavuş Sokak (Sokak Partisi), SALT Beyoğlu ve Galata, Şisli Kent Kültür Merkezi (Hormonlu Domates Gecesi), Fransız Kültür Merkezi, Cezayir Toplantı Salonu, Emek Sahnesi…

3. Neden?

28 Haziran’da yapılacak ‘Türkiye’de LGBTİ Bireylerin Sosyal ve Ekonomik Sorunları’ adlı panelde açıklanacak aynı adlı araştırmaya göre, ayrımcılığa uğradığını söyleyen LGBTİ bireylerin ancak 10’da biri hukuki yollara başvuruyor. LGBTİ’lerin yaklaşık yüzde 56’sı açık kimlikleriyle güvende ve rahat hissedebilecekleri hiçbir sosyal alanın bulunmadığını söylüyor. Sadece Türkiye’de değil dünyada da önyargılar nedeniyle önce kendinizi kabul süreciyle karşılaşıyorsunuz. Size benzeyen arkadaşlar buldukça ve kendinizle ‘onur’ duydukça, aileye, sosyal çevreye açılıyorsunuz. Babasının öldürdüğü Ahmet Yıldız ya da translara karşı nefret cinayetlerinde gördüğümüz gibi ‘öğrenilmenin’ sonucu canınıza mal olabiliyor. Tabii ailenizde, sosyal çevrenizde, işte ya da Meclis’te kabul edildiğimiz olumlu örnekler de var ve bize güç veriyor. Bu etkinlik “bizi görmezden gelmeyin, aranızdayız ve birlikteyiz” demenin bir yolu.

4. Kimler düzenliyor?

Açık çağrıyla bir araya gelen gönüllülerden oluşan Düzenleme Komitesi’nde birçok meslekten, kimlikten, yönelimden insan var. Ekip, anti-hiyerarşik bir yapılanma, kararlar ortak alınıyor.

5. Neler var?

‘Akran Zorbalığı- Beden Eğitimi Dersine Queer Bir Bakış’, ‘Lezbiyenler İçin Cinsel Sağlık’, ‘Hapiste LGBTİ’, ‘Seks İşçiliği Özelinde LGBTİ Hakları ve Şiddet’ gibi panel ve söyleşiler var. Onur Haftası sergisi ‘Nerdeen nereye’, ‘80’lerde Lubunya Olmak’ oyunu, ‘Ben Senin Bildiğin Erkeklerden Değilim’ gösterisi de programda yer alıyor. Pembe Hayat Kuir Fest film festivalinden iki film seçkisi SALT Beyoğlu’nda izlenebilecek.

6. Onur Yürüyüşü nedir?

ABD’nin New York şehrinde 1969’da LGBTİ bireylerin sürekli gittiği Stone Wall adlı barda polis şiddetine karşı Sylvia Rivera adlı bir trans kadının polislere bir taş atmasıyla patlak veren bir hareket Onur Yürüyüşü. LGBTİ bireylere yakıştırılan ‘onursuz, ahlaksız olmaya’ karşı “Biz onursuz değiliz, bizim ahlakımız bacak aramızda değil” denerek ilk defa ‘pride’ yani ‘onur’ yürüyüşü düzenlenmiş. Onur, eşcinsel ya da trans olmaktan gurur duymak anlamına gelmiyor. Gizlenen, baskılanan, kalıplara sokulmaya çalışılan varoluşun sahiplenilmesi olarak düşünülebilir.

7. ‘Dünyada ve Türkiye’de nasıl düzenleniyor?

Avrupa ülkeleri ve ABD’de parti havasında kutlanıyor, ancak göçmen ya da düşük gelirli LGBTİ’lerin sesi az çıkabiliyor, sorunları görmezden gelinebiliyor. Türkiye’de ise belki politikanın yaşamın çok içinde olmasından dolayı Onur Haftaları her türlü sömürüye, cinsiyetçiliğe ve baskıya karşı söz söyledi. “Kurtuluş yok tek başına” derken, bir yandan “Velev ki ibneyiz, alışın her yerdeyiz” diyerek sokakta, sol örgütlerde, ailenizde olabileceğimizi gösterdi.

8. Kimler katılabilir?

Birlikte sesimizi daha çok duyurabileceğimize inanan ve bu sürecin parçası olmak isteyen herkes katılabilir.

Onur Yürüyüşü lezbiyen, gey, biseksüel, transların yürüyüşü öncelikle, gökkuşağının tüm renklerine de açık. ‘Normal’ dışı kimlikler saklanması gerekmediği için sokaklardayız. Diğer yandan otoriteyle, sömürü düzeniyle, homofobi, bifobi, transfobiyle derdi olan, makbul kalıplara girmek istemeyen herkes yürüyüşe katılıyor. LGBT Blok olarak Gezi Direnişi'nde farklı sosyal hareketlerle birlikte iş yaptık, aslında bundan önce de yapıyorduk ama hareketin içinde daha görünür olduk.

9. Peki nedir bu ‘normal’?

Onur Haftası’nın teması ‘normal’. Resmi tarihle, baskıcı eğitim sistemiyle, kız çocuklarının bebekle, erkek çocuklarının arabayla oynadığı, erkekler için kadınsı olmanın ya da kadınlar için sert görünmenin tasvip edilmediği ortamda yetişiyoruz. Patrona, öğretmene, hükümete itaat eten bireyler olarak nasıl görülmek istiyorsak öyle olmak zorundayız. İlişkiler yalnızca kadın ve erkek arasında olabilir algısına karşı çıkıyoruz ve biz norm-dışılar olarak her yerdeyiz ve alışın diyoruz. Dışlanmayı, baskılanmayı, susturulmayı kabul etmediğimiz için bu yılki Onur Haftası'nda ‘Normal’i konuşalım istedik. Yürüyüşte de belki bir yıl boyunca dışarıda nasıl görünmek isteyip de olamadıysak öyle olalım istiyoruz.

10. Ekibin Hormonlu Domates favorisi kim?

Bu sene 11. senesi olan Hormonlu Domates Ödülleri ile yılın en homofobik/ transfobik söylemleri, yine yapılan çağrıyla belirlenen adaylar arasından oylamaya sunularak seçilecek. Oylama herkese açık. HDP’nin ilk açık kimlikli eşcinsel adayı Barış Sulu’nun adaylığı sonrası yaptığı açıklamalar nedeniyle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yine her sene olduğu gibi güçlü adaylardan. Tören 24 Haziran’da Şişli Kent Kültür Merkezi’nde.