2018’de dünya halleri

Yükselen sağ, göçmen karşıtlığı, ticaret savaşları dünya gündemini belirledi. Fakat öbür tarafta, başka bir dünya isteyenler Arjantin’de G20 zirvesinin kapısına dayandı. Filistin’de işgale boyun eğmedi. Sınırları aşıp yürüdü Orta Amerika’dan. Kürtaj yasağını kaldırdı. Sarı Yelekliler ise senenin direniş sembolü oldu.

Tarihi Kore zirvesi

Yılın tarihi anlarından birisi 27 Nisan’da yaşandı. Kuzey Kore’nin lideri Kim Jong-un ile Güney Kore›nin lideri Moon Jae-in bir araya geldi. Kore Yarımadası’nın nükleer silahlardan arındırılması ve iki ülke arasında kalıcı barışın sağlanmasının konusunda mutabakata varıldı.

Cemal Kaşıkçı Cinayeti

Gazetecileri Koruma Komitesi’ne göre 2018 en fazla gazetecinin öldürüldüğü yıl oldu. Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülen Cemal Kaşıkçı da onlardan biriydi. Kaşıkçı’nın konsolosluk binası içinde öldüğü Suudi Arabistan tarafından 18 gün sonra kabul edildi. Cesedinin nerede olduğu hala açıklanmadı. Dünya liderleri Kaşıkçı’nın öldürülmesinin ardından bir dizi diplomatik trafik gerçekleştirip, Suudi Arabistan’ı kınadığını iddia etse de G20’deki samimi pozlar ve 2020’deki G20’zirvesinin Suudi Arabistan’da yapılmasına karar verilmesi dikkat çekti.

TİCARET SAVAŞI

ABD ve Çin arasında uygulanan gümrük vergileri, uluslararası bir ekonomik krizin kapısını araladı. G20 Zirvesi’nde bir araya gelen Trump ve Xi Jinping, “90 günlük ateşkes” konusunda mutabakata vardı.

Avrupa’da sağın yükselişi

Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya gibi ülkelerde aşırı sağ partilerin yükselişe geçmesiyle birlikte göçmenlere yönelik şiddet de artış gösterdi. Bu artışın en fazla hissedildiği ülkelerden biri de Almanya oldu. Merkel, Hessen ve Bavyera seçimlerinde alınan kötü sonuçların ardından liderliğine ve Başbakanlığa aday olmayacağını açıkladı. Merkel’in yerine ise parti liderliğine Annegret Kramp-Karrenbauer geçti.

ABD’nin İran yaptırımları

2016 yılında imzalanan nükleer anlaşma, 2018 yılında Trump tarafından bozuldu. ABD, Ağustos ve Kasım aylarında İran’a yönelik iki farklı yaptırım paketini devreye soktu. Bu karar, Washington ve Tahran arasında son yılların en büyük gerginliğini başlattı.

Tropikal Trump kazandı

Dünya genelinde aşırı sağcı partilerin yükselişinin son örneği, Brezilya oldu. 2018 yılı başkanlık seçimlerini, aşırı sağcı Jail Bolsonaro kazandı. Bolsonaro, Ülkede 1964-85 yıllarındaki askeri cunta ile hareket etmiş bir isim. Kampanyasında solcuların ortadan kaldırılması, yerli nüfusun haklarının geri alınması gibi vaadleri vardı.

Orta Amerikalı Göçmenler

Ülkelerindeki iç savaş ve yoksulluktan kaçarak ABD›ye doğru yürüyen göçmenleri Trump’ın ırkçılığı karşıladı. Ne Trump’ın tehditleri ne de Meksika sınırındaki güvenlik güçlerinin gaz bombalı saldırıları, göçmenlerin yürüyüşü durduramadı. Şimdilerde ise sınıra güvenlik duvarı inşa etmek için gerekli fon konusunda senatodan anlaşma çıkmadığı için ABD senatosu geçici olarak kapandı.

brexıt düğümü

2016’da yapılan referandumla AB’den ayrılma kararı alan İngiltere’de 2018 oldukça hareketli geçti. Theresa May’in ayrılık paketi, kendi kabinesinde dahi ağır tepkiyle karşılandı. 10 Bakan istifa etti. Bir yanda Brexit destekçileri bir yanda ayrılık karşıtları Londra sokaklarında sık sık protesto gösterisi düzenledi.

Abd’nin Suriye’den çekilmesi

2011’de iç savaşın başladığı Suriye’deki hemen hiçbir amacına ulaşamayan ABD en sonunda İŞİD’in bitirildiği gerekçesiyle Suriye’den askerlerini çekme kararı aldı. Trump, İŞİD’den geriye kalanlarla Ankara’nın baş edebileceğini söyledi. Süreç sıcaklığını koruyor. Şüphesiz Türkiye’nin de dünyanın da yeni yıl da en çok konuşacağı konulardan biri bu olacak.

Öğrenciler sokakLARDa

Meksika’da kayıp öğrencilerin bulunması için Binlerce üniversite öğrencisi 72 saatlik dev bir boykot yaptı. Arnavutluk ve Kolombiya’da da öğrenciler ücretsiz eğitim için sokaklardaydı. Yunanistan’da liseliler Eğitim Bakanı’nın makamını bastı. Fransa’da Lise öğrencilerin Kara Salı protestoları başladı.

Evlilik eşitliği haktır!

Brezilya’da bu sene 23’üncüsü düzenlenen LGBTİ Onur Yürüyüşü’ne yüzbinler katıldı. Romanya’da aile yapısını yeniden tanımlayan ve evlilik eşitliğinin önüne geçecek olan yasa teklifiyle ilgili referandum yapıldı ve katılım yüzde 30larda kaldı.

Sarı yelekliler Dünyaya yayıldı

2018 yılında bütün dünyada dikkatle izlenen ve Belçika’dan İsrail’e Lübnan’a ve diğer ülkelere de sıçrayan bir isyan hareketine sahne oldu.

“Sarı Yelekliler Hareketi” ile dünya “Sıradan bir kıyafetin kendilerini göstermek isteyen insanların direniş sembolü haline gelmesini” izledi. Fransa’da akaryakıt fiyatlarına getirilen vergi artışını protesto eden Sarı Yelekliler, yılın son iki ayında tüm dünyada gündemi değiştirdi. Sarı yelekliler geçen cumartesi eylemlerinin yedinci haftasında da sokaklardaydı.

Köle yasasına isyan

Macaristan’ın siyasal pozisyon ve taktikleri bakımından Erdoğan’ı fazlasıyla andıran başkanı Viktor Orban’ın yıllık zorunlu fazla mesaileri 400 saate çıkaran yasa değişikliği tepki çekti. Muhalefetin ve sendikaların “Kölelik Yasası” olarak adlandırdığı yasaya karşı protestolar hala devam ediyor.

Filistin’e özgürlük

ABD’nin Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak tanınmasını fiiliyata taşıması dünya çapında tepki uyandırdı. İsrail, büyükelçiliğin resmi olarak açıldığı 14 Mayıs tarihinde Filistinli protestocuların öfkesini kanla bastırmaya çalıştı. İsrail yönetimi, Hanzala Cesaret Ödülü sahibi 17 yaşındaki “Filistinli cesur kız” Ahed Tamimi’yi serbest bıraktı.

Beyaz Çarşamba eylemleri

İran’da zorunlu başörtüsü uygulamasına karşı kadınlar sosyal medya üzerinden yayınladıkları görüntülerle seslerini yükseltti. “Beyaz Çarşamba” adını alan protestolar çok konuşuldu. Son olarak, İran Başsavcısı alınan polisiye ve hukuki önlemlerin işe yaramadığını itiraf ederek “Zor kullanmak sonuç vermiyor” dedi.

Irkçılığa karşı yürüdüler

Avrupa ülkelerinde milliyetçiliğe ve yabancı düşmanlığına karşı yüz binlerin katıldığı yürüyüşler yapıldı. Katalonya ve İskoçya’da bağımsızlık talebi’nin yanı sıra Almanya’nın başkenti Berlin’de 250 bin kişi ırkçılığa, yabancı düşmanlığına ve sosyal kısıtlamalara karşı ‘Bölünmeyiz’ sloganı altında yürüyüş yaptı. Avusturya’nın başkenti Viyana’da on binler ırkçılığa karşı sokaklardaydı.

Arjantinli kadınlar İSYANDA

Kürtaj hakkı için eylem yapan Arjantin’deki kadınların giydiği yeşil bandana kıtaya yayıldı. Üç aya kadar kürtajın yasal hale getirilmesi için hazırlanan yasa tasarısının reddedildiği Arjantin’de eylemler sürüyor.

Buazizi’nin ayak izinden

Tunus’ta Kasım ayında ülkenin en büyük sendikasının çağrısıyla, memur maaşlarının artırılması talebiyle bir milyon insan sokaklardaydı. Geçtiğimiz haftalarda da Abelrazak Zurki isimli gazeteci üzerine benzin dökerek kendini yaktı. Ölümünden önce, sosyal medyada, “Bu, Kasrin halkına bir çağrı. Ben, kendi başıma devrim yapacağım” ifadelerini kullandı. Akıllara Muhammed Buazizi geldi.

Ekmek protestosu büyüyor

Sudan’da yılsonunda ekmek başta olmak üzere temel tüketim ürünlerindeki fiyat artışına tepki olarak başlayan protestolar devrim talebiyle ülke geneline yayıldı. Erdoğan’ın yakın dostu Ömer el Beşir’in diktası altındaki ülkede polis saldırıları sonucu yaşamını yitirenlerin sayısı 40’ın üzerinde

İrlanda’da Kürtaj zaferi

İrlanda’da, halk yıllardır tartışılan ve kürtajı yasaklayan yasal düzenlemenin kaldırılıp kaldırılmamasına karar vermek için 25 Mayıs’ta sandık başına gidildi. Referanduma katılanların yüzde 66,4’ü yasak kaldırılsın dedi.