2022’de neler oldu?
Hazırlayan: Yaren ÇOLAK
2 OCAK
2022’nin ilk günlerinden Kazakistan’da enerji fiyatlarına karşı başlayan ayaklanma tüm yıl boyunca dünyanın dört bir yanında sürecek protestoların ilk kıvılcımı oldu. Kazak isyanı ülkeyi perde arkasından yöneten Nursultan Nazarbayev hanedanlığını yıktı, hükümet istifa etti, zamlar geri çekildi, yeni sisteme geçildi. Nazarbayev'in 30 yıl boyunca inşa ettiği rejimin tüm kalıntıları silindi, yok edildi.
24 ŞUBAT
Bir gün önce Donbass Cumhuriyetleri’nin bağımsızlığını tanıyan Rus lider Vladimir Putin, Ukrayna'ya ‘özel operasyon’ emri vererek savaşı resmen başlattı.
28 ŞUBAT
Rusya’nın çağrısıyla müzakerede ilk adımlar atıldı. Heyetler, daha sonra da aynı masa etrafına defalarca kez otursa da müzakereler zaman içerisinde rafa kalktı.
30 MART
İstanbul Dolmabahçe’de gerçekleştirilen müzakerenin ardından Rus ordusu askerlerini Donbass’a çekti. Çatışmalar bu bölgede yoğunlaştı.
1 NİSAN
Yakın tarihin en kötü ekonomik krizini yaşayan Sri Lanka’da halk, Rajapaksa’ya karşı ayaklandı.
4 NİSAN
Macaristan ve Sırbistan’da sağ-muhafazakâr partilerin seçim galibiyeti damga vurdu. Victor Orban’a karşı birleşen 6 muhalefet partisinin sağ stratejisi tutmayınca Macaristan’da yine Fidesz kazandı.
24 NİSAN
Fransa’da ikinci tura kalan Cumhurbaşkanlığı seçiminden Emmanuel Macron, aşırı sağcı rakibi Marine Le Pen'i yenerek zaferle ayrıldı.
25 NİSAN
Ermenistan’ın başkenti Erivan’da hükümetin istifasını isteyen eylemciler, sokağa çıktı.
9 MAYIS
Filipinler’de başkanlık seçimini 1986 halk ayaklanmasında devrilen Diktatör Ferdinand Marcos'un oğlu ve adaşı olan 64 yaşındaki Ferdinand Marcos kazandı.
17 MAYIS
Madrid’deki sol koalisyon hükümeti kürtaj haklarını genişleten ve İspanya'yı Avrupa'da kadınlara ücretli regl izni hakkı tanıyan ilk ülke haline getiren yasa tasarısını onayladı.
18 MAYIS
İsveç ve Finlandiya NATO’ya resmen başvurdu.
19 MAYIS
Kolombiya’da eski M-19 gerillası Gustavo Petro ülke tarihinin ilk solcu devlet başkanı seçildi.
24 HAZİRAN
-ABD’de Yüksek Mahkeme, kürtajı anayasal hak olarak koruyan Roe v. Wade kararını iptal etti.
-İspanya’ya geçmek isteyen göçmenlere saldıran Fas polisi onlarca kişiyi katletti.
7 TEMMUZ
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, kabinede ve parti içinde 50 kişiyi aşan istifa furyasına daha fazla dayanamayarak dört elle sarıldığı koltuğuna veda etti.
10 TEMMUZ
Sri Lanka’da aylardır süren protestolarda dinmeyen öfke sonucunda halk, sarayı işgal etti. Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa kaçtı. İstifasını da e-posta yoluyla gönderdi.
23 TEMMUZ
İstanbul Dolmabahçe’de AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in eşliğinde taraflar arasında Tahıl Koridoru Anlaşması’na imza atıldı.
25 TEMMUZ
Pilotlar ve makinistlerin aldığı iş bırakma kararıyla Avrupa’da havada karada grev vardı.
29 TEMMUZ
Irak’ta Sadr destekçileri devam eden siyasi krize karşın Yeşil Bölge’yi işgal etti.
1 AĞUSTOS
Kosova hükümetinin plaka kararıyla Sırbistan ile tansiyon yükseldi.
2 AĞUSTOS
ABD Temsilciler Meclisi Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyareti Çin ve Tayvan arasında başlayan gerilimin ‘start’ını verdi.
8 AĞUSTOS
Güney Amerika ülkesi Kolombiya'da ikinci turu 19 Haziran'da yapılan başkanlık seçimlerini kazanan eski gerilla Gustavo Petro, yemin ederek göreve başladı. Kolombiya’nın ilk solcu devlet başkanı olan Gustavo Petro'nun yardımcısı avukat, çevre hakları savunucusu ve feminist Francia Márquez de ülkenin ilk Siyah başkan yardımcısı oldu.
29 AĞUSTOS
Irak’ta Şi Lider Sadr, siyasetten tamamen çekildiğini duyurdu. Destekçileri tekrar Yeşil Bölge’yi işgal etti.
5 EYLÜL
Batı’da yaşanan enerji krizi ve yüksek enflasyon nedeniyle pek çok ülkede fatura isyanları yaşandı.
16 EYLÜL
Tahran’da ‘başörtüsü kurallarına’ uymadığı gerekçesiyle katledilen Mahsa Amini’nin ardından kadınlar sokağa döküldü. Aha sonra hükümet karşıtı protestolara dönüşen eylemlerin fitili 18 Eylül’de yakıldı.
25 EYLÜL
İtalya’daki seçimleri sağ ittifak kazandı. Faşist İtalya’nın Kardeşleri lideri Giorgia Meloni, sandıktan zaferle ayrıldı.
30 EYLÜL
Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya’da 23-27 Eylül’de yapılan referandumdan ezici çoğunlukla ‘evet’ oyunun çıkmasının ardından Rusya, 4 bölgeyi ilhak etti.
31 EKİM
Brezilya’da başkanlık seçiminin kazananı İşçi Partisi’nin adayı Luiz Inacio Lula da Silva oldu. Solcu lider seçimin ikinci turunda yrakibi mevcut başkan Jair Bolsonaro’yu altetti.
22 KASIM
Kolombiya hükümeti ile Marksist gerilla hareketi Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) arasındaki barış grüşmeleri üç yıl aradan sonra yeniden başladı. Venezuela'nın arabuluculuğundaki görüşmelerde 5 Aralık'ta anlaşmaya varıldı.
7 ARALIK
Peru'da solcu devlet başkanı Petro Castillo, bir kongre darbesiyle görevden alınarak tutuklandı. Darbeci yönetime karşı Peruluların eylemleri devam ediyor.
8 ARALIK
İngiltere'de son yılların en büyük grev dalgası başladı. Enflasyonun son 41 yılın en yüksek seviyesinde olduğu İngiltere'de, pahalılık ve enflasyonun altında ezilen ve çalışma koşullarının iyileştirilmesini isteyen emekçiler hemen her geçen greve çıkmaya başladı. Öğretmenler, sağlık çalışanları, hemşireler, otobüs şoförleri, liman işçileri, gazeteciler, kamu personelleri, demir yolu, havalimanı, üniversite, havacılık ve posta servisi çalışanları başta olmak üzere, çok çeşitli meslek grupları peş peşe iş bıraktı. Grev ve eylemler yeni yılda da devam edecek.