25 Ekim Güneş Tutulması başladı: TÜBİTAK’tan canlı yayın

2022 yılında Türkiye’den gözlemlenebilecek tek güneş tutulması başladı.

Bugün gerçekleşen ve ‘parçalı tutulma’ niteliğinde olana tutulma, Avrupa, kuzey-doğu Afrika, Ortadoğu ve Asya’nın batısından izlenebiliyor.

Türkiye’de gözlendiğinde Güneş’in yaklaşık yüzde 50’si Ay tarafından örtülecek ve tüm tutulma yaklaşık 3 saat sürecek.

Türkiye saati ile 12.40 – 15.05 arasında meydana gelecek olan bu tutulmanın maksimum evresi saat 13.50’de meydana gelecek ve Güneş diskinin yaklaşık yüzde 50’si örtülmüş olacak.

İstanbul'da ise maksimum örtünme saat 13.47'de yaşanacak.

TÜBİTAK'ın canlı yayınını YouTube üzerinden izleyebilirsiniz.

Anadolu Ajansı'nın canlı yayınını aşağıdan izleyebilirsiniz.

Bazı illere göre 25 Ekim 2022 Parçalı Güneş tutulması için saatler ve örtülme oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Türkiye’den gözlenebilecek bir sonraki en yakın Güneş Tutulması ise 2 Ağustos 2027 tarihinde parçalı tutulma olarak gerçekleşecek ve Güneş diskinin yaklaşık yüzde 80’i örtülecektir.

GÜNEŞ TUTULMASI NEDİR?

Bir yıl içinde Ay, Dünya çevresinde yaklaşık on iki kez dönmesine karşın, Ay'ın yörünge düzlemi ile Dünya'nın yörünge düzlemi arasında beş derece kadar bir açı olması sonucu, Ay her defasında Güneş'in tam önünden geçmez ve dolayısıyla bu çakışma seyrek olarak oluşur. Güneş (ve ay) tutulmaları, Ay’ın dairesel olmayan yörüngesi ve eksen eğikliği nedeniyle sadece tutulma mevsimlerinde meydana gelir ve her yıl en az iki, en fazla beş güneş tutulmasıyla sonuçlanır ve bunların en fazla ikisi tam tutulma olabilir. Bir tam tutulamanın tekrar aynı yerde olabilmesi için 360 ila 410 yıl gibi bir zamanın geçmesi gerekir.

Güneş tutulması, Ay'ın yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş arasına girmesi ve dolayısıyla Ay'ın Güneş'i kısmen ya da tümüyle örtmesi sonucunda gözlemlenen doğa olayıdır. Tutulmanın olması için Ay'ın yeni ay evresinde olması ve Dünya'ya göre Güneş ile kavuşum halinde olması, yani yörünge düzleminin Dünya'nın Güneş çevresindeki yörünge düzlemi ile çakışması gerekir.Ay mükemmel bir dairesel yörüngede ve Dünya ile aynı yörünge düzleminde olsaydı, her yeni ayda tam güneş tutulması olurdu. Ayrıca Ay'ın yörüngesi, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesine göre yaklaşık 5 derece eğik olduğu için, gölgesi genellikle Dünya'yı örmez.Tam tutulmada, Güneş diski Ay tarafından tamamen örtülür. Parçalı ve halkalı tutulmalarda Güneş'in sadece bir kısmı gizlenir.

Görsel: TÜBİTAK

PARÇALI TUTULMA NEDİR?

Ay'ın Güneş'i kısmen örtmesi sonucunda oluşur. Her tam ve halkalı tutulma, parçalı tutulma olarak başlar ve tam kavuşumdan sonra yine parçalı tutulma halinde devam eder ve biter. Tam tutulma sırasında, tutulmanın tam olarak gözlenebildiği Dünya yüzeyindeki dar koridorun dışındaki geniş alanlarda, tutulma parçalı tutulma olarak görülür.

GÜNEŞ TUTULMASI NASIL İZLENİR?

Güneşe özel koruma olmadan dürbün, teleskop veya çıplak gözle bakılmaması gerekiyor. Astrofotoğrafçılar ve gökbilimciler, güneş tutulmaları veya diğer güneş olayları sırasında güneşi güvenli bir şekilde gözlemlemek için özel filtreler kullanırlar.

Güneşi gözlemlerken normal güneş gözlüğü kullanmak yeterli değildir. Tutulmayı izlemek isteyen gözlemciler, güneş gözlemi veya tutulma gözlüğü kullanmalıdır. Bunlar mevcut değilse, güneş ışığını bir yüzeye yansıtmak için iğne deliği projektörü kullanmak gibi başka bir dolaylı görüntüleme yöntemi kullanılabilir.