7 bin 845 TL değil adil, insanca ücret
Asgari ücret maratonu başlarken TÜRK-İŞ Başkanı Atalay, pazarlık masasına ‘düşük’ ücretten oturduklarını belirtti, “Pazarlık 7 bin 785 liradan başlayacak” dedi. Bakanlığa göre işçinin asgari ücret beklentisi 7 bin 845 TL.
Emek Servisi
Yaklaşık 10 milyon kişiyi ilgilendiren yeni asgari ücreti belirlemek için, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ilk toplantısı yapıldı. Toplantı işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin katılımıyla, saat 14.00’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda gerçekleştirildi. Toplantıda; komisyonda işçi heyetinin başkanlığını üstlenen TÜRK-İŞ Genel Sekreteri ve Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kavlak ile işverenleri temsilen TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç da yer aldı. Basına kapalı gerçekleşen oturumda, işçi ve işveren tarafı ekonomik veriler doğrultusunda görüş ile taleplerini dile getirildi.
DÜŞÜK ÜCRETTEN BAŞLADI
Asgari ücrete ilişkin ilk buluşma öncesinde TÜRK-İŞ, konfederasyona bağlı 34 sendikanın başkanlarının katılımıyla ayrı bir toplantı düzenledi. TÜRK-İŞ Başkanı Ergün Atalay, asgari ücret görüşmelerine "7 bin 785 lira" talebi ile başlayacaklarını belirterek, bunun "bir bekâr işçinin yaşam maliyeti, açlık sınırı" olduğunu söyledi: “Komisyon asgari ücreti 5 bin 500 TL üzerinden konuşmayacak. 7 bin 785 lira olan açlık sınırından başlayacak, onun üzerine nereye çıkabiliyorsak. Toplumun büyük kesimini memnun edecek bir rakam olursa altına imza atarız.”
13 BİN 200 TL OLMALI
Asgari ücret taleplerini 13 bin 200 TL olarak açıklayan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Başkanı Arzu Çerkezoğlu, hem ilk toplantıyı hem de asgari ücret tartışmalarını BirGün’e değerlendirdi. Çerkezoğlu’na göre, bu ücretin belirlenmesinde belli bilimsel kriterler var. DİSK Başkanı, şöyle dedi: “Birincisi enflasyon, İkincisi asgari ücretin, milli gelir artışından payını alması gerek. Üçüncüsü ailesiyle birlikte yaşamını sürdürebileceği bir ücret belirlenmeli. Dördüncüsü ise, evde en az iki kişi çalıştığı varsayımına göre o eve en az yoksulluk sınırı kadar gelir girmeli. Tüm bunları hesaba katarak 13 bin 200 lira olması gerektiğini söyledik. Komisyondan da beklentimiz bu.”
Türkiye’nin bir asgari ücretliler ülkesine çevrildiğine dikkat çeken Çerkezoğlu, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Masada işçileri TÜRK-İŞ temsil ediyor, açlık sınırını bir ölçü olarak tabir ettiler. Masanın taraflarından, milyonlarca işçi adına beklediğimiz, asgari ücretin bu ölçüler üzerinde belirlenmesi. Bu olmadığı takdirde milyonlarca işçi ve ailesi yoksulluğa terkedilecek. Türkiye’nin asgari ücret toplumu haline gelmesinin yanında sendikalaşma ve toplu pazarlık kültürü yok edildi. Türkiye’nin asgari ücret toplumu halinden kurtarılması gerekiyor.”
ALT SINIRDAN YAPILMAMALI
DİSK Genel Sekreteri ve Birleşik Metal İş Sendikası Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu’na göre ise ‘pazarlık’, hiçbir şekilde alt sınırdan yapılmamalıydı.
“Yoksulun enflasyonu oranında zam yapılması gerek” diyen Serdaroğlu, şunları kaydetti: “Bugünkü açlık sınırını dikkate alınca, şubat ayında tekrar açlık sınırının altında bir asgari ücrete mahkûm olunacak. Şunu ısrarla belirtiyoruz; İnsan Hakları Beyannamesi’nde ‘4 kişilik ailenin, insanca yaşayacağı bir ücret olmalı’ deniyor. Türkiye’de bu mantık yok. Sonuçta Türkiye’de asgari ücret düzeni bozuldu, Cumhurbaşkanı neyi uygun görürse, o olacak. Belki biraz düşük gösterip, ‘Bak bu artış da benden’ diyebilir.”
Serdaroğlu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, asgari ücret beklenti anketine değinerek sözlerini tamamladı: “Bakanlık anket sonuçlarını açıkladı, bir algı yaratılmaya çalışılıyor. 7 bin 845 lira, bir algı operasyonudur.” Asgari ücreti, yasa gereği 15 kişiden oluşan komisyon belirliyor. Komisyonda işçiyi temsilen sadece TÜRK-İŞ bulunuyor. Ancak TÜRK-İŞ, ücret konusunda diğer işçi sendikalarından görüş alıyor. TÜRK-İŞ, Türkiye İşverenler Sendikası ve hükümetten beşer temsilcinin yer aldığı komisyon, önümüzdeki haftalarda iki kere daha toplandıktan sonra kararını açıklayacak. İkinci toplantı, 14 Aralık’ta gerçekleşecek.
***
AÇLIK SINIRININ ALTINDA
Şu an asgari ücret 5 bin 500 lira. Brüt asgari ücret ise 6 bin 471 lira. Ancak Birleşik Kamu İş’in kasım ayı Açlık-Yoksulluk Araştırması’na göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı, 8 bin 657 TL, yoksulluk sınırı 25 bin 422 TL seviyesinde. TÜRK-İŞ verilerine göre ise kasım ayında açlık sınırı 7 bin 786 TL’ye, yoksulluk sınırı da 25 bin 364 liraya çıkmış durumda. Böylece, açlık sınırı mevcut asgari ücretin en az 2 bin 286 TL üzerinde. Yoksulluk sınırı da asgari ücretin neredeyse beş katı. Yoksulluk sınırı belirlenirken ortalama dört kişilik bir ailenin standart bir yaşam sürebilmeleri için gerekli olan ihtiyaçlar belirlenerek hesaplama yapılıyor. Açlık sınırı içinse minimum kalori ve minimum maliyet hesaplanıyor. Merkez Bankası’nın 2022 sonu enflasyon hedefi dikkate alındığında yeni asgari ücretin 7 bin 500 TL dolayında saptanması gerekiyor. Bu da kasım ayı için belirlenen açlık sınırının altında kalıyor.
***
İŞVERENLER ‘7 BİN’ DEDİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, asgari ücret beklentisine ilişkin araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Kamuoyuna 2023 yılı asgari ücret beklentisinin sorulması üzerine, işçilerin asgari ücret beklentisi 7 bin 500 TL’nin üzerindeyken, işverenlerin asgari ücret beklentisi 7 bin TL oldu. İşçi ya da işveren olmayan çeşitli mesleklerden oluşan vatandaşların oluşturduğu kamuoyunun ortak beklentisi ise 7 bin 845 TL oldu.