ABD’den gözdağı
Ankara-Moskova yakınlaşmasından rahatsız olan Washington, tehdidin dozunu artırmaya başladı. Şirketleri uyaran ABD, TÜSİAD’a mektup gönderdi. Uzmanlar, ABD’nin Türkiye’ye gözdağı verdiğini söyledi.
Umut SERDAROĞLU
Ukrayna ile savaşta Batılı ülkeleri arkasına dizen ABD Rusya ile ilişkide olan Türkiye gibi ülkelere sopa sallamaya devam ediyor. Savaşa rağmen iki ülke ile ilişkilerini sürdüren Ankara’yı sık sık uyaran Washington yönetimi tehdidin dozajını artırmaya başladı. Rusya’dan alınan S-400’ler nedeniyle her gün yeni bir yaptırım söylemi dile getirilirken Moskova ile iş yapılmaması için bu kez tehdit direkt şirketlere ve patronlar kulübü TÜSİAD’a yöneltildi.
Wall Street Journal gazetesi, ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Wally Adeyemo’nun Rusya ile çalışan Türkiyeli şirketleri uyardığını ve TÜSİAD’a bir mektup gönderdiğini yazdı. Gazete, “Hazine Bakanlığı, Moskova ile güçlü bağı olan NATO müttefikine, baskı uygulamaya devam ediyor” ifadelerine yer verdi.
YAPTIRIM TEHDİTLERİ
Wall Street Journal, 22 Ağustos imzalı mektupta Adeyemo’nun “ABD’nin uyguladığı yaptırımlara maruz kalan kişi ve kuruluşlara destek gösteren herkes ABD yaptırımlarına maruz kalır. Türk bankaları yaptırım uygulanan Rus bankalarıyla, aynı ABD bankalarıyla olduğu gibi bir ilişki kuramaz” dediğini aktardı.
Gazete mektup ile ilgili olarak Ankara’dan bir yanıt gelmediğini duyurdu.
ABD birkaç gün önce de Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilere yönelik uyarılarda bulunmuştu. Rus haber ajansı TASS, ikinci parti S-400 alımı için yeni bir anlaşma imzaladığını öne sürmesinin ardından ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, “Rusya'nın Ukrayna'ya karşı acımasız ve haksız savaşının, tüm ülkelerin Rusya'nın savunma sektörü ile işlem yapmaktan kaçınmasını bazı yönlerden hayati hale getirdiği, sürekli olarak üzerinde durduğumuz noktadır” ifadelerini kullanmıştı.
ABD tarafından Türkiye’ye yönelik yapılan uyarıları Dış Politika Uzmanı Semih İdiz ve Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu BirGün’e değerlendirdi.
TİCARET SAVAŞI İHTİMALİ
Hem ABD hem de Avrupa’nın kolektif olarak Rusya’ya baskı oluşturduğunu kaydeden Semih İdiz, “Açık bir savaşa gitmek istemeyen Batı, Rusya’yı dolaylı yollarla zor durumda bırakmaya çalışıyor. Türkiye ise Batı ekseninde olan bir ülke. Türkiye, ekonomik ticaretinin büyük çoğunu Avrupa ile gerçekleştiriyor. Bu nedenle ABD, Türkiye’nin Rusya’yı rahatlatan adımlar atmasını istemiyor” dedi.
Semih İdiz, Dış Politika Uzmanı
Bu durumun uzun vadede ticaret savaşına yol açabileceğini öne süren İdiz, “ABD nasıl kendi çıkarlarına göre davranıyorsa Türkiye’de kendi çıkarlarına göre davranıyor. Çünkü dengeleri kollamak zorunda. Ancak bu durum uzun vadede ticaret savaşına dönebilir. Türk şirketlerine ambargo uygulanabilir. ABD ile ticaret yapan Türk şirketleri kapanabilir. ABD bankalarıyla iş yapılması zorlaştırılabilir. Eğer ABD Türk şirketlerine bu şekilde ambargolar uygularsa Avrupa ile iş yapmaları da zorlaşabilir. Ekonomik durum zaten kötüyken bu ihtimal yaşanan sıkıntıları daha da derinleştirebilir” ifadelerini kullandı.
ŞİRKETLERLE SINIRLI KALIR
Daha önce Türkiye’ye S-400 yaptırımı uygulayan ABD’nin yeniden bu uyarı ve tehdidi hatırlattığını ifade eden İdiz, yaptırımların şirketlerle sınırlı kalacağını belirti. İdiz, “Rusya ile yapılan işbirliği bir yerde Batı’nın da işine geliyor. Rusya ile Batı arasında bir nevi diyalog köprüsü oluşturuyor. Tahıl sevkıyatı meselesi bunu gösterdi. Batı, nihai aşamada Ankara’nın Moskova ile ipleri koparmayacağını biliyor. Bu yüzden Türkiye’ye yönelik yaptırım ihtimali çok gerçekçi değil” diye belirtti.
HEDEF ŞİRKETLER
Tahıl anlaşmasının önemine değinen Faruk Loğoğlu, “ABD’nin bir gözü bu anlaşmada. Onlar açısından çok önemli bir mesele ancak Türkiye’nin yaptırım uygulanırsa tahıl anlaşmasını bozarım deme şansı yok. Anlaşma imzalanmasaydı bu koz kullanılabilirdi. Ancak baktığımızda ABD yaptırım konusunda ciddi. Rusya’nın elbette Türkiye’yi kendi yanına tamamen çekebilmek için gayretleri olacak. Ancak Türkiye bu konuda ortada kalmaya devam edip ikili ilişkilerinde dikkatli olursa ABD’nin Türkiye’ye hedef alacağını düşünmüyorum” şeklinde konuştu.
Faruk Loğoğlu, Emekli Büyükelçi
ABD’nin asıl hedefinin Rusya’da faaliyet gösteren Türkiyeli şirketler olduğunu aktaran Loğoğlu, “ABD bu şirketleri mali konularda rahatsızlık verecek adımlar atabilir. Ancak bunu ‘ABD yaptırım uygular’ kalıbına sokmak eksik olur. Daha doğrusu ABD, Türklerin içinde bulunduğu kırılgan siyasi ve mali ortamda Türkiye’yi rahatsız edecek yaptırım başlığı altına sığmasa bile bu yönde adımlar izleyebilir” dedi.