ABD'den UCM yetkililerine yaptırım kararı: Süreç nasıl başladı, karar nasıl karşılandı?

ABD Başkanı Donald Trump, ABD askerlerini Afganistan işgalindeki davranışlarından dolayı soruşturan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yetkililerine yaptırım uygulanmasının önünü açan kararnameyi imzaladı.

Beyaz Saray Basın Ofisi'nden yapılan açıklamada, “Amerikan askeri personelini korumaya ve ulusal egemenliğimizi savunmaya yönelik kararlı duruşu kapsamında Trump, ABD'nin rızası olmadan ABD askeri personelini soruşturma ve yargılama eyleminde doğrudan yer alan UCM yetkililerine yönelik ekonomik yaptırımlar getirilmesinin önünü açan kararnameyi imzaladı” bilgisi paylaşıldı.

SÜREÇ NASIL BAŞLADI?

Uluslararsu Ceza Mahkemesi Başsavcısı Fatou Bensouda Kasım 2017'de, ABD askerleri, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ve Afgan askerlerin Afganistan savaşı sırasında savaş suçu, Taliban'ın da insanlığa karşı suç işlediğine dair iddialara yönelik soruşturma talebinde bulundu.

ABD'nin, UCM'ye üye olmasa bile Amerikan askerlerinin savaş suçunu UCM'ye üye olan Afganistan'da işlediği için sorgulanabileceği belirtildi.

ABD, Afganistan'da veya başka bir yerde Amerikan askerleri hakkındaki suistimal iddialarını soruşturmaya veya bu konuda kovuşturma başlatmaya teşebbüs eden UCM personeline vize vermeyeceği tehdidinde bulundu ve Başsavcısı Bensouda'nın ABD'ye giriş vizesini iptal etti.

UCM ilk derece dairesi 12 Nisan 2019'da Bensouda'nın ilgili soruşturma talebini oy birliğiyle reddetti, Bensouda ise ret kararını UCM Temyiz Dairesine taşıdı.

UCM Temyiz Dairesi, 5 Mart'ta Afganistan savaşı sırasında işlendiği belirtilen savaş suçlarıyla ilgili soruşturma açma talebini onayladı.

ABD'NİN KARARI NASIL KARŞILANDI?

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD Başkanı Donald Trump'ın, Amerikan askerlerini Afganistan işgalindeki eylemlerinden dolayı soruşturan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yetkililerine yaptırım uygulanmasının önünü açan kararı onaylamasına tepki gösterdi.

Twitter hesabından yaptığı paylaşımda ABD yönetimini UCM hakimlerine gözdağı vermekle suçlayan Zarif, "Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne diplomat kılığındaki kanunsuz çete tarafından şantaj yapılıyor" ifadesini kullandı.

Zarif mesajının devamında şu ifadelere yer verdi: "Uluslararası toplumun uyanması ve (ABD'nin) zorbalığına taviz verilmesinin sonuçlarının farkına varması için daha ne olması gerekiyor? Tavizcilerin bir sonraki kurbanın kendileri olabileceğinin farkına varabilmesi için ABD'nin daha kimi terörize etmesi gerekiyor?"

Birleşmiş Milletler (BM) ise, ABD yönetiminin Uluslararası Ceza Mahkemesi yetkililerine yaptırım uygulanması yönündeki kararının ''endişe verici'' olduğunu bildirdi.

BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric konuya ilişkin açıklama yaptı. Kararı yakından takip edeceklerini belirten Dujarric, ''Adalet ve suçların cezasız kalmaması için verilen mücadele konusunda pozisyonumuz değişmedi'' dedi.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Trump'ın imzaladığı kararnameye ilişkin açıklamalarda bulundu.

Borrell, Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, AB'nin UCM'ye desteğinin geçmişten bugüne sürdüğünü belirterek, "UCM, uluslararası hukukun tesis edilmesinde ve en ağır uluslararası suçların çözülmesinde kilit rol oynamaktadır" dedi.

Mahkemenin rolüne tüm devletler tarafından saygı duyulması ve desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Borrell, Trump'ın kararından "ciddi endişe duyduğunu" ifade etti.

Borrell, konunun AB Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda gündeme gelebileceğini kaydetti.