Acı reçete halka

Havva GÜMÜŞKAYA

Yemin töreninin ardından bugün mesaiye başlayacak Meclis’in ilk gündem maddelerinden birinin ek bütçe olması bekleniyor. Kamu kaynaklarını propaganda için harcayan ve ülkeyi ekonomik uçuruma sürükleyen iktidarın, “Yurttaşın tepkisini çekmeyecek” bir formül arayışında olduğu öğrenildi.

2023 yılı bütçesi 4 trilyon 470 milyar TL gider, 3 trilyon 810 milyar TL gelir ve 660 milyar TL açık tahminiyle hazırlanmıştı. Vergi geliri tahmini ise bütçe tahmininin yüzde 83’ünü oluşturuyordu. Ocak-nisan döneminde bütçe açığı 382,5 milyar TL liraya ulaştı. Böylece, yılın ilk dört ayı itibarıyla bütçe açığı 659,4 milyar lira olan yıl sonu hedefinin yüzde 58’ine ulaştı. İktidarın seçim propagandası olarak Hazine’den yaptığı harcamalar yılın yarısı gelmeden ek bütçeyi zorunlu hale getirmişti.

İKTİDARIN FORMÜL ARAYIŞI

5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 19’uncu maddesine göre karşılığı gelir gösterilmek kaydıyla kanunla ek bütçe yapılabiliyor. Buna göre yaratılan gider kadar gelir de oluşturulmak zorunda. TBMM’ye sunulması beklenen acı reçetenin 2 trilyon TL’ye yakın vergi paketini içermesi öngörülüyor. Böylece yıl sonu vergi geliri tahmininin 5 trilyon liraya aşması bekleniyor.

İktidarın “Yurttaşın tepkisini çekmeyecek” formül arayışı olarak bazı vergi kalemlerinde artışlara gidilebileceği öğrenildi. Buna göre paketin içerisinde emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi kalemlerinde ek vergilerin getirilebileceği tahmin ediliyor. Özellikle ikinci ev, ikinci araba için ek vergi gündeme gelebilir. Muhalefet partilerinin vergi yüküne itiraz etmesine karşın TBMM çoğunluğunun Cumhur İttifakı’nda olması nedeniyle bütçe görüşmelerinin tartışmalı geçmesi bekleniyor.

***

REZERVLER İKİ SEÇİM ARASI 6,6 MİLYAR DOLAR ERİDİ 

Merkez Bankası (MB) seçim öncesi dövizin yükselişini durdurmak için rezervleri seferber etti. Merkez Bankası toplam rezervleri 26 Mayıs haftasında 3.1 milyar dolar azalarak 98.4 milyar dolara geriledi. Net rezervler -4.4 milyar dolara, swap hariç net rezervler ise -60.5 milyar dolara geriledi. Cumhurbaşkanlığı seçiminin 2 turu arasında toplam rezervlerde 6.6 milyar dolarlık düşüş yaşandı

Merkez Bankası, "Haftalık Para ve Banka İstatistikleri"ni yayımladı. Brüt rezerv, 26 Mayıs haftasında 3,1 milyar dolar düşüşle 98,5 milyar dolara geriledi. Bu rakam, Temmuz 2022 sonrasındaki en düşük rakam olarak kayıtlara geçti. Brüt rezervde 1 Ocak ile 26 Mayıs arasındaki dönemde toplam düşüş 30,3 milyar dolara ulaştı. Net rezerv 26 Mayıs haftasında 4,4 milyar dolar düşüşle -4,6 milyar dolara geriledi. Bu rakam tarihin en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti. 1 Ocak ile 26 Mayıs arasındaki dönemde net rezervdeki toplam düşüş 32,1 milyar dolara ulaştı. Swap hariç net rezerv de geçen hafta 0,2 milyar dolarlık düşüşle -60,5 milyar dolar oldu. Yılbaşında 50,9 milyar dolar olan MB’nin brüt altın rezervi, 26 Mayıs itibarıyla 41,9 milyar dolara geriledi. 18 Mayıs haftasında da toplam rezervlerde 3.5 milyar dolar, net rezervlerde ise 2.4 milyar dolarlık düşüş yaşanmıştı. Böylece Cumhurbaşkanlığı seçiminin 2 turu arasında toplam rezervler 6.6 milyar dolar, net rezervler ise yaklaşık 6.5 milyar dolar düşmüş oldu.

DÖVİZ MEVDUATINDA DÜŞÜŞ

Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı ise geçen hafta 7 milyar dolarlık düşüşle 176 milyar dolara geriledi. Pariteden arındırılmış düşüş 6,3 milyar dolar olurken, bunun 3,4 milyar doları gerçek kişilerden, 2,9 milyar doları şirketlerden kaynaklandı. KKM’de seçim öncesinde artan getiriler, döviz mevduatta düşüşü de beraberinde getirdi.  Yabancılar geçen hafta nette 379 milyon dolarlık hisse satışı yaparken, 2 milyon dolarlık tahvil aldı.