Acıyla yüzleşme

Eda Köprü Yılmayan

Salt Beyoğlu, ‘Ten, Beden, Ben’ isimli bir sergiye ev sahipliği yapıyor. Resim, heykel, enstalasyon ve video gibi farklı alanlarda üretim yapan İpek Duben’in imzasını taşıyan sergi; sanatçının kırk yılı aşan üretiminin farklı dönemlerinin ürünü. Toplumsal kimlik, cinsiyet, önyargı, şiddet, göç olgularına dikkat çeken Duben’in eserleri toplumsal bir bellek oluşturuyor.

Chicago Üniversitesi’nde siyaset bilimi alanında master yapan, ardından doktoraya başlayan ancak tez aşamasında sanata yönelen İpek Duben ilk derslerini Heykeltıraş Kuzgun Acar’dan alır. Hatta evinde kurduğu ilk atölyesini de onun sayesinde oluşturur.

Salt Beyoğlu’nda üç kata yayılan serginin girişinde ziyaretçileri Duben’in 1980 yılında Türkiye’de açtığı ilk kişisel sergisi ‘Şerife’ karşılıyor. Kız kardeşinin evine temizliğe gelen Şerife’nin başsız ve bedensiz portrelerini yapan sanatçı, toplumsal varlığı ve emeği görünmez kılınan kadınları Şerife’yle temsil ediyor. Ayrıca köyden kente göç eden insanlara, onların duygusal durumlarına dikkat çekiyor.

Sergide dikkat çeken bir başka çalışma metal üzerine yerleştirilen kadın cinayetlerine ilişkin haberler. Her bir metalin üzerinde yer alan lambalar ziyaretçilerin adeta kendilerini bir sorgu odasında gibi hissetmelerini sağlıyor. Kadın cinayetlerine dikkat çekmek için Zeren Göktan’ın yaptığı ‘Anıt Sayaç’ İpek Duben’in eserleriyle bir bütünlük oluşturuyor. Anıt Sayaç’ta öldürülen kadınların isimleri yer alıyor. Üst üste dizilen tuğlalar şeklinde tasarlanan anıt bir duvarı temsil ediyor ve bu duvar bizi kendi yasımızla buluşturuyor. Her iki sanatçının ortak bir üretim mekânında buluşması ve erkek şiddeti sonucunda öldürülen kadınları farklı eserlerle yansıtmaları büyük önem taşıyor.

Ziyaretçilerin sosyal medya hesaplarından sıklıkla paylaştığı ‘LoveGame’ isimli alan ise bir trajediye işaret ediyor. Ortada bir rulet masası, yanıp sönen neon ışıklar, fonda dramatik bir müzik, rulet masasının üzerinde öldürülen kadınların fotoğrafları…

Bu bölüme yerleştirilen ayna ise ziyaretçilerin kendisiyle yüzleşme alanı. Sonu kanlı biten ‘Aşk Oyunu’nun’ bir tanığı olarak orada bulunuyoruz ve eğer susmaya devam edersek biz de adeta oyunun bir parçası haline geliyoruz. Sergi, 8 Mayıs’a kadar Salt Beyoğlu’nda görülebilir.