AIHM'de 26 dava karara bağlandı

GÜLER YILMAZ
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye'ye karşı açılmış 26 davayı, temmuz ayında karara bağladı. 2006 yılının ilk altı ayında ise AİHM tarafından Türkiye ile ilgili 189 hüküm verildi. 26 davadan biri kayıttan düşerken Erbakan davasında talep olmadığı için tazminata hükmedilmedi.

Geri kalan 24 dava para cezasıyla sonuçlandı ve bu davalardan dolayı Türkiye maddi, manevi tazminat ve mahkeme giderleri olarak 500 bin Euro tazminat ödemeye mahkûm oldu. Türkiye aleyhine bireysel başvurularla ilgili davaları 1995 yılında sonuçlandırmaya başlayan AİHM, aynı yıl beş hüküm vermişti. Bu rakam 2005 yılında 290 oldu.

Türkiye'yi bugüne kadar milyonlarca dolarlık tazminat ödemeye mahkûm eden dosyaların odaklandığı konular; adli yargılama, düşünce özgürlüğü, kişi güvenliği, işkence, yaşama hakkı ve örgütlenme özgürlüğü.

TEMMUZ AYI BİLANÇOSU
Geçtiğimiz ay sonuçlanan ve Türkiye'nin tazminat ödemeye mahkûm olduğu davalardan dan bazıları şunlar: » Erkan, Kamile Uyanık, Karaman ve Beyazıt, Kutlu, Yılmaz, Yayabaşı Davası : Mahkeme sözkonusu kişilerin kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesi nedeniyle "mülkiyet hakkının ihlal edildiği"ne karar verdi. Mağdurlara toplam 75 bin Euro ödenmesine karar verdi. » Necmettin Erbakan Davası: Bir diğer dava kapatılan RP lideri Erbakan ile ilgiliydi. Er-bakan'ın 1994 yılındaki bir konuşmasında halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek suçlamasıyla dava açılmış hakkında soruşturma açılması kararlaştırılmıştı. Mahkeme başvurunun konuşmanın üzerinden 5 yıl geçtikten sonra açıldığını, konuşmanın bir tehlike oluşturmadığını ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi. Başvuruda herhangi bir tazminat talebi olmadığı için tazminata hükmedilmedi. » Kavak Davası : Oğullarının yargısız infaza kurban gittiği ve ölümünün etkili bir şekilde soruşturulmadığı, yaşam mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddidası üzerine yapılan başvuruda mahkeme toplam maddi manevi 13 bin Avro tazminata karar verdi. » Keklik Davası: Bu davada bir örgüt üyesi olmak ve iki kişiyi öldürmekle suçlanan ve DGM tarafından ömür boyu hapse mahkum olan bir kişiyle ilgili AİHM, adli yargılama hakkının ihlal edildiğine karar verdi ve yargılama gideri olarak Türkiye'yi bin Avro ya mahkûm etti. » Doğan ve Diğerleri Davası: Mahkeme tarafından 2004 yılında, köylerinden zorla tahliye edildikleri ve mülkleri ortadan kaldırıldığı gerekçesi ile mahkeme, Türkiye'ye yasal düzenleme yaparak aynı durumdaki kişilerin durumu konusunda adım atması için süre vermişti. Türkiye benzer şekildeki 1500 başvuruyu iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle reddetti. Mahkeme bu davada verilen kararın tek başına yeterli olduğunu belirterek manevi tazminata hükmetti ancak 15 başvurucuya 14.500 ile 19.000 Avro arasında değişen toplam 267.500 Avro manevi tazminat ve 21.906 Euro yargılama giderinin ödenmesi kararını verdi.

»İrmek davası: (Adil yargılama hakkı ve ifade özgürlüğünün ihlali) 3 bin 500 Avro

» Okatan davası: (Kişi güvenliği ve özgürlüğü ile adil yargılama hakkının ihlali) 6 bin Euro.

» Bahçekaya davası: (Adil yargılama ve iç hukuk yollarının etkin kullanımına olanak tanınmadığı) 4 bin 400 Avro

» Baltacı davası: (Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali ve adil yargılanma hakkının ihlali) 16.500 Avro

» Tamar davası : (Makul sürede yargılama hakkının ihlal edildiği) 7 bin 500 Avro.

» Ahmet Kılıç davası : (Mahkeme kararının yerine getirilmemesi ve adil yargılama hakkının ihlali) 2 bin 500 Avro.

» Cihan Çapan/ Halis Doğan davası: (İfade özgürlüğü, mülkiyet hakkının ihlali) 15 bin Avro

» Mehmet Sait Kaya davası: (Mülkiyet hakkının ihlali) 3 bin 500 Avro

»İhsan Bilgin davası: (Babasının korucular tarafından öldürülmesi nedeniyle, yaşam hakkının ihlali ve etkili bir soruşturma yü-rütülmediği gerekçeleriyle) 47 binv

» Ferhat Berk davası: (Kişi güvenliği hakkının ihlali) 2 bin 500 Avro.

» Gök ve diğerleri davası : ( Adil yargılama hakkının ihlali) 16 bin 600 Avro

» H. Celal Güzel davası : (Adil yargılama hakkı ve ifade özgürlüğünün ihlali) 7 bin Avro

» S.S. ve M.Y davası : Jandarma tarafından köylerini terk etmeye zorlandıkları gerekçesiyle yapılan başvuru, etkili bir hukuki yol bulunduğu ve halen iç hukuk yollarının tamamı tükenmediği gerekçesiyle kayıttan düşürüldü.

» Teslim Töre davası
1993 yılında Anayasal düzeni değiştirmeye çalışmak iddiasıyla tutuklanan başvurucu, kişi özgürlüğü ve adli yargılama ihlalleri konusunda mahkemeye gitti. Mahkeme yargılamanın ve tutukluluk süresinin uzamasının makul sürede yargılanma hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle Türkiye'yi 11 bin 500 Euro'ya mahkûm etti.