AKP’nin İhvan sevgisi

Dış Haberler Servisi

Siyasal İslamcı iktidarın İhvan sevgisi Müslüman Kardeşler’in Mısır’daki lideri ve Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin ölümü üzerine bir kez daha gün yüzüne çıktı. Erdoğan duruşma sırasında yaşamını yitiren Mursi’yi şehit ilan ederken, diyanet 81 kentte gıyabi cenaze namazları kıldırdı. AKP hükümetinin öncülüğünde ülke genelinde anma etkinlikleri yapılırken, AKP lideri Erdoğan da katıldı. AKP’nin İhvan sevgisinin kaynağını, Mursi’nin kim olduğunu, iktidarının tuttuğu yası inceledik.

İhvan ve Mursi nasıl iktidara geldi?

Ortadoğu’nun en eski İslamcı örgütlerinden biri olan Müslüman Kardeşler (İhvan) seksen yıllık yeraltı hayatının ardından Arap Baharı adı verilen süreçte gün yüzüne çıktı. Mübarek yönetimine karşı Tahrir meydanına taşan öfkeyi çalarak ABD’nin de desteğiyle iktidara geldi. ABD ile birlikte sokaklara taşan öfkeyi çaldılar.

1 yıllık İhvan iktidarında ne oldu?

Bir yıllık Mursili İhvan iktidarında siyasal İslamcılar bütün gücü tekeline alarak, toplumsal ve siyasal yaşamı kendi dinci-gerici politikaları çerçevesinde dönüştürmeye çalıştılar. Şeriat anayasası hazırladılar, yaşam tarzını hedef aldılar, kadınları çalışma yaşamından uzaklaştırdılar, neo liberal yıkım politikalarını ABD ile birlikte hayata geçirdiler. Şeriat anayasası ve cumhurbaşkanına daha çok yetki veren kararnameler ve Hristiyan Kıptilere yönelik ardı arkası kesilmeyen baskı ve saldırılar sonrası toplumsal muhalefet sokaklara indi.

Neden darbe içinde darbe yaşandı?

Mursi, yükselen toplumsal huzursuzluk karşısında, silahlı kuvvetlere, taslak anayasanın referanduma sunulacağı 15 Aralık 2012’ye kadar devlet kurumlarını koruma yetkisi veren bir kararname imzaladı. Bu karar yeniden Mısır sokaklarında kitlesel protestolar yaşanmasına neden oldu. Temmuz 2013’te ordu yönetime müdahale etti ve anayasayı askıya aldığını açıkladı. Ülkeyi seçimlere götürecek bir teknokrat geçiş hükümetinin kurulacağını duyurdu. Dönemin Genelkurmay Başkanı Abdülfettah es-Sisi, Mursi’yi deviren askeri darbeye liderlik etti ve Mısır’ı tıpkı Mursi gibi antidemokratik yönetmeye başladı. Her iki kanadın da ortak noktası ABD ile iyi ilişkileri ve ABD çıkarlarını korumaktaki istekleri.

ABD- İhvan ilişkisi neden bozuldu?

Mısır merkezli İhvan hareketi üzerinden bütün bir Ortadoğu’yu dizayn etmeye çalışan ABD emperyalizmi uzun süre Müslüman Kardeşler’i destekledi. Ilımlı İslamcı iktidarlar kuşağı yaratma hevesi nedeniyle İhvan hareketi kollandı, korundu, beslendi. Bu ilişki bir süre sonra bölgesel dinamiklerin İhvancıların “ılım islam” projesine karşı başkaldırması sonrasında sekteye uğradı. İhvan iktidarına karşı başlayan kitlesel gösteriler sonrasında Müslüman Kardeşler’in tahtının sallantıda olduğunu gören ABD bu hareketi terk etti. Siyasal İslamcı proje iflas edince de, uzun yıllar süren ABD Müslüman Kardeşler ilişkinin de sonuna gelindi. Trump yönetimi Müslüman Kardeşler’i yabancı terör örgütleri listesine aldı.

İdeolojik kardeşlik

Türkiye’deki siyasal İslamcılar Katar ile birlikte ideolojik ve politik olarak siyasal İslamın İhvan kanadına yakın. Bu nedenle Mısır’daki Mursi iktidarına özel bir ilgi beslediler ilk günden itibaren. İhvan hareketi ile ideolojik bir yakınlık içerisinde olan AKP’nin, Sisi liderliğindeki Mısır yönetimi ile darbenin gerçekleştiği 2013’ten bu yana hiç ilişkisi yok. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve diğer Körfez ülkeleri İhvan’ı terör listesine alıp yasaklarken, Türkiye Katar ile birlikte bu harekete kucak açtı. Ortadoğu’daki her çalkantıda iktidarın Müslüman Kardeşler tutkusu kendisini gösteriyor. Libya’da şeriatçı çeteler arasındaki mücadelede Suudi-Mısır-BAE üçlüsü ile Türkiye-Katar ikilisi yine karşı cephede yer alıyor.

Son olarak Sudan’da İhvancı Ömer El Beşir’in devrilmesi olayında da bu cepheleşme kendisini açıkça gösterdi. AKP/Saray rejimi İhvan hareketini iç politikada da ideolojik ve politik olarak kullandı. İhvan ilişkisi “rabia” işareti ile sembolleşti. Mısır’da Müslüman Kardeşler’e (Mursi’ye) karşı başlatılan büyük kalkışma ile Türkiye’de AKP’ye karşı Gezi kalkışması’nın çakışması da AKP iktidarının kabusunun bir parçası.