AKP teklifle yoksullaşmayı kabul etti: İstanbul’da yaşam lüks
İstanbul’a yerleşen BDDK üyelerine her ay tazminat ödenmesi için teklif verilmesi kentte yaşamın zorlaştığının kabul edildiğini gösterdi. İşçi, memur, emekli ve öğrenci için İstanbul’da yaşamanın kendisi bile lüks.
Mustafa KÖMÜŞ
Ankara’dan İstanbul’a yerleşen ve pahalılıktan etkilenen BDDK personeline her ay ‘Hayat Tazminatı’ ödenmesi için kanun teklifine madde eklenmesi tepki çekti. Eskiden ‘taşı, toprağı altın’ olarak görülen ve 5 milyonu aşkın çalışan kesimin olduğu Megakent artık ekonomik kriz ve hayat pahalılığı nedeniyle insanların kaçmak istediği bir yer oldu. Teklife eklenen bu madde de İstanbul’un artık bir çekim merkezi olmadığını net bir şekilde gösterdi.
GEÇİNMEK İMKÂNSIZ
İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) düzenli olarak paylaştığı veriler de kentte yaşamanın çalışan kesimler ve öğrenciler için geçinmenin neredeyse imkânsız olduğunu gösteriyor.
İPA’nın geçen ay açıkladığı verilere göre ekim ayında İstanbul’da yaşamanın maliyeti 45 bin 956 lira oldu. Bir önceki yılın ekim ayına göre ise İstanbul’da yaşam maliyetinin yıllık artış oranı yüzde 76,7 olarak gerçekleşti. Yine İPA’nın 30 Kasım’da yayımladığı “İstanbul’da Üniversiteli Olmanın Maliyeti” isimli rapor da kentteki öğrencilerin yokluk içinde olduğunu ortaya koydu. Rapordan öne çıkanlar şöyle:
• Öğle yemeklerinin ücretleri ortalama yüzde 93,83 arttı.
• Bir öğrencinin aylık yapması gereken market alışverişi son iki yıl içinde yüzde 113,29 oranında yükseldi.
• Özel yurtta kalan öğrencinin aylık yaşam maliyeti 14 bin 583 TL, evde kalan bir öğrencinin aylık yaşam maliyeti 12 bin 535 TL oldu.
• KYK yurdunda kalan bir öğrencinin yaşam maliyeti yıllık yüzde 89,53 artış gösterdi. En çok artış yüzde 217,09 ile market ve yemek harcamasında gerçekleşti.
• 2022-2023 eğitim- öğretim döneminde özel yurtta kalan bir öğrencinin ortalama barınma maliyeti 3 bin 300 TL iken, bu maliyet son bir yılda yüzde 213,94 oranında olağanüstü bir artışla 10 bin 360 TL oldu.
MEGAKENT İSTENMİYOR
YÖK’ün verilerine göre İstanbul’u üniversite tercihine yazanların oranı bu yıl geçen yıla göre tam yüzde 25 azaldı.
İstanbul Ticaret Odası’nın verilerine göre, kentte enflasyon yıllık bazda yüzde 73,89 oldu.
Perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi kasımda önceki aya göre yüzde 3,79, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 2,94 artış kaydetti.
Söz konusu veriler yıllık bazda incelendiğinde, artış oranının perakendede yüzde 73,89, toptan fiyatlarda yüzde 65,01 oldu.
TÜİK’in son açıkladığı verilere göre ise geçen yıl İstanbul’a göçenlerin sayısı 385 bin kişi olurken İstanbul’dan göç edenlerin sayısı ise 418 bini aştı. Kenti terk edenlerin sayısı gelenlerin sayısını geçti. Daha iyi bir yaşam için İstanbul’dan gidenlerin sayısı ise 92 bin 330 oldu. Yüz bine yakın kişi daha iyi ekonomik koşullarda yaşamak için başka şehirlere gitti.
Ortalama konut kirası ise 17 bin lirayı geçti. Artış oranı 1 yılda artış yüzde 91 oldu. Asgari ücretli, maaşıyla kirasının sadece yüzde 67’sini karşılayabilir hale geldi.
∗∗∗
KİRA BİLE ÖDENEMİYOR
Çalışanların ve emeklilerin maaşı ile öğrencilerin burslarıyla İstanbul’da yaşama şartları şöyle:
• Emekli: En düşük emekli maaşı 7 bin 500 TL. Bu maaşla bir emekli ortalama kiranın sadece yüzde 44,1’ini ödeyebiliyor. Emekli maaşı en düşük yaşam maliyetinin ise sadece yüzde 6,1’ini karşılayabiliyor.
• Asgari ücretli: Maaşıyla ortalama kiranın yüzde 67’sini ancak karşılıyor. Yaşam maliyetinin ise sadece 4’te 1‘ini kazanabiliyor.
• En düşük memur: 22 bin 17 TL olan en düşük memur maaşı İstanbul’daki yaşam maliyetinin sadece yüzde 48’ini karşılıyor. Ortalama kiranın da sadece 5 bin TL üstünde.
• Öğretmen maaşı: Öğretmenlerin maaşları 26 bin 654 lira. Bu maaşla yaşam maliyetinin ise sadece yüzde 57,9’u karşılanabiliyor.
• Öğrenci bursu: Şu anda 1250 lira olan öğrenci bursu ortalama kiranın sadece 13,6’da 1’ine birine denk geliyor.