AKP vakıfları hiç yalnız bırakmadı
Bütçeden dernek, vakıf gibi oluşumlara 18 yılda 10,8 milyar TL’lik yardım aktarılırken 1 milyar TL de borç verildi. 2004’ten bu yana vakıflara ve derneklere aktarılan kaynak tam 6 bin 59 kat arttı.
Nurcan Gökdemir
İktidarın, dernek, vakıf gibi oluşumlar ile kurduğu organik ilişki TÜGVA belgeleri ile bir kez daha gözler önüne serildi. Bu kurumlara yapılan taşınmaz tahsislerinin yanı sıra bütçeden de milyarlarca lira aktarıldı. 8 yılda 10,6 milyar TL’ye ulaşan yardımların yapıldığı bu kuruluşların kim oldukları ve faaliyetlerinin açıklanmaması nedeniyle Sayıştay’dan kamu kurumlarına uyarı geldi.
Bütçenin “Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler” ana başlığı altında yer alan “Dernek, Birlik, Kurum, Kuruluş, Sandık vb. Kuruluşlara…” bölümünde açıklanan rakamlar kamunun bu oluşumlara her yıl artan oranda kaynak aktardığını gösterdi. Bu kaynak aktarımı cari transferlerin yanı sıra sermaye transferleri olarak yapıldı. Ayrıca bu kuruluşlara bütçeden borç da verildi.
BİNLERCE KAT ARTTI
2004 yılında 9 milyon 339 bin TL olan cari transfer ve sermaye transferi kalemleri toplamı, 2021’in sadece 8 ayında bile 6 bin 59 kat artarak 575 milyon 271 bin TL oldu.
Bu kuruluşların mal ve hizmet alımlarının finansmanı amacıyla yapılan yardımların tutarı 18 yılda 6 milyar 770 milyon liraya ulaştı.
Bina, ulaşım aracı, makine-demirbaş alımı, inşaat işi gibi sermaye niteliğindeki harcamalarını karşılamak için de 3 milyar 835 milyon lira karşılıksız yardım yapıldı. Bu yardımlar genellikle milyonlarla ifade edilirken 2019 yılı sonunda bir yıllık toplam tutar 3 milyar 414 milyon TL oldu.
İktidarın arka bahçesi olduğu bilinen bu kuruluşlara aynı dönemde toplam 828 milyon 859 bin TL de borç verildi. En sonuncusu 2014 yılında olmak üzere 2004’te 1 milyon 426 bin TL, 2005’te 632 bin TL, 2012’de 106 milyon 606 bin TL, 2013’te 115 milyon 94 bin TL, 2014 yılında da 605 milyon 101 bin TL verilen borç tutarı olarak bütçe kalemlerine yansıdı.
ADRES GİZLİ
Sayıştay’ın Genel Faaliyet Raporu’nda, merkezi bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere raporlarda yer verilmesi gerektiği uyarısında bulunuldu. Sadece yardım yapan idarelerin açıklandığı ifade edilerek, “Bu durumun sorumluluk ilkesi gereği hesap verebilirlik ve mali saydamlığı zedeleyecek nitelikte olduğu değerlendirilmektedir” denildi.
CÖMERT BELEDİYELER
Yerel yönetimlerin yaptıkları yardım ve harcamalar ile ilgili de aynı değerlendirmeler yapıldı. Ayrıca denetimlerde bazı belediyelere ait taşınmazların mevzuatta öngörülen istisnai koşullar oluşmaksızın vakıf ve derneklere kullandırıldığının tespit edildiği bildirildi.
Mevzuata aykırı olarak, sivil toplum kuruluşlarının düzenlediği çeşitli organizasyonlar için belediyelere ait olan veya belediyelerce kiralanan otobüs, minibüs gibi araçların bedelsiz tahsis edildiği, bu kurumlara sunulan hizmetlere indirim uygulandığı ve çeşitli aynı yardımlar yapıldığının da belirlendiği ifade edildi.
