Analiz: Irak, Suriye Türkiye üçgeninde manevralar

POLİTİKA SERVİSİ

Irak, Suriye, Türkiye üçgeninde birbirinden bağımsız gibi görünse de sonuçları itibariyle her birinin bir diğerini etkilediği peş peşe çarpıcı gelişmeler yaşanıyor. Irak’ın kuzeyindeki Gara’da 13 kişinin PKK tarafından öldürüldüğü gün ABD’nin Kuzey Irak’tan YPG/SGD’nin kontrolündeki Suriye’nin doğusuna askeri sevkiyatı sürdürmesi, aynı zaman diliminde Haseke’de askeri üs çalışmaları ve Erbil’deki Amerikan üssüne roketli saldırılar dikkat çekici. Gözler ABD’nin yeni Başkanı Joe Biden’ın Ortadoğu politikalarına çevrilmişken son bir haftada yaşanan bu gelişmeler bölgesel yeni bir sürecin habercisi olarak okunabilir.

ÜÇ ÜLKE DÖRT GELİŞME

1) Gara Operasyonu: TSK tarafından Kuzey Irak’taki Gara’ya yönelik 10 Şubat’ta başlatılan operasyon sırasında 13 güvenlik personeli PKK’liler tarafından başlarından vurularak öldürüldü. AKP iktidarının “müjde” olarak duyurduğu operasyonun büyük kayıplarla sonuçlanması tartışmaları da beraberinde getirdi. İktidarın operasyondaki sorumluğu eleştirilirken Beyaz Saray’dan gelen “ihtiyatlı” açıklama Ankara-Washington hattında krize neden oldu.

2) Erbil'de ABD üssüne saldırı: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi (IKBY) sınırlarındaki Gara’ya yapılan operasyonun tartışmaları sürerken a birkaç gün sonra, 16 Şubat’ta, başkent Erbil'de, ABD askeri üssünün de bulunduğu havalimanına roketli saldırı düzenlendi. Olayda, bir kişi hayatını kaybetti, aralarında bir Amerikan askerinin de bulunduğu 8 kişi yaralandı. Washington, İran’ı suçlarken saldırının kendileriyle bir ilgisinin olmadığını açıklayan Tahran yönetimi, ABD’yi provokasyon yapmakla suçladı.

3) Haseke’ye Amerikan üssü

Suriye’deki ABD askerlerinin sayısını azaltan Trump’ın yerine gelen Biden, Ortadoğu’da daha müdahaleci bir strateji izleyeceğinin sinyallerini verirken Fırat’ın doğusuna askeri sevkiyatı sürdüren Washington yönetiminin Türkiye, Irak ve Suriye sınırının kesiştiği bölgeye askeri üs kurmayı planladığı öne sürüldü. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin Arap Asharq al-Awsat gazetesine dayandırdığı habere göre ABD, Suriye’nin doğusundaki Haseke vilayetinde yer alan Ayn Divar yerleşimine yeni bir askeri üs kurmayı planlıyor. SDG’nin kontrolündeki Haseke, Türkiye-Irak-Suriye üçgeninde yer alıyor. Derik'in de kuzeyine düşen Ayn Divar ise Suriye-Türkiye sınırının en doğu noktasının yakınında yer alıyor. ABD bu hamleyle bölgedeki varlığını kalıcılaştırma peşinde.

4) Irak’a ABD yerine NATO misyonu

Erbil’e roketli saldırı NATO’nun Irak misyonunun genişletilmesi tartışmalarını beraberinde getirdi. Dün sona eren iki günlük NATO Savunma Bakanları Zirvesi’nde ortaya atılan stratejiye göre NATO’nun bu ülkedeki varlığını artırması ele alındı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg eğitim ve danışmanlık içeren Irak misyonunun genişletilmesi konusunda üye ülkelerin mutabık kalacağını umduğunu kaydetti. Stoltenberg, Irak hükümetinin bu yönde bir talebi olduğunu ileri sürdü. Amerikan yönetiminin de Irak’ta ABD’ye yönelik dinmeyen tepkiler üzerine NATO üzerinden buradaki varlığını artırma stratejisi uygulayacağı yorumları yapılıyor.

Türkiye, Irak ve Suriye’nin yanı sıra İran’ı da içine alan coğrafyada yaşanan gelişmeler, iç içe geçen sorunlar silsilesi nedeniyle, birbirinden bağımsız ele alınmayı güçleştiriyor. Dört ülkeyi de derinden etkileyen Kürt sorununun uluslararasılaşması bölgeyi her türlü dış müdahaleye açık bir pozisyona sokarken Amerika’nın stratejik yönelimlerinin tetiklediği gelişmeler doğrultusunda bölgede taşlar yerinden oynatılıyor. Bu nedenle peş peşe yaşanan gelişmelerin hiç biri tesadüfü olarak okunamaz. İran’ı kuşatma, bölgede yeni kazanımlar elde etme hevesindeki Biden yönetiminin işbaşına gelmesiyle hızlanan hareketlilik önümüzdeki dönemlerde artarak devam edecektir.