Araştırmacı gazetecilikte açık veritabanı dönüşümü
ONUR EREM
Şeffaflık Derneği'nin dün İstanbul'da düzenlediği Geleneksel ve Alternatif Medyada Araştırmacı Gazetecilik Konferansı'nda uzmanlar tecrübelerini paylaştı. Şeffaflık Derneği Başkanı Oya Özarslan, konferansın açılış konuşmasında "Araştırmacı gazetecilik devletlerin hesap verebilir olması ve yurttaşların bilgi edinebilmesi için çok önemli. Bugün yolsuzluk, medya çalışanlarının en çok sansürle karşılaştığı ve otosansür uyguladığı üç konudan biri. İşten atılma tehlikesine karşı bunu yapabilmek cesaret istiyor. Beyaz bere, beyaz toros gibi adı ak olan her şeyin ortamı kirlettiği bir karanlık içinde bu durumu değiştirebilecek insanlara ve kurumlara ihtiyaç duyuyoruz" dedi.
Özarslan'ın ardından Organize Suç ve Yolsuzluk Gazeteciliği Projesi'nden Drew Sullivan konuştu. Eskiden geleneksel medyaya haber hazırlarken değişen medya teknolojileriyle birlikte video, veritabanı ve etkileşimli tablolar gibi farklı multimedya araçları kullanmak zorunda kaldıklarını anlatan Sullivan, "Artık bilgi toplayıcılar haline geldik. Gazetecilik, insanları u büyük bilgi kütlesine ulaştırmaya dönüştü. Örneğin hazırladığımız organize suç veritabanı, yaptığımız tüm haberlerden daha fazla görüntüleniyor" dedi.
Organize suç şebekelerindeki insanların şirket alımlarını raporlaştırdıklarını, "suç öncesi" adlı projeleriyle yeni ülkelerde şirket aldıkları zaman o ülkedeki insanları uyarmaya başladıklarını anlatan Sullivan "Medya artık yerel değil uluslararası hale geldi. Her gazeteci kendi yerelini iyi bilir, ama iyi araştırmacı gazetecilik haberleri farklı ülkelerdeki gazetecilerin kendi yerel kaynaklarını birleştirmesiyle ortaya çıkar" ifadelerini kullandı. Sullivan, buna örnek olarak Azerbaycan, Türkiye ve İsveç'teki araştırmaları sonucunda Azerbaycan'ı yöneten ailenin Azercell'in yarısını rüşvet olarak almasını ortaya çıkarmalarını gösterdi: "Türkiye bölgesinde çok önemli bir ülke, vergi kaçakçılığı için bütün bölgenin kullandığı bir araç. Ancak Türkiye'deki araştırmacı gazeteciler uluslararası arenada iyi bir şekilde temsil edilmiyorlar. İşini iyi yapanların çoğu dil bilmiyor, dil bilenlerde ise yöntem konusunda eksiklikler var. Eğer ikisini de biliyorsanız, bize katılın".
6 saat süren konferansta Sullivan'ın konuşmasının ardından Faruk Bildirici, Kemal Göktaş, Mete Çubukçu, Hasan Cemal, Özge Mumcu geleneksel medyada araştırmacı gazetecilik medya üzerine konuşuren Bianet'ten Çiçek Tahaoğlu, TGS'den Sarphan Uzunoğlu, Jiyan'dan Ahmet Sabancı, Dağ Medya'dan Pınar Dağ, Mülksüzleştirme Ağları'ndan Burak Arıkan, Dokuz8Haber'den Gökhan Biçici, Karakutu'dan Şevket Uyanık ve Başak Tuncer ile Doğruluk Payı'ndan Koray Kaplıca ve Bengi Ruken Cengiz yurttaş haberciliği ve internet haberciliğinde araştırmacı gazetecilik üzerine konuşmalar yaptı.