Artık kral çıplak

Sercan MERİÇ

Ekonomideki kötü yönetim halkın her geçen gün daha zor şartlarla karşı karşıya gelmesine neden oluyor. Yılbaşından itibaren durdurulamayan zamlar ve yüksek enflasyon karşısında halk her geçen gün fakirleşirken, sermayedarlar ve iktidar yandaşları kârlarına kâr katıyor. Halk, ekonomik zorlukların temel sorumlusunun iktidar olduğunun farkında. Araştırmalar da bunu gösteriyor.

MetroPOLL Araştırma’nın Türkiye’nin Nabzı Nisan 2022 araştırmasında ekonomi yönetimi ile ilgili yaptığı çalışma da bunu ortaya koyuyor. MetroPOLL Araştırma’nın kurucusu ve yöneticisi Özer Sencar’ın paylaştığı son araştırmada katılımcılara, ‘Son zamanlarda ülkemizde ekonominin iyi mi yoksa kötü mü yönetildiğini düşünüyorsunuz?’ sorusu yöneltildi. Buna göre katılımcıların yüzde 77,4’ü ‘Kötü yönetildiğini düşünüyorum’ dedi. ‘İyi yönetildiğini düşünenlerin’oranı ise yüzde 19,5 oldu. ‘Fikrim yok’ diyenler ise yüzde 3,1 civarındaydı. AKP’lilerin yüzde 58,5’i, MHP’lilerin yüzde 54,3’ü ekonominin kötü yönetildiğini ifade etti. CHP’lilerin yüzde 97,9’u, İYİ Partililerin yüzde 99,6’sı, HDP’lilerin tamamı, Saadet Partililerin yüzde 90,9’u ekonominin kötü yönetildiğini söyledi.

Araştırmada katılımcılara ‘Son bir yıl içerisinde sizin veya ailenizin geçim şartları/refah düzeyi ne yönde değişti?’ sorusu da soruldu. Araştırmaya katılanların yüzde 70,8’i geçim şartlarının ‘kötüleştiğini’ söylerken, sadece yüzde 6,8’i ‘iyileştiğini’ belirtti. AKP’lilerin yüzde 37,7’si ‘kötüleşti’, yüzde 45,2’si ‘değişmedi’ dedi. MHP’lilerin yüzde 41’i ‘kötüleşti’, yüzde 39,1’i ‘değişmedi’ ifadelerini kullandı. CHP’lilerin yüzde 90,6’sı, İYİ Partililerin yüzde 86,7’si, HDP’lilerin yüzde 87,5’i son bir yılda ekonomin durumunun kötüleştiğini söyledi.

KRİZ DERİNLEŞİYOR

Araştırmaya göre halkın yüzde 35,9’u temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Katılımcıların yüzde 43,7’si ise sadece beslenme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Tüm ihtiyaçlarını karşılayabilenlerin oranı ise sadece yüzde 19,6. Temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını söyleyenlerin oranı bir önceki ay yüzde 29,9’du. Ekonomik buhranın derinleşmesi sonucu halkın yaşadığı zorluklardaki artış, bu kategoride yeniden görüldü.

Araştırmada ekonomideki kötü gidişin sorumlusunun kim olduğu da katılımcılara soruldu. Yurttaşların yüzde 62,5’i ‘sorumlu iktidar’ dedi. ‘Dış güçler’ diyenlerin oranı ise yüzde 23,8 oldu. AKP’lilerin yüzde 25,8’i, MHP’lilerin yüzde 29,5’i kötü gidişten iktidarın sorumlu olduğunu ifade etti.

Aksoy Araştırma’nın yaptığı çalışmalar da ekonomik krizin nasıl bir enkaz yarattığını gösteriyor. 2022’nin ilk ayında yapılan araştırmada yurttaşların yüzde 17,2’si hiçbir ihtiyacını rahatça karşılamadığını söylemişti. Yüzde 65,1’i ise ihtiyaçlarının çok azını karşıladığını belirtmişti. Aksoy Araştırma, şubat ayında ise asgari ücretin yeterliliğini sorguladı. Toplumun yüzde 77’si asgari ücreti yetersiz bulduğunu ifade etti. Arada geçen sürede enflasyon canavarı, asgari ücreti bir hayli eritti. Aksoy Araştırma’nın yine şubattaki araştırmasında önceki aylara göre daha zor geçindiğini söyleyenlerin oranı yüzde 57,2’ydi. Nisan ayında ise hayat pahalılığının kalıcı olacağını düşünenlerin oranı yüzde 71,4’e çıktı.

Tüm bu veriler, seçmen davranışına da yansımaya başladı. Aksoy Araştırma’nın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görev onayını incelediği araştırmasında, ‘Onaylamıyorum’ diyenlerin oranı aralık 2021’de yüzde 51,8’di. Bu oran geçen ay yüzde 55’e yükseldi. MetroPOLL’ün kısa bir süre önce cumhurbaşkanlığı seçimleri için yaptığı araştırmada da Erdoğan’ın olası tüm adaylar karşısında seçimi kaybedeceği görüldü. Tüm bu araştırmalar, halkın ekonomik yıkıma sebep olan iktidarı asıl sorumlu olarak gördüğünü ve ilk seçimde yönetimi değiştireceğine dair güçlü bir mesaj verdiğini ortaya koydu.

SEÇMEN İKTİDARIN ÇÖZEMEYECEĞİNİ GÖRÜYOR

Son aylarda yaptıkları araştırma sonuçlarını değerlendiren Aksoy Araştırma Şirketi Kurucusu Ertan Aksoy, iktidarın istediği atmosferi artık yaratmasının mümkün olmadığını belirterek, şu değerlendirmeyi yaptı: “Yaz mevsimi normalde yaşam maliyetini düşüren bir mevsim. Tarımsal üretim artar, enerji maliyetleri düşer. Yaz aylarında rutin olarak genel eğilim iyi olur. Ancak Türkiye’de maliyet eksenli öyle bir enflasyon artışı var ki yazın iyi etkisini toplum hissetmeyecek. Hayat pahalılığı tartışmanın merkezinde kalacak. Artık yapısal bir dönüşüm olmadığı sürece de hayat pahalılığı gündemden çıkmayacak. Çünkü Türkiye bir sarmala girdi. Maliyet arttıkça enflasyon artıyor, enflasyon arttıkça maliyetler yükselmeye devam ediyor. Toplumda da özellikle asgari ücretin yüzde 50 artırılmasının ardından, bu artışın sorunu çözmediği gibi büyüttüğünün de anlaşılması öfkeden öte hayal kırıklığını besledi. İnsanlar içinde bulunduğu bu halin iktidar tarafından çözülemeyeceğini görüyor. Önümüzdeki dönem için yurttaşların beklenti daha da karamsar. Aylık bazda satın alma gücünü kaybettiğini görüyor toplum. Tabii bunlar siyasete etki etmiyor değil. AKP’nin yüzde 30 oyun altına düşmesini hemen sağlamasa da iktidardan vazgeçen yüzde 20’nin geri dönmeme kararlılığını artırıyor. Çalışma çağındakilerle yapılan araştırmalarda geleceğe dair umudun azaldığını görüyoruz. Anlık iyileşme olsa bile, ki mümkün değil, yine de iktidarın ihtiyacı olan atmosfer yaratılamayacak. Bu toplum, “bugünümüz kötü, yarının ne kadar kötü olacağı belirsiz” şeklinde bir bakış açısına sahip. Tüm bunlar olurken muhalif seçmendeki kararlılığın da arttığını söyleyebiliriz.”