‘Asgari’ değil insanca yaşam
Asgari ücet tartışması sürerken yeni zamlarla emekçinin alım gücü her geçen gün eriyor. DİSK, “Emekçinin kayıbı giderilmelidir” görüşünü dile getirirken SOL Parti “4 kişilik ailenin ihtiyaçları dikkate alınmalı” vurgusu yaptı.
HABER MERKEZİ
Seçim sonrasa döviz kurlarının fırlaması ve TL'deki değer kaybı zamları da beraberinde getirdi. Her yeni güne zam haberleri uyanan milyonlarca yurttaş asgari ücrete yapılacak artışı bekliyor. Önceki gün gerçekleştiren Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısında rakam konuşulmadığı açıklanırken ikinci toplantının 19 Haziran Pazartesi günü yapılacağı duyuruldu.
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, Türkiye’de asgari ücretle çalışanların oranının yüzde 50’nin üzerinde olduğuna dikkat çekerek, asgari ücretin gerçek enflasyon, dolar kuru ve altın fiyatları karşısındaki kayıplarının giderilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca asgari ücretin milli gelir artışından payını alması ve işçinin ailesiyle geçinebileceği bir ücret olarak belirlenmesi gerektiğini vurguladı. Çerkezoğlu, “Meselemiz, asgari ücretin kaç lira olduğu ya da kaç dolar olduğu değil; asgari ücretin alım gücüdür önemli olan. Çünkü, asgari ücret ve bütün ücretliler alım gücünü kaybetmektedir. Çok hızlı bir yoksullaşmanın önü açılmaktadır” dedi. Çerkezoğlu, Türkiye’de asgari ücretin sembolik bir ücret olmadığını, birçok çalışanın hayatını sürdürmek zorunda olduğu bir ortalama ücret olduğunu söyledi. Türkiye’de asgari ücretle çalışanların oranının yüzde 50’nin üzerinde olduğunu belirtirken, AB ülkelerinde bu oranın yüzde 4 düzeyinde olduğunu ifade etti. Çerkezoğlu, DİSK olarak enflasyonun tek haneli rakamlara düşene kadar asgari ücretin ve diğer ücretlerin yılda dört kez güncellenmesini önerdiklerini belirtti.
EMEKÇİ PAY ALMALI
SOL Parti Başkanlar Kurulu üyesi İsmail Hakkı Tombul, asgari ücret gündemi ile ilgili açıklama yaptı. Emekçilerin milli gelirden aldığı payın her geçen gün azaldığını, asgari ücretli sayısının tüm çalışan sayısına oranının yüzde 60’ları geçtiğini belirten Tombul; asgari ücret düzenlemesinin yalnızca zam oranlarına sıkışmaması gerektiğini söyledi. Tombul, çalışanların yalnız yüzde 6’sının toplu iş sözleşmesi yapabildiğini de ekleyerek, emeğiyle geçinenlerin doğrudan temsili ile asgari ücretin belirlenmesi gerektiğine işaret etti. Asgari ücret belirlenirken, “4 kişilik ailenin sosyal ihtiyaçları dikkate alınmalı, emekçiler büyümeden pay almalı” dedi.
***
Tüp gaz ve un fiyatlarına zam geldi
Seçim sonrası akaryakıt, otomobil, çay, sigara, alkol, su ve ulaşıma yapılan zamlara yenileri eklendi. Tüp gazlar olarak bilinen doğalgaz doldurma gazlarının satış fiyatlarına zam geldi. Aygaz, İpragaz ve Bizim Gaz firmaları listelerini güncelleyerek fiyatlarını artırdı. Zamların ardından Aygaz’ın 2 kilogramlık ev tüpü, 85 TL’ye, 12 kilogramlık tüp fiyatı ise 365 TL, valfli uzun ev tüpü de 375 TL’ye yükseldi. Van’da ise 400 TL olan 50 kilogramlık un, seçimden sonra gelen zamlarla 550 TL’ye yükseldi. Una yapılan zamların ekmek fiyatlarına da yansıması bekleniyor.
***
Yurttaşın bankalara borcu katlandı
Artan hayat pahalılığı ve günden güne azalan alım gücü nedeniyle çareyi kredide arıyan yurttaşlar borç batağına sapladı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre vatandaşların bankalardan kullandığı tüketici kredilerinin miktarı son bir yılda yaklaşık 500 milyar lira artarak 878 milyar liradan 1 trilyon 366 milyar liraya yükseldi.
BDDK’nın 2023 yılı Haziran ayı birinci hafta verilerine son bir yılda kredilerde en büyük artış oranı yüzde 275’lik oranla taşıt kredisinde yaşandı. Haziran 2022 – Haziran 2023 tarihleri arasında bankalardan kullanılan toplam ihtiyaç kredisi miktarı 521 milyar liradan 851 milyar liraya çıktı. Konut kredisi yüzde 29,6 artışla 334 milyar liradan 434 milyar liraya, taşıt kredisi ise 21 milyar liradan artışla 80 milyar liraya yükseldi. Bireysel kredi kartı harcamaları da yüzde 172 artışla 265 milyar liradan 721 milyar liraya çıktı. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, Mart 2023 itibariyle bireysel kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 2,1 milyon kişi artarak 38,5 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 49 bin TL düzeyinde gerçekleşti. Mart ayında 173 bin kişi ilk defa kredi kartı, 170 bin kişi ise ilk defa tüketici kredisi kullandı.