Asker çekilse de ABD kalacak

EKİN AKYAZ ekinakyaz@birgun.net

ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’den çekilme kararının yankıları devam ederken aynı zamanda birçok belirsizlik de içeriyor. Hem ABD içerisinden hem dünya kamuoyundan söz konusu karara dair farklı tepkiler geliyor. ABD’nin Suriye’deki askerlerini çekme takvimi, tüm unsurlarını çekip çekmeyeceği, Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna operasyon kararını etkileyip etkilemeyeceği merak edilenler arasında yer alıyor. Gelişmeleri, dış politika uzmanları BirGün’e değerlendirdi.

Gazeteci yazar Barış Doster, ABD emperyalizminin bölgedeki nüfuzunu kullanmaktan vazgeçmeyeceğini söyledi. Doster ABD’nin; Türkiye Rusya yakınlaşmasından da rahatsız olduğunu da vurguladı. Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Doç. Dr. Ali Faik Demir ise, yaşananların ABD dış politikasında çok radikal bir değişim olarak okunmaması gerektiğini Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yapacağı olası bir operasyonun ise ertelenebileceğini ifade etti. Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Uluslararası ilişkiler Uzmanı Soli Özel de, Trump’ın kendi başına davrandığını, Ocak ayında yapılacak seçimlere hazırlandığını ifade etti.

ABD gibi emperyalist bir ülkenin Afganistan’dan Irak’tan ne kadar çekildiyse Suriye’den de o kadar çekileceğini, Rusya ile yakınlaşması nedeniyle Türkiye’nin Suriye’ye sınırlı müdahalesine göz yumabileceğini ifade eden, gazeteci yazar Barış Doster şunları söyledi:

Barış Doster

Yeni gerekçeler uydurabilir
ABD’nin Suriye’den askerlerini çekmesi meselesini ABD emperyalizmin ihtiyaçlarından, Ortadoğu’daki önceliklerinden, İsrail’in güvenlik kaygılarını giderme gayretinden, İran’ı çevreleme çabasından, bölge ülkelerinden parçalayarak bir Kürt devleti kurma niyetinden bağımsız ele alamayız. ABD’nin enerji kaynaklarına yönelik ihtiyacı, Türkiye üzerindeki nüfuzu, Rusya ve Çin’in Orta Doğu ve dünyanın geri kalanında artan etkisini geriletme çabasını dikkate almak gerekiyor. Özelde Suriye’den genelde ise Ortadoğu’dan çekilmesini beklemek çok doğru olmayacak. Bir Emperyalist devlet olarak ABD, çekilmek sorunda kalsa bile ertesi gün tekrar Suriye’ye girmesine zemin hazırlayacak bahaneler, mazeretler bırakarak çekilir. Ortadoğu ve Suriye’de vekaleten savaş yürüten bir devlet olarak çok ve çeşitli araçlar vardır. Bölgedeki müttefiklerini cepheye sürmesi, müttefiklerinin parasal ve askeri kartlarını daha fazla kullanması söz konusudur. Öte yandan, Türkiye ile Rusya’nın arasını açmak için de Türkiye’nin Suriye’ye sınırlı bir müdahalesi göz yumması da akla gelebilir. Özetle, ABD, Afganistan ve Irak’tan ne kadar çekildiyse Suriye’den de o kadar çekilecek olması ve çekilirken de müttefiklerini orada bırakacak olması göz ardı edilmemelidir.

Soli Özel

Seçim öncesi manevraları
Kadir Has üniversitesi Öğretim Üyesi ve Uluslararası ilişkiler uzmanı Soli Özel, Trump’ın tek başına davrandığını söyleyerek Türkiye denkleminin ise belirsizliğini koruduğunu şu sözlerle ifade etti: “Olaya biraz da ABD’nin kaprisli, cahil bir Başkan’ı olduğunu düşünerek bakmak gerekiyor. Daha birkaç gün önce Suriye Temsilcisi Jeffrey, dönemin yol haritası sayılacak bir konuşma yapmıştı. Öyle görünüyor ki en yakınındaki isimlerden John Bol+Belli ki kurumsal bir karar değil. Trump bunu iç siyasetinde kullanmaya hevesli ‘çocukları noel zamanı eve getiriyorum’ demek istiyor. Bu karardan caymayacak ama bürokrasi çekilmenin mümkün olan en uzun sürede yapılması için elinden geleni yapacak. Peki, sonrasında ne olacak? Türkiye kendisini korumak için başka ittifaklar arayacak. Bunun eğer iddia edildiği gibi Türkiye’nin Suriye’de önünü açmak, Suriye’nin Kuzeydoğu’sunda hakimiyet kurmak gibi bir sonucu olacaksa ne Suriye devletinin ne de Putin’in bundan memnun kalacağını da söylemek mümkün görünmüyor. Ankara ve ABD görüşmesinin etkisini çekilme kararındaki etkisini kestirmek mümkün değil fakat en azından Beyaz Saray böyle olmadığını söyledi.”

***

Türkiye operasyonu erteleyebilir
Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Faik Demir, çekilme kararının ABD dış politikasında çok radikal bir değişim olarak okunmaması gerektiğini, bölgede ciddi değişiklilere yol açmayacağını söyledi.

Ali Faik Demir

Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yapabileceği olası bir operasyonun bu kararın ardından ertelenebileceğini ifade eden Demir, özetle şunları söyledi:

“Süreci bir bütün olarak değerlendirmek gerekiyor. Önemli olan 2000 kişi 24 saatte mi çekilecek yoksa 6 ayda mı çekilecek ya da kaç asker çekilecek değil. Önemli olan, Suriye’nin geleceğinde Amerika karar alıcı konumundan vazgeçecek mi? Ya da PYD üzerinden masada etki sağlamaya devam edecek mi? Askerleri çekmiş olması Amerika’nın PYD’ye verdiği destekten vazgeçtiği anlamına gelmiyor. Irak’ta peşmergeler de konuşlandırılmıştı. Şimdi daha çok seçim öncesi kendi iç kamuoyuna İŞiD’i yendim, ABD askerlerini oradan kurtardım görüntüsü vermek çabasında. Zaten Pentagon’un da yeni tehlikeler ya da tehditler olursa mevcudiyetini sürdüreceği açıklaması var. Öte yandan ABD, Suriye masasında, sahada çok büyük bir avantaj kazanmadan Türkiye ile ters düşmeyi tercih etmedi denilebilir. PYD’nin arkadan bıçaklandık gibi ifadeleri de oldu, fakat bu durumu da yumuşatacaktır. Özetle, Trump’ın bu açıklamaları çok radikal bir dış politika değişimi gibi gelmiyor bana. Türkiye açısından bu karar bir ölçüde nefes aldırmış oluyor. ABD’nin çekilme açıklamasından sonra, Türkiye’nin denildiği gibi bir hafta içinde operasyon düzenleyeceğini düşünmüyorum.”