Avrupa, Çin ve Rusya görüşmelere başlayacak: İran için yeni bir anlaşma planlıyorlar

Alman basını, Avrupa, Çin ve Rusya’dan diplomatların, ABD’nin çekildiği İran nükleer anlaşmasından ‘geriye kalanları kurtarmak için’ nükleer programını sınırlandırması karşılında Tahran’a finansal yardım yapılmasını öngörecek yeni bir anlaşmayı görüşmekte olduklarını yazdı.

Alman Welt am Sonntag gazetesinin üst düzey AB kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Avrupalı diplomat Helga Schmidt liderliğindeki Avrupalı, Çinli ve Rus yetkililer, gelecek hafta Viyana’da buluşup ABD Başkanı Donald Trump’in 2015’te imzalanan İran nükleer anlaşmasından çekilme kararı alması sonrası atılabilecek adımları tartışacak.

Avusturya’nın başkenti Viyana’daki görüşmeye Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin’in katılması bekleniyor fakat ABD bu görüşmenin katılımcılarından biri olmayacak. Görüşmeye İran’ın katılıp katılmayacağının ise şu an için bilinmediği belirtildi.

Öte yandan Viyana’da bir araya gelecek diplomatların amacı, 2015 anlaşmasına yeni maddeler ekleyerek Trump’ı İran’a yeniden getirdiği yaptırımları kaldırmaya ikna etmek. Alman gazetesinde ayrıca, görüşülmekte olan yeni anlaşmanın, İran’a milyarlarca dolar finansal yardım yapılmasına ilişkin bir madde içerebileceği belirtildi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Trump’ın çekilme kararı alması ardından nükleer anlaşmanın uygulanmasına ABD olmadan devam edilebileceğini söylemişti. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de geçen hafta verdiği bir demeçte, İran ve Avrupalı ülkelerin 2015 anlaşmasından geriye kalanları kurtarmak için görüşmelerde iyi bir başlangıç yaptıklarını fakat pek çok şeyin gelecek birkaç hafta içerisinde neler olacağına bağlı olduğunu kaydetmişti.

İran, Avrupalıları uyardı
Öte yandan Avrupa Komisyonu üyesinin Tahran’a gerçekleştirdiği ziyaretinin ilk gününde İran’dan yapılan açıklamada,” Avrupalılardan nükleer anlaşmayı kurtarmalarının mümkün olup olmadığına göstermeleri için gözle görülür tedbirleri almalarını bekliyoruz” değerlendirmesinde bulunuldu.

AB Enerji Komiseri Miguel Arias Canete, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’la varılan nükleer anlaşmadan çekildiğini ve yeniden yaptırım uygulamaya başlayacağını açıklamasından bu yana Tahran’ı ziyaret eden ilk Batılı yetkili oldu.
Fransız haber ajansı AFP’nin haberine göre, Avrupa Komisyonu bu hafta yaptığı açıklamada, İran’ın petrol ve gaz satışını sürdürebilmesi, bankacılık işlemlerini aksatmaması, deniz ve hava hatlarındaki akışın devam etmesi için AB’nin çözüm arayışında olduğunu belirtti.

“AFP’ye göre, İran Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene ile görüşmesinin ardından açıklama yapan Canete, “Euro, İran petrolünün işlem göreceği ve Avrupa merkez bankaları ile İran Merkez Bankası arasındaki tahviller aracılığıyla ödeneceği bir para birimi haline gelecek. Yunanistan, Fransa ve İtalya’da olduğu gibi Avrupalı tedarikçi ülkelerden İran’a yük kargoları gidecek” dedi. Tahran ziyaretinde Canete’a eşlik eden çalışma heyetinin bu seçenekleri hayata geçirmek için müzakerelere başladığı belirtildi.

İranlı Bakan, günde 3.8 milyon varil petrol üreten ülkesinin yüzde 20’sini Avrupa’ya geriye kalan yüzde 70’ini de başta Çin olmak üzere Asya ülkelerine ihraç ettikleri bilgisini paylaşırken, Avrupalı yetkilinin önerilerini dikkate aldığını ancak “İran’ın şimdilik bu ihracat oranlarında bir düzenlemeye gitme gibi bir niyeti olmadığını” söyledi.

Canete, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi ile yaptığı toplantının ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, “bölgedeki barış için nükleer anlaşmayı korumanın esas” olduğunu ifade etti.

AB’den ABD’nin kararına ilk hamle
Avrupa Komisyonu, Sofya’da düzenlenen liderler zirvesinde, İran’la ticaret yapan Avrupalı şirketleri ABD’nin yaptırımlarından korumak için 1996 yılında kabul edilen “Engelleme Mevzuatı” adlı yasayı oy birliğiyle etkin hale getirmişti. Canete söz konusu yasanın özellikle küçük ve orta ölçekteki Avrupalı şirketleri ABD yaptırımlarına karşı koruyacağını ifade etti.

Salihi ise açıklamasında, “Saygıdeğer Canete bizlere birinci ağızdan ABD yaptırımlarına karşı alınacak tedbirleri aktardı. Bunların hayata geçirilmesini ümit ediyoruz. Şu an beklemedeyiz. Bu tedbirlerin gözle görülür olumlu sonuçlarının olup olmayacağını göreceğiz” dedi ve “Şayet aksi bir durum olursa o zaman şahsi olarak algılanmaması gereken bazı kararlar almak zorunda kalacağız” sözlerine ekledi.