Avrupa yerinden oynar işçiler birlik olsa…

Kıvanç ELİAÇIK - DİSK Uluslararası İlişkiler Müdürü 

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu’nun (ETUC) 15. Kongresi Almanya’nın başkenti Berlin’de başladı. Avrupa genelinde 45 milyon işçiyi temsil eden ETUC’un kongresine yaklaşık bin delege ve konuk kayıt yaptırdı.

26 Mayıs’a kadar devam edecek kongrede ETUC’un 50. kuruluş yıldönümü de kutlanacak. Kongre kapsamında ayrıca “Ukrayna Savaşı” ve “Türkiye’deki Deprem” gündemleriyle iki özel etkinlik düzenlenecek.

50 YIL ÖNCE KURULDU

ETUC bundan 50 yıl önce, küresel enerji krizi nedeniyle Avrupalı işçilerin yaşam koşullarının kötüleştiği günlerde kurulmuştu. Farklı sendikal-siyasal kültürlerden gelen konfederasyonları buluşturan ETUC, zamanla sosyal politikalar ve çalışma hayatı konularında AB’nin sosyal taraflarından biri olarak kabul edildi. Konfederasyon bugün İngiltere, Türkiye, İsviçre ve Ukrayna gibi AB üyesi olmayan ülkelerden sendikaları da kapsayacak şekilde faaliyet yürütmektedir. DİSK, ETUC’a 1985 yılında yasaklı olduğu günlerde katılmış ve Abdullah Baştürk cezaevindeyken yönetim kurulu üyeliğine seçilmişti.

50 yıl sonra bugün bütün Avrupa ülkelerinde işçiler yine enerji krizi, savaş, enflasyon, iklim krizi nedeniyle yaşam ve çalışma koşullarının kötüleştiği günler yaşıyor. Avrupa’da pek çok işçi temel haklarından faydalanamıyor. AB üyesi pek çok ülkede toplu sözleşme kapsamı dışında kalan işçiler, düşük ücretlere ve ayrımcılığa maruz kalıyor.

ETUC Kongresi kâr etmeyi insanların ve gezegenin geleceğinin önüne koyan ekonomik modele karşı sosyal bir alternatif çağrısı yapıyor. “Toplu sözleşme kapsamlarının genişlemesi”, “asgari ücretlerin insanca yaşamaya yetecek düzeye ulaşması”, “kamu bütçelerinin sendika düşmanlığı yapan, vergi kaçıran ve çevreyi tahrip eden şirketlere peşkeş çekilmesini durdurmak” kongrenin temel talepleri arasında.

Kongrenin konuk konuşmacıları listesinde dikkat çekici isimler var: Türkiye’de “Yüzücüler” filmiyle tanınan Birleşmiş Milletler İyi Niyet Elçisi Suriyeli sporcu Yusra Mardini, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Filistin Sendikalar Federasyonu Genel Sekreteri Shaher Saed... Avrupa’nın farklı ülkelerinden sendika kökenli başbakanlar ve bakanlar da kongreyi takip edecek.

YÖNETİM BELİRLENECEK

Kongre’de ETUC’un yeni yönetimi ve genel sekreteri seçilecek. Bir önceki genel sekreterin adı Katar Dünya Kupası rüşvet skandalına karışmış ve uluslararası sendikal hareketteki görevlerinden uzaklaştırılmıştı. Genel Sekreter vekili Esther Lynch, detaylı ve şeffaf bir denetimin ardından finansal ve politik belgeleri üyelerle paylaşarak kamuoyunu bilgilendirdi. İrlandalı Lynch, kongrede genel sekreterlik için tek aday.

Lycnh’e göre, Avrupa genelinde işçiler bir hayat pahalılığı kriziyle karşı karşıya. Şirketler pandemiyi ve savaşı bahane ederek ürünlerine sürekli zam yapıyor ve kamu bütçesinden daha fazla mali destek istiyorlar. Aynı şirketler bir yandan da utanmadan kârlılık rekorları açıklamaya devam ediyor. İşçiler ise reel ücretlerin erimesiyle birlikte gıda alamama,  kira ödeyememe ve enerji yoksulluğu gibi sorunlar yaşıyorlar. Bu durum “enflasyon fırsatçılığı” veya “fırsatçılıkta enflasyon” olarak tanımlanıyor. Hükümetlerin bulduğu çözüm ise emeklilik yaşını yükseltmek, tatil sürelerini kısaltmak, sosyal haklarda kesinti… Buna da “Kemersıkma 2.0” deniyor.

İşçiler bu saldırılara grevlerle karşılık veriyor. Pandemiyi takip eden aylarda Avrupa’nın grev dalgalarına ve çok sayıda kitlesel işçi eylemine ev sahipliği yaptığını söyleyebiliriz. Fransa’da çok sayıda genel grev düzenlendi. İngiltere’de okullarda, hastanelerde ve diğer kamu kuruluşlarında etkili grevler gerçekleşti. Almanya’da ulaştırma grevleri hayatı durdurdu. Amazon örneğinde olduğu gibi bazı şirketlerde farklı ülkeleri kapsayan uluslararası grevler düzenlendi.

GREVLERİN ÇOŞKUSU

ETUC Genel Sekreteri Esther Lynch, kongrenin bu grevlerin coşkusuyla düzenlendiğini söylüyor. “Grevlerin kazanımlarını kalıcı hale getirebilmek için sendikaları yenilememiz ve güçlendirmemiz gerekiyor” diyor.

Avrupa’nın farklı ülkelerinden gelen sendika liderleri dört gün boyunca Avrupa’yı işçiler için daha adil bir yer yapmak için hazırlık yapacak. Sendikal yenilenme, işin geleceği, iklim krizine karşı yeni bir ekonomik model vb. başlıklar tartışılacak. Can Yücel olsa kongrenin sloganını şöyle tercüme ederdi: Avrupa yerinden oynar işçiler birlik olsa…