AYM: Avukat hakkından yararlandırılmamak hak ihlali
AYM, DGM'nin ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdiği Mehmet Ali Ayhan’a soruşturma aşamasında avukat tahsis edilmediği için ‘müdafiden yararlanma hakkının ihlal edildiği’ne karar verdi. Ayhan’a 6 bin TL tazminat ödenecek.
Haber Merkezi
Anayasa Mahkemesi (AYM), Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin (DGM) ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdiği Mehmet Ali Ayhan’a soruşturma aşamasında avukat tahsis edilmediği için ‘müdafiden yararlanma hakkının ihlal edildiği’ne karar verdi.
AVUKATSIZ SORUŞTURMA
1993’te gözaltına alınan Ayhan’a İstanbul 1 No’lu DGM tarafından Türkiye Komünist Emek Partisi’nin (TKEP) ‘anayasal düzeni cebren ortadan kaldırmaya yönelik eylemlerine aslen iştirak’ten ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Yargıtay, kararı onadı. Soruşturma aşamasında da müdafiiden yararlandırılmadı.
Ayhan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvururken 2009’da başvurucunun soruşturma evresinde müdafi yardımından yararlanma ve makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğine hükmedildi. Başvurucu, hükmü veren mahkemenin, AİHM'in ihlal kararını gerekçe göstererek infazın durdurulması ve yargılamanın yenilenmesi talebinde bulundu.
Mahkeme, 2011 yılında yargılanmanın yenilenmesi talebinin reddine karar verdi. Yargıtay, kararın itiraza tabi kararlardan olduğu gerekçesiyle dosyayı itiraz mercii olan Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. İtiraz mercii, mahkemenin verdiği kararı kaldırdı. Mahkeme de DGM tarafından başvurucu hakkında 2004’te verilen kararı onayladı. AİHM'in ihlal kararının Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesince denetlenen kararlardan olduğu, ancak dosyanın kapatıldığı yapılan incelemeden anlaşıldı.
Ayhan ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ihlal kararına dayanılarak yapılan yargılamanın yenilenmesi talebinin reddedilmesi nedeniyle müdafi yardımından yararlanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Yüksek Mahkeme’ye başvurdu.
İHLALİN SONUÇLARI ORTADAN KALKMADI
AİHM'in ihlal kararı verdiği durumlarda ilgili ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde hareket edilmek zorunda olunduğuna dikkat çekilen kararda, müdafisi olmadan ifadesi alınan başvurucunun mahkûmiyette esas alınıp alınmadığı tam olarak açıklığa kavuşturulamadığı belirtildi. Mahkemenin kararında mahkûmiyete temel alınan diğer delillerin de belirtilmediği ifade edilirken savunma tarafının bu delillere karşı iddia ve itirazlarını dile getirme fırsatına sahip olup olmadığının da anlaşılmadığı aktarıldı. Ağır Ceza Mahkemesi’nce yapılan değerlendirmelerin AİHM'in ihlal kararıyla örtüşmediği vurgulanan AYM kararında, ihlalin ve sonuçlarının da ortadan kaldırmadığı anlaşıldığına dikkat çekildi.
Yüksek Mahkeme, başvurucu Ayhan’ın müdafiden yararlanma hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Ayhan’a 6 bin TL tazminat ödenecek.