AYM'den 19 Aralık kararı: Yaşam hakkı ihlal edildi

AYM, "Hayata Dönüş" adı verilen 19 Aralık Katliamı'na ilişkin bireysel başvuruyu karara bağladı. AYM, yaşam hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve yeniden yargılama kararı verdi.

Bayrampaşa Cezaevinde ölüm oruçlarına dönük yapılan operasyonda atılan el bombasıyla gözünü kaybeden bir kişinin Anayasa Mahkemesine (AYM) yaptığı başvuru sonuçlandı. AYM, yaşam hakkının ihlal edildiği kararlaştırdı ve yeniden yargılama yapılmasına hükmetti.

19 Aralık 2000 tarihinde “Hayata dönüş" adı verilen operasyonda tek gözünü kaybettiği için Adalet ve İçişleri Bakanlığına tazminat talebinde bulunan T. Yıldız bu isteğinin reddedilmesi üzerine tam yargı davası açtı. Dava sürerken T. Yıldız hayatını kaybetti ve davaya yasal mirasçıları sıfatıyla anne ve babası taraf oldu.

Dava sonunda İdare Mahkemesi tazminat ödenmesine hükmetti. Temyiz üzerine Danıştay söz konusu kararın tazminat talebinin kabulüne ilişkin kısmının bozulmasına, davanın reddine ilişkin kısmının ise onanmasına hükmetti. Bozma kararına uyan İdare Mahkemesi davanın reddine karar verdi. Temyiz ve karar düzeltme istemi reddedilen Hüseyin Yıldız ve İmiş Yıldız, yaşam hakkının ihlal edildiğini söyleyerek Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.

'DEVLETİN AÇIKLAMA YAPMA ZORUNLULUĞU VAR'

Konuyla ilgili kararını açıklayan AYM, “Operasyonun seyri ve başvurucunun hangi koşullarda yaralandığına dair devletin açıklama yapma ve başvurucunun hangi eylemleri nedeniyle kendisine karşı güç kullanılmasının mutlak zorunlu hâle geldiğini ispatlama külfeti bulunmaktadır.” dedi.

T.Yıldız hakkında açılan kamu davasının zaman aşımı nedeniyle düştüğünü; dolayısıyla hakkındaki iddiaların ceza davasıyla kesin olarak ispatlanamadığını belirten AYM, bu noktada yürütülen soruşturmanın güç kullanımının haklı olup olmadığının belirlenmesine ve sorumluların tespit edilerek cezalandırılmalarına imkân sağlayacak nitelikte olması gerektiğini ifade etti.

GÜVENLİK GÜÇLERİ TESPİT EDİLEMEDİ

Görevli güvenlik güçleri hakkında yürütülen soruşturmada fiilen operasyonu gerçekleştiren güvenlik güçlerinin tespit edilemediğini ve idari makamlarca birçok defa Savcılığın talep ettiği soruşturma izninin verilmemesi gibi nedenlerle açılan kamu davasının dokuz yılı aşkın süredir devam ettiğini belirten AYM, geçen zamanla birlikte delillerin toplanması ve olayın gerçekleşme şeklinin belirlenebilmesinin giderek zorlaştığının altını çizdi.

'DEVLET AİLEYE BİR AÇIKLAMA YAPMALI'

Devletin, T. Yıldız’ın ne şartlarda yaralandığını açıklama yükümlülüğünün olduğunu belirten AYM kararında şu ifadelere yer verildi:

“Dolayısıyla T.Y.ye karşı kamu görevlilerinin kullandığı gücün mutlak zorunlu olmadığı değerlendirilmiştir. Diğer yandan, aradan uzun zaman geçtikten sonra idari yargı mercilerinin tam yargı davası neticesinde, başvurucuların yakınının eyleme aktif katılımı olduğu yönündeki kabulünün ikna edici bir dayanağı olduğu söylenemeyecektir. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.”

AYM, yeniden yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğinin İstanbul 2. İdare Mahkemesine gönderilmesine de karar verdi.