AYM kararı: Cezaevinde işkenceye 67 bin TL tazminat
AYM, Elazığ Cezaevi'nde 10'dan fazla gardiyan tarafından şiddete uğradığını belirten Yasin Güngör isimli hükümlüye 67 bin 500 TL tazminat ödenmesine karar verdi. Kararın bir örneğinin de Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı’nın “işkence” iddiasıyla başlatılan soruşturmada aldığı “kovuşturmaya yer yoktur” kararının yeniden soruşturulması için Başsavcılığa gönderilmesine karar verildi.
Anayasa Mahkemesi, Elazığ 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde işkence gördüğünü belirterek başvuru yapan hükümlü Yasin Güngör’ün başvurusunu haklı bularak, Güngör'e tazminat ödenmesine hükmetti.
Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, Yasin Güngör, 2014 yılında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından “örgüt üyeliği” iddiasıyla 6 yıl 3 ay hapse mahkum edildi. Elazığ 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevine gönderilen Güngör, 4 Mayıs 2018 tarihinde Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yaparak, 2 Mayıs’ta gardiyanların işkencesine maruz kaldığını kaydetti.
Güngör, hiçbir şey sorulmadan, söylenmeden kendisine şiddet uygulandığını, yere düşmesine rağmen dakikalarca şiddete maruz kaldığını, küfredildiğini, tehdit edildiğini, birçok yerinden yaralandığını, hayati bölgelerine darbe aldığını ve bilincini kaybettiğini aktardı.
Yasin Güngör, kurum bünyesinde can güvenliğinin olmadığını, alenen işkence edildiğini belirterek suç duyurusunda bulundu. Görüş esnasında durumu fark eden eşi de benzer bir dilekçe yazdı.
BAŞSAVCILIK İDDİALARI SOMUT BULMADI
Suç duyurusu üzerine Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında kurumun 2. müdürü, olaya karışan 7 personelin ifadesini aldı.
Soruşturma dosyasına gelen Adli Tıp Kurumu raporunda Güngör'ün yüzünde ve vücudunun çeşitli yerlerindeki darp izleri tespit edildiği halde (baş ön kısımda kanlanma, travmaya bağlı kılcal damar hasarı, gözü çevreleyen yapıda ekimoz, kanlanma, sol elde sıyrıklar, sağ pazu kemiği arka tarafında kanlanma vb.), Başsavcılık, başvurucunun iddialarının 'soyut olması' gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. İtirazı mahkeme tarafından reddedilen Güngör, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.
Şikayette bulunulan gardiyanlar ise Güngör hakkında, “görevi yaptırmamak için direnme ve hakaret” suçlamasıyla açtıkları davada Güngör beraat etti.
AYM: ETKİLİ SORUŞTURMA YÜRÜTÜLMEDİ
Başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi ise darp edilen Güngör'ün şikayetiyle ilgili soruşturmada etkili soruşturma yükümlülüğünün yerine getirilmediğine dikkat çekti, Güngör'e 67 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Hükümlü Yasin Güngör’ü haklı bulan AYM, 67 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine ve kötü muamele iddialarının soruşturulması için dosyanın Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi'nin tespit ve değerlendirmeleri şöyle;
"Sürece bir bütün olarak bakıldığında ilk dikkati çeken husus, fiziksel müdahaleyi gerçekleştirdiği ileri sürülen personelin Başsavcılık makamı tarafından ifadesinin alınmamış olmasıdır. Kurum personelinin ifadesi, gerçekleştiği ileri sürülen kötü muamelenin meydana geldiği Kurumun ikinci müdürü tarafından alınmıştır.
Soruşturma makamlarının bağımsızlığından bahsedilebilmesi için kamu görevlilerine ilişkin soruşturmaların olaya karışmış, sorumluluğu bulunma ihtimali olan kişilerden bağımsız şekilde yürütülmesi gerekir.
Diğer taraftan Elâzığ 1. Asliye Ceza Mahkemesi Heyetinin izlediği görüntülerde başvurucunun koridorda herhangi bir direnişinin olmadığı tespit edilirken Başsavcılığın görüntü kayıtları üzerinde yaptırdığı bilirkişi incelemesinde başvurucunun kendisini yere atarak direndiği yönünde çıkarımda bulunulması suretiyle oluşan çelişki dikkate değerdir.
Eldeki açık ve ikna edici unsurların varlığına karşın fiziksel müdahaleye/arbedeye, başvurucunun vücudunda oluşan yaralanmalara, direnme fiiline ilişkin makul bir açıklamada/değerlendirmede bulunulmadan fiziksel müdahalenin hiç olmadığı gerekçesi temelinde şüpheliler hakkında kovuşturmaya yer olmadığına kararı verilmesi etkili soruşturma yükümlülüğüne, başka deyişle maddi gerçeğin ortaya çıkarılması gerekliliğine dair ilkelerle bağdaşmamaktadır."
"İNSAN HAYSİYETİYLE BAĞDAŞMAYAN MUAMELE"
Anayasa Mahkemesi neticede şu hükmü kurdu: "Açıklanan gerekçelerle; insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna oybirliğiyle, Anayasa'nın 17. Maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağının; maddi boyutunun ihlal edildiğine Basri Bağcı’nın karşı oyu ve oyçokluğuyla, usul boyutunun ihlal edildiğine oybirliğiyle, kararın bir örneğinin insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden soruşturma yapılmak üzere Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine, başvurucuya net 67.500 tl manevi tazminat ödenmesine, tazminata ilişkin diğer taleplerin reddine karar verildi."