Bakanlığın HES kararına iptal

Çevrecilerin Rize İdare Mahkemesi’nde Çevre Bakanlığı aleyhine açtığı davada mahkeme Hemşin Vadisi’ne hidroelektrik santralı (HES) kurulmasının hukuka uygun olmadığına karar verdi. Mahkeme, bu tür projelere çevresel etki değerlendirme (ÇED) oluru alınması gerektiğini vurguladı.

Hemşin Deresi üzerine 10 megavatlık bir santral ve 2 regülatör kurmak isteyen Şaraksel Elektrik, 2006’da yaptığı projeyle Çevre Bakanlığı’na başvurmuştu. Bakanlık projeyi onaylayarak “ÇED gerekli değil” raporu vermişti. Bakanlığın bu kararı sonrası; Senoz Yöresi Derneği, Çamlıhemşin ve Hemşin Vakfı, Rize Çamlıtepe Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği ve Hemşinliler Kültür, Gelişme, Doğal Çevre Koruma Derneği Rize İdari Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme İTÜ Çevre Mühendisliği’nden bilirkişi heyeti atadı. Heyet 2007’deki raporunda, bıyıklı balık ve deniz alabalığının yaşadığı derede, ekolojik yaşamın sürmesi için dereye saniyede 500 litre su bırakılması gerektiği sonucuna vardı. Ancak HES projesinde bu rakam saniyede 150 litre olarak belirtilmişti. Projede balıkların regülatörlerden nasıl geçeceği de belirtilmemişti.

MAHKEMEDEN İPTAL

Hemşinliler bu rapora da itiraz etti. Rize Üniversitesi raporunda alabalık türlerinin yaşaması için saniyede 500 litrenin de yetmeyeceğini dereye saniyede 800 litre su bırakılması gerektiğini belirledi. Rize İdare Mahkemesi, 31 Aralık 2008’de aldığı kararla “Hemşin’e ÇED olmadan santral kurulur” diyen Çevre Bakanlığı kararını iptal etti. Mahkeme aynı gün aldığı kararla Uzundere Regülatörü ve HES’in de yürütmesini durdurdu. Bu proje için de bakanlık “ÇED gerekli değil” demişti. Bilirkişi dere üzerinde birden fazla HES projesi olduğunu, saniyede 150 litrelik debinin yetersiz olduğunu, hafriyatın yol kenarlarına döküldüğünü belirleyince mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi.  Mahkeme kararında, “Hemşin Vadisi’ne hidroelektrik santralı kurulması için hazırlanan proje hakkında Çevre Bakanlığı ÇED raporunun gerekli olmadığı şeklinde rapor vermiştir. Bu kararda hukuka ve mevzuata uyarlılık görülmemiştir” denildi.

KURTULUŞ SEVİNCİ

Senoz Yöresi Derneği avukatı Münir Yazıcı yaptığı açıklamada, “Hemşin Vadisi’nin kurtuluşunun sevincini yaşıyoruz. Enerjiyi rüzgârdan, güneşten de elde edebilirsiniz ama Hemşin Vadisi’ni ve yöredeki diğer vadilerin suyunu keserseniz doğayı da, çevreyi de bitirirsiniz. Mahkemenin verdiği bu kararla Türkiye, Rio ve Bern Sözleşmeleri’ne aykırı davranmaktan uluslararası mahkemelerde çevre suçlusu olarak yargılanmaktan ve ceza almaktan kurtuldu” dedi.