Bakanlık, sinemada ipleri iyice eline aldı
Yeni yıl itibarıyla belediyelerin, film gösterimleri ve konserlerden aldığı eğlence vergisi oranları sıfırlandı. SEYAP Yönetim Kurulu Üyesi yapımcı Yamaç Okur, kararın sinemanın özerkliğini zedelediğini belirtiyor.
Işıl ÇALIŞKAN
Resmi Gazete’de yayımlanan AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararına göre yüzde 0 olarak belirlenen uygulama 1 Ocak itibarıyla uygulanmaya başlandı. Düzenlemeyle, belediye gelirleri kanununun 21. maddesinde yer alan hüküm uyarınca; söz konusu etkinliklerden yüzde 10 oranında alınan ve 31 Mayıs’ta sıfıra indirilen vergiler tamamen kaldırıldı. Buna göre belediyelerin, sinema salonlarında film gösterimleri ile at yarışı ve konserlerden aldığı eğlence vergisi oranları sıfırlandı. Peki bunun sanat dünyası için nasıl sonuçları olacak?
Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği (SEYAP) Yönetim Kurulu Üyesi yapımcı Yamaç Okur, sektörün lehine gibi gözüken bu kararın orta ve uzun vadede sektörün aleyhine sonuçlanacağını belirtiyor.
Okur, “Eğlence vergisinin sıfırlanmasının yapımcıya ve sinema salonuna kalan miktarı artıyor gibi gözükse de sektörle istişare edilmeden alınan bu kararın sinema endüstrisi için önemli sonuçları olacağını” ifade ediyor. Yapımcıların gelirinde yaklaşık yüzde 4’lük bir artışın söz konusu olacağını dile getiren Okur, “100 TL’lik bir sinema biletinden 10 TL rüsum ödenen eski sistemde yapımcının payı yaklaşık 42 TL idi. Bu 100 TL’lik bilette rüsumun sıfırlanmasıyla yapımcının payı 4 TL artarak yaklaşık 46 TL oldu” diyor.
Yamaç Okur, SEYAP Yönetim Kurulu Üyesi ve yapımcı
Eğlence vergisinin sıfırlanmasının sinemanın özerkliğini zedeleyen bir sonuç doğuracağına vurgu yapan Okur, düşüncelerini şöyle açıklıyor: “2004 yılındaki 5224 sayılı Destekleme Yasası çıktığından bu yana sinema filmlerinin destek fonunun ana kaynağını rüsumlardan toplanan miktar oluşturuyordu. Yani sinema filmlerinin ana desteği sektörün yarattığı gelirden oluşuyordu. Ulusal sinema fonunun ana kaynağını eğlence vergisinin (rüsum) oluşturması, fonun Ankara’dan kısmen daha bağımsız hareket etmesine ve sektör üyelerinin her zaman olmasa da kendi içinde karar verebilmesine olanak tanıyordu.
Sinema sektörü uzun zamandır Bakanlık’tan sinema fonunun artırılması ile ilgili taleplerde bulunuyor. Tüm dünyada olduğu gibi fonun kaynaklarının çeşitlendirilerek rüsuma ek TV, dijital platform vb. farklı kaynaklardan yeni gelir kaynaklarının oluşturulması gerekiyordu. Rüsum oranının sıfırlandırılıp bütün kaynağın genel devlet bütçesinden karşılanacak olmasıyla fonun yeni kaynaklar ile geliştirilme ihtimali de göz ardı edilmiştir. Bu şekilde oluşturulan bir sinema fonunun özerkliğinden söz etmek güç. Alınan bu karar sektörün özerk, ulusal bir sinema merkezi hedefiyle ilgili Bakanlığın düşüncesini de ortaya koyuyor.”
SİNEMA SEYİRCİSİNE FAYDASI OLMAYACAK
Okur ayrıca bilet fiyatlarında herhangi bir düşüş olmayacağı için alınan bu kararın sinema seyircisine de bir faydası olmayacağını belirtiyor.
DİSK’e bağlı Sinema Emekçileri Sendikası (Sine-Sen) Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanı senarist Hüseyin Kuzu ise aslında “eğlence vergisi kanunu” adıyla bir vergimiz olmadığını söylüyor. Sıfırlanan bu verginin ilk kez 1948 yılında çıkarılmış, 1981 yılında 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 17 ve 22 maddeleri ile kapsamı daha genişletilerek düzenlenmiş bir vergi olduğunu ifade ediyor.
Hüseyin Kuzu, Sine-Sen Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanı, senarist
BELEDİYE GELİRLERİNDE CİDDİ DÜŞÜŞ YAŞANACAK
Kuzu, “Peki ilgili mevzuatı düzenleyen kanun kaldırıldı mı?” sorumuza “Hayır, kanun kaldırılmadı. Sadece pandemi dolayısıyla giderek azalan bu vergilerden bazılarının oranı 31.05.2021 tarihinden beri birkaç ayda bir ve birkaç defa yüzde sıfıra düşürüldü. Yeni durum bundan ibaret. Yani süresi dolan yüzde sıfır uygulaması bir kez daha uzatıldı. Barlar, pavyonlar ve müzikholler ile biletli girilmeyen yerlerden alınan eğlence vergisi alınmaya devam edilecek” yanıtını veriyor.
Kuzu, bu kararın sektöre nasıl sonuçları olacağını ise şu sözlerle ifade ediyor: “Eğlence vergisi oranının bir kez daha sıfırlanması, belediye gelirlerindeki düşüşlerin devam etmesine neden olacak. Perde ve sahne sanatları alanında ise çok büyük bir değişime neden olacağını pek sanmıyorum. Çünkü hükümet zaten destekleme yasası için yapılması gereken düzenlemeleri ve alınması gereken kararları zaten ilgili alanların sivil toplum kurumlarına danışmadan düzenliyor. Üstelik ilgili alanların eskiden beri “Bizden alınan vergi bize dönmeli” savı da artık yürürlükten kalkmış oluyor.”