Bakanlık şirketlere teşvik yağdırdı: Emeklilere yok, sermayeye var!
Emeklilerin zam talebini “Bütçe yok” diyerek reddeden iktidar, sermayeye bol kepçe dağıtmayı sürdürüyor. Bakanlık, aralarında iktidara yakın şirketlerin de bulunduğu 5 bin 122 firmaya teşvik verdi. Ancak teşviklerin içeriğinin sansürlenmesi dikkat çekti.
Mustafa KÖMÜŞ
Uyguladığı ekonomi politikalarıyla halkı yoksulluğa mahkûm eden, geçim sıkıntısıyla boğuşan emekliye “Kaynak yok” diyen iktidarın tercihi, bir kez daha sermaye oldu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, geçen yılın eylül, ekim ve kasım aylarına dair 5 bin 122 yatırım teşvik belgesi düzenledi. Teşvik alanlar arasında çok sayıda ‘tanıdık’ şirket yer aldı.
Listede geçen günlerde hapis cezası alan Abdurrahman Şentürk’ün sahibi Bayburt Grup da yer aldı, ülkenin birçok noktasında madencilik faaliyeti yürüten Altın Koza da. Üstelik bazı şirketlere birden fazla teşvik verildi. Cemaat destekli dernekler ile işçi düşmanlığıyla gündeme gelen şirketlere destek verildi.
Resmi Gazete’de yayımlanan ve teşvik verilmesi kararlaştırılan şirketlerden en dikkat çekenleri şöyle:
• Şenbay Madencilik: “Nitelikli dolandırıcılık”tan hapis cezası alan Abdurrahman Şentürk’ün sahibi olduğu Bayburt Grup’a ait şirkete verilen teşvikler en dikkat çekenlerden. Holdinge ait Şenbay Madencilik’e 10 ayrı teşvik verildi.
• Koza Altın: Şirkete “demir dışında kalan metal cevherleri madenciliği” için teşvik sağlandı. Kayyum yönetiminde olan şirket, ülkenin birçok noktasında madencilik faaliyeti yürütüyor. Koza Altın’ın, son olarak Erzurum’daki mera alanına altın madeni kurmak istediğini BirGün kamuoyuna duyurmuştu.
• Maritaş Tekstil: Şirkete iki teşvik verilmesi kararlaştırıldı. Elektrik üretimi, dağıtımı ve iletimi nedeniyle bu teşviki alan şirket, Maraş’taki fabrikasında işçileri zam istediği için işten çıkarmasıyla gündeme gelmişti.
• Sanko Holding: Tıpkı Maritaş gibi iki kez teşvik aldı. AKP Adıyaman Milletvekili Hüseyin Özhan, uzun süre bu şirketin genel müdür yardımcılığını yürüttü. Holdingin diğer öne çıkan özelliği ise İsrail’le olan ticareti… Holding İsrail’e en çok tekstil ürünü ihraç edenlerin başında geliyor.
• Kiler Holding: İki defa teşvik alan şirketlerden biri de Kiler Holding. Eski AKP Milletvekili Vahit Kiler’in Yönetim Kurulu Başkan Vekili olduğu şirket, Van’da elektrik üretimi gerçekleştirecek.
• Sunter Turizm: Antalya Serik’te otelleri nedeniyle teşvik aldı. AKP döneminde en çok kamu ihaleli alan holdinglerin başında gelen Limak Holding’in iştiraklerinden.
• Çağrı Gıda: En çok teşvik alan şirketlerden bir diğeri. Tam yedi kez teşvik alan şirket, 2021 yılında “fahiş fiyat” nedeniyle incelemeye alınan marketler arasındaydı. Çağrı Gıda dışında bu dönem incelenen marketlerden olan BİM de teşvik aldı.
ALBAYRAKLAR İÇKİ DAMITACAK
• Trabzon Liman İşletmeciliği A.Ş.: Şirket ulaştırma faaliyetleri nedeniyle teşvik aldı. AKP’yle yakın ilişkileri olan şirket, Albayrak Grup’a bağlı. Bu grup aynı zamanda yandaş Yeni Şafak gazetesini de bünyesinde bulunduruyor. Bu arada Albayrak Turizm de Erzurum’da alkollü içeceklerin damıtılması ve karıştırılması; mayalı maddelerden alkol üretimi karşılığında da desteklendi.
• Yeşilyurt Demir Çelik: En çok desteklenen şirket… Şirket, elektrik üretimi için üç ay içinde tam 11 defa teşvik aldı. Samsun merkezli olan şirketin iktidarla yakın ilişkileri bulunuyor. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Yeşilyurt’un kızı Meltem Yeşilyurt’un nişan yüzüğünü AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan takmıştı.
• Hoca Ahmet Yesevi ve Yardımlaşma Derneği: İslamcı bir dernek. Bu derneğe video yapımı, dağıtımı karşılığında destek sağlandı. Dernek 2018 seçimlerinden önce Cumhur İttifakı’na desteğini açıklayan İslamcı yapılardan. Ayrıca AKP yönetimindeyken İBB’den de bolca destek almıştı.
• BG Madencilik: Şirket; kum, kil ve taşocakçılığı karşılığında teşvik aldı. Şirket AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yakın arkadaşı Hasan Gürsoy’a ait.
• Aga Enerji: İki kez teşvik alanlardan bir diğeri. Çokça kamu ihalesi alan şirketlerden biri. Şirket 3’üncü havalimanı metrosunu ve Cengiz Holdin’le birlikte Rize Havalimanı’nı yapmıştı.
• İhlas Gazetecilik A.Ş.: Işıkçılar Cemaati’nin yayın organı, yandaş Türkiye gazetesini içinde barındıran şirket, kağıt ve mukavvadan yapılan ambalajların imalatı karşılığında teşvik aldı.
• Doğuş Çay: AKP’ye ve Erdoğan’a yakınlığıyla bilinen Doğuş Çay da en çok teşvik verilenlerden. Toplam aldığı teşvik sayısı 6. Halkın vergileriyle desteklenen Doğuş Çay, şeker fabrikalarının özelleştirilmesinden de faydalanmıştı. Afyon ve Yozgat şeker fabrikalarını bünyesine katmış, Bor Şeker Fabrikası’nı ise devraldıktan bir gün sonra hileli şekilde satmıştı.
• İGA Havalimanı İşletmesi: Yüzde 55’i Kalyon Holding, yüzde 45’i Cengiz Holding’e ait olan şirket, İstanbul Yeni Havalimanı’nın inşaatını gerçekleştirmek ve 25 yıl boyunca işletmesini yapmak üzere 7 Ekim 2013 tarihinde kuruldu. Ancak şirkete İstanbul Arnavutköy’de elektrik üretimi karşılığında teşvik sağlandı.
∗∗∗
VERİLEN TEŞVİKLER GİZLENDİ
Bu arada daha önce yayımlanan listelerde şirketlere verilen teşviklerin içeriklerini tek tek açıklayan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bu kez bunları gizlemeyi tercih etti. Verilebilecek teşviklerden bazıları şunlar: Vergi indirimi, vergi muafiyeti, KDV istisnası, faiz veya kâr payı desteği, istihdama katkı oranı, yatırıma katkı oranı, sigorta primi işveren hissesi, gelir vergisi stopaj desteği.