Balkan’ın anısına “Aşını Paylaş”

İbrahim Karaoğlu

Yaşam döngüsünde, hayatın akışını hayalleriyle, tutkularıyla yönlendiren; “İmkânsızı istemekten hiçbir zaman vazgeçme.” diyen Leonardo da Vinci’nin söylemini yaşam pratiğine dönüştüren ve varlığını sanata, kültüre adayan entelektüel bir mesendi Murat Balkan. En büyük ereği Ankara ve Bodrum’da birer “Çağdaş Sanat Müzesi” açmaktı. Bunu gerçekleştirmek için yıllarca büyük bir özenle çağdaş sanatımızın en kıymetli belleğini oluşturacak resim ve heykeller biriktirdi koleksiyonunda.

Otuz yıla yakın bir zamandır, her ayın son Çarşamba akşamında, yaklaşık yirmi kişiden oluşan entelektüel bir grupla bir araya gelip kültür-sanat sohbetleri yaparken; en çok onun müze hayalinden bahseder ve hepimiz o müzelerin gerçekleştirileceği günleri düşlerdik. Sanırım altı yıl önce, ünlü mimar Zaha Hadid’le müze projesini görüşüp ön anlaşma yapmıştı. Zaha Hadid’in dünyanın önemli metropollerinde yaptığı müze ve yapıları çok seviyordu. İstiyordu ki yaptıracağı müzeler de imzalı birer sanat yapıtı olsun. Ancak büyük bir şansızlık oldu, Zaha Hadid kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi. Yeni arayışlar yaşadı ve çok doğru bir seçim yaparak Japon mimar Tadao Ando ile anlaştı. Çok mutluydu çünkü Tadao Ando, Japon minimalizmini modern tasarımlarla boyutlandıran, “Pritzker Mimarlık Ödülü” almış özgün bir tasarımcıydı. Biz bu gelişmeleri sevinç ve merakla izlerken, elim bir trafik kazasında yitirdik Murat Ağabeyi. Kendine özgü değerlerinden ödün vermeyen 68’li bir yaşam ustasını, rafine zevkleri olan zarafet dolu bir entelektüel mesen dostumuzu sonsuzluğa uğurladık.

168 TABAKTAN ÖZEL KOLEKSİYON

Onun ardından, anılarla dolu çok özel bir seramik sergisi açıldı Nurol Sanat Galerisi’nde; “Aşını Paylaş”. Seramik sanatçısı Mutlu Başkaya ve Kim Yong Moon’un küratörlüğünde açılan sergi 24 sanatçının yapıtlarından oluşuyor. Bu serginin Murat Balkan’a adanmasının özel bir öyküsü var: Kim Yong Moon ve Murat Balkan, sanatsal tabaklar ve kadehlerden oluşacak özel bir seramik konsepti için anlaşmışlar. Kim Yong Moon, atölyesindeki tornada 24 sanatçı için yedişer tabak çekmiş ve bunları yaş olarak dağıtmış sanatçılara. Her sanatçı bu tabakları kendi imgelemiyle şekillendirerek Kim Yong Moon’a teslim etmiş ve o da pişirerek, 168 tabaktan özel bir koleksiyon oluşturmuş. Sanatçı Mutlu Başkaya da bu koleksiyonun sergileme aşamasında aş, aşı kavramlarından yola çıkarak bir performans gerçekleştirmiş ve seramik çamurundan yapılmış masa örtüsünün üzerine Kim Yong Moon’un tabak ve kadehlerinden oluşan bir enstelasyon düzenleyerek “Aşını Paylaş” sergisini daha da boyutlandırmış.

Murat Balkan ve sanatçı Kim Yong Moon.

Bu sergide yer alan sanatçılar tabaklarını tuval gibi kullanmış ve seramiği resimsel olarak kendi biçemleriyle yeniden tanımlamış. Seramiğin öngörülemez rastlantısal sonuçlarını kendi estetik kaygılarıyla denetleyerek, görsel bir ziyafet sunmuşlar. Her tabağın imleri, imgeleri, rengi ve dili kendine özgü.

İzleyenlere bir hikâye anlatmıyorlar, resimselliği ve heykelsiliği estetik bir bağlamla sunuyorlar. Formların yalınlığı da sanatsal dillerini daha bir varsıllaştırmış.

Tabaklar ve yemek ritüelleri her dönem sanatın önemli bir izleği olmuştur. Duvarlara yiyecek resmi çizen mağara ressamından kil tabletlere hiyeroglifler çizen/yazan sanatçılara, Rönesans dönemindeki yemek şölenleri ve sofra resimleri yapanlardan ışık ve renk yüklü izlenimcilere, yemeği sosyal metaforlara dönüştüren pop art sanatçılarından 70’li yıllarda yemek yapmayı kadınlardan bekleyen erkek egemen ideolojilere karşı yaptıkları enstelasyonlarla feminist tavır koyan kadın sanatçılara, kavramsal sanatçılardan günümüz ressamlarına kadar tabak ve yemek resimleri yapılmaktadır. “Aşını Paylaş” sergisindeki her sanatçının özgün biçemlerini ve yarattıkları metaforu çok sevdim. Sergi 9 Mayıs’a kadar gezilebilir.