Barınma hakkı kâr hırsına teslim

Andrew WItherspoon

Amerikalı işçilerin neredeyse yarısı tek odalı bir dairenin bile kiralarını ödemekte güçlük çekiyor. Açıklanan yeni verilere göre, ABD'de pandemi süresince kira fiyatları arttığı için yaklaşık yedi Amerikalıdan biri evinin kirasını ödeyemiyor.

Ulusal Düşük Gelirli Konut Koalisyonu (NLIHC) tarafından açıklanan verilere göre, Amazon'un depo işçilerinden devlet okulu öğretmenlerine ve taksi sürücülerine, milyonlarca ABD'li yüksek kira fiyatlarıyla boğuşuyor. Pandemi sırasında Amerikalıların yaklaşık yüzde 14'ü kiralarını ödeyemediği için moratoryum sürecine girdi. Pandeminin en çok vurduğu eyaletlerde moratoryum süresi ekim ayına dek uzatılsa da birçok bölgede moratoryum geçen ay sona erdi.

GELİRİN YARISI KİRAYA

Veriler yalnızca büyük kentleri içermiyor. İki odalı bir daire çoğu ABD eyaletinde kiracıların bütçelerini zorluyor. Mevcut konut maliyetleri göz önüne alındığında, Amerikalıların en düşük kazançlı yüzde 10'luk kesimi, tek odalı bir dairenin kirasını ödemek için gelirlerinin yaklaşık yüzde 55'ini harcamak zorunda. NLIHC temsilcisi Daniel Threet, Los Angeles'ın güney ve orta kesimlerinde yakın zamanda yapılan ankete göre, düşük gelirli ailelerin kiralarını karşılamak için gıda, sağlık ve eğitim gibi harcamalardan kısmak zorunda kaldığını gösteren verilere ulaşıldığını açıkladı.

ASGARİ ÜCRET KRİZİ

Ayrıca siyah işçilerin beyaz işçilerden kira ödemekte daha zorlandığına dikkat çekiliyor.

Ülkede bir siyah işçi saatte ortalama 17,81 dolar kazanırken Latin Amerikalı işçiler ise saatte 17,24 dolar elde edebiliyor. Federal asgari ücret ise saatte 7.25 dolar. Ancak bazı eyaletler, ilçeler ve şehirler daha yüksek asgari ücretler belirledi. En yüksek San Francisco'da, saatte 16.32 dolar. Yine de, tam zamanlı bir asgari ücretli işçinin iki odalı bir dairenin kirasını karşılaması mümkün değil. Ülkede 250 bini aşkın federal asgari ücretli varken 850 bin işçinin ise saatlik asgari ücretten daha az kazandığı tahmin ediliyor. Asgari ücretin en yüksek olduğu yerler bile göz önüne alındığında her ABD eyaletindeki yasal ücret tabanının mütevazı iki odalı bir evin kirasına yetmediğini gösteriyor. Örneğin, Mississippi'nin Sunflower ilçesinde saatlik asgari ücreti minimum 7,25 dolar olan bir işçi, iki odalı bir daireyi kiralamak için ayda 684 dolar harcaması gerekiyor, bu da gelirinin yaklaşık yüzde 54'ünü oluşturuyor.

PANDEMİ DÖNEMİ ARTTI

ABD metropollerinin çoğunda kiralar salgından bu yana arttı. Pandemi birçok Amerikalının iş bulma olanağını tehdit ederken bile konut maliyetleri yükseldi. Gayrimenkul sitesi Zillow'un verilerine göre, ABD'deki en büyük 101 metropolün 82'sinde şubat 2020'den bu yana kiralar arttı. En büyük artışa sahip şehirler yüzde 21'le Idaho, yüzde 17'yle Kaliforniya ve yüzde 17'yle Arizona oldu. Bu kira zamları San Francisco ve New York'ta yüzde 7, Boston'da yüzde 3 ve Seattle'da ise yüzde 1 düzeyinde. NLIHC temsilcisi Daniel Threet, "Düşük gelirli kiracılar ciddi bir maliyet yükü altında" dedi.

***

Yüksek kira bedelleri milyonları evsizliğe itiyor

ABD’de yüksek konut fiyatları nedeniyle evsizlerin sayısı da giderek artıyor. Ülkede geçen ay açıklanan New York Fed’in Hanehalkı Borç ve Kredi Raporu’na göre, geçen yıl tarihte ilk kez ülkedeki konut borcu miktarı 10 trilyon doları aştı.

Princeton Üniversitesi’nin evsiz kalma riski bulunan yurttaşlara ilişkin yürüttüğü “Tahliye Laboratuvarı” çalışmasına göre ise moratoryum kararlarına rağmen pandemi sırasında 444 binden fazla haneye tahliye emri verildi. ABD Nüfus Sayım Bürosu’nun 23 Haziran ve 5 Temmuz tarihleri arasındaki Hanehalkı Nabız Anketi de kira ödemelerini yapamayan hanelerin yaklaşık yüzde 53’ünü çocuklu hanelerin oluşturduğunu belirtti.

ABD’de pandemi dönemi kiralarını ödeyemeyenler için verilen moratoryum süresi 1 Ağustos’da dolarken Kaliforniya’nın da bulunduğu bazı eyaletlerde bu süre 1 Ekim’e uzatıldı.

The Guardian’dan çeviren BirGün Çeviri Kolektifi