Barış için yeni riskler çağı

Dış Haberler

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) raporu, dünya barışının yeni bir riskler çağına girdiğine dikkat çekti. İklim krizinin sonuçlarının yarattığı krizler ve giderek popülistleşen siyasi ortamın güvenlik açısından "zehirli" bir karışım oluşturduğuna dikkat çekilen raporda, siyasilerin ise bu yeni karmaşık risklere hazırlıklı olmadığını belirtildi.

Rapora göre dünyada 2010'lu yıllardan bu yana, en az bir devletin taraf olduğu silahlı çatışmaların, bu çatışmalarda ölen insanların ve dünya çapında yerinden edilen ya da mülteci konumuna düşen insanların sayısı da ikiye katlandı. Yıllar süren düşüşün ardından kullanıma hazır nükleer başlıkların sayısı da 2020'de yeniden artış gösterdi. Geçen yıl dünyada askeri harcamaların tutarı 2 trilyon dolara ulaşarak rekor kırdı.

DÜNYA ALARMDA

Raporda, bu gelişmelere paralel olarak çevre açısından da alarm niteliğinde değişimler yaşandığı belirtiliyor. Canlı türlerinin yaklaşık dörtte biri soyunun tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıya. Polen taşıyıcı böceklerin sayısında dramatik bir düşüş olduğuna da değinilen raporda, "İklim krizi, fırtına ve sıcak hava dalgaları gibi aşırı hava olaylarının giderek daha sık ve yoğun bir şekilde meydana gelmesine yol açıyor. Bunun sonucu olarak önemli gıda bitkilerinde hasat miktarı azalırken geniş alanlarda hasatın tamamen yok olması riski artıyor" ifadelerine yer veriliyor.

Raporda iklim krizi, kaynakların kıtlığı, canlı türlerinin yok oluşu gibi etkenlerle güvenlik riskleri ve koronavirüs pandemisi gibi tehditlerin boyutlarına dikkat çekiliyor. Raporun önsözünde "Bu, zehirli bir karışım" diyen AB Komisyonu’nun çevreden sorumlu üyesi Margot Wallström, gücü elinde bulunduran kurumların çözüm bulmadaki eksikliğine dikkat çekti.

MİLLİYETÇİLİK YÜKSELİŞTE

SIPRI direktörü San Smith de "İklim krizini ya kendi haline bırakacağız ya da sorunun teşhisini şimdi koyup harekete geçeceğiz. Asıl kötü haber, bu son derece önemli anın, uluslararası politikanın korkunç bir durumda olduğu bir zamana denk gelmesi. Dünyada popülizm ve milliyetçilik yükselişte" diye konuştu.

Raporda bu karışıma çeşitli ülkelerden örnekler de veriliyor. Somali'de süregelen kuraklık ve iklim değişikliğinin diğer etkileriyle yoksulluk ve zayıf siyasi yönetim gibi etkenlerin birleştiği ve bu karışımın insanları terör örgütü Eş Şebab'ın kucağına ittiği belirtiliyor. Yine Orta Amerika'da iklim değişikliğinin tahıl hasatını olumsuz etkilediği, ülkedeki şiddet olayları ve yolsuzlukla birleştiğinde kitlelerin ABD'ye göç etmesine yol açtığı kaydediliyor.

YEŞİL EKONOMİYE GEÇİŞ

Siyasetin riskleri daha iyi değerlendirmesi ve iklim krizlerine karşı daha kararlı adım atması çağrısı yapan araştırmacılar, hızlı bir şekilde "yeşil ekonomi"ye geçiş tavsiyesinde bulunuyor.

SIPRI direktörü Smith, bu geçişin adil ve barışçı bir şekilde gerçekleşmesi gerektiğine vurgu yaparak "Bu kadar büyük boyuttaki bir ekonomik değişimde her zaman kazananlar ve kaybedenler olacaktır. Bu geçişten en çok etkilenecek olan kesimlerin çıkarları göz önünde bulundurulmak zorunda. Aksi takdirde yeni çatışma riskleri doğar" uyarısı yaptı.

MEVCUT ÇATIŞMALAR

FİLİSTİN
İsrail’in yayılmacı politikalarına karşın Filistinliler, direniyor.

UKRAYNA
24 Şubat’ta Rus güçlerinin saldırısı ile başlayan savaş halen devam ediyor. Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetlerini tanıyan Rusya, Ukrayna’nın tarafsız kalmasını istiyor.

YEMEN
Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) başını çektiği Arap Koalisyonu'nun 2015'ten beri Yemen'e dönük ağır bombardımanları devam ediyor.

POTANSİYEL RİSK BÖLGELERİ

TAYVAN
ABD Başkanı Joe Biden Çin'in Tayvan'a saldırması durumunda ülkenin kendisini savunması için askeri yardımda bulunacaklarını açıkladı.

BALKANLAR
Savaşın sona ermesinin üzerinden 20 yıldan fazla süre geçmesine rağmen krizlerin sona ermediği Balkanlar'da gerilim yeniden tırmanıyor.

GÜRCİSTAN
Gürcistan’dan bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya, 17 Temmuz’da Rusya’ya katılmak için referanduma gidecek.

ETİYOPYA
Etiyopya’da hükümet ile Tigray bölgesel yönetimi arasında çatışmalarda ateşkes ilan edilse de gerginlik sürüyor.