Baskı, tehdit, gözaltı, ceza üzerine sansür genelgesi

Filiz GAZİ

Ülkede ifade ve basın özgürlüğü her geçen gün kötüye giderken bu yılın ilk ayında da basın özgürlüğü ihlalleri, gazetecilere hapis cezası, gözaltı, tehdit ve engellemeler devam etti. Ocak ayında yaşanan basın üzerindeki baskı ve ihlaller, CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer’in ‘Basın Özgürlüğü Raporu’ ile bir kez daha gözler önüne serildi.

Ülkede gazete ve televizyonlar üzerindeki mevcut baskı ve sansür uygulamalarına, AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ‘Basın ve Yayım Faaliyetleri’ başlığıyla yayımlanan genelgeyle bir yenisi daha eklendi. ‘Toplumun değerlerine aykırı’, ‘mili ve manevi değerlerimize uymayan’, ‘tehdit ve tehlikeli’ gibi soyut gerekçeler ile iktidar yanlısı yayın yapmayan televizyon kanallarına yeni cezalar verilmesinin önü açıldı. Genelge, yayın kuruluşları ve hukukçular tarafından ‘Anayasa’ya aykırı, sansür genelgesi’ olarak değerlendirildi. Raporda ihlaller şöyle sıralandı:

İŞTEN ÇIKARMA VE TEHDİT

Ocak ayında 4 gazeteci haberleri nedeniyle sosyal medya üzerinden tehdit edilirken, bazı gazeteciler de sadece haberleri nedeniyle işsiz bırakıldı. Üniversite öğrencisi Enes Kara’nın tarikat yurdunda yaşamına son vermesini haberleştirmesinin ardından Elazığ Günışığı Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Faik Akgün işsiz kaldı. Akgün, çok sayıda tehdit telefonu aldığını açıkladı. DW-Türkçe muhabiri Alican Uludağ, Sedef Kabaş hakkında tutuklama kararı veren hâkimin kıdemsiz olduğuna dair haberinin ardından sosyal medyada tehdit edildi.

Van’da iki köy korucusunun kız çocuklarına cinsel saldırıda bulunduğu haberini yapan gazeteci Oktay Candemir ölümle tehdit edildi. Gazeteci Hayri Demir, ölümle tehdit edildiğini açıkladı.

HABERLERE ERİŞİM ENGELİ

Etkin Haber Ajansı’nın internet sitesine erişim 1 ayda 3 kez engellendi. Yeni Yaşam, Gazete Alınteri gibi internet sitelerinin de aralarında bulunduğu 8 web sitesine erişim tümüyle engellendi.

Tarikat yurdunda intihar eden Enes Kara hakkındaki 17 habere erişim engeli getirildi.

Mersin Limanı’nda uyuşturucu ticaretine yönelik operasyon haberleri, Ege Üniversitesi’nde “kişiye özel” açılan ilanlar, Esenyurt Belediyesi’nin AKP’li eski başkanları dönemindeki usulsüzlük iddiaları, İBB’ye haciz uygulatan şirket ile ilgili haberler, suç örgütü lideri ile görüşerek fotoğraflarını çeken hakimle ilgili haberler, CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç’un Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik ifadeleri de erişime engellenen haberler arasında yer aldı.
RTÜK sunucu Selçuk Tepeli’nin yorumu nedeniyle FoxTV’ye para cezası, Tele1’de de konuk gazeteci Sedef Kabaş’ın ifadeleri nedeniyle 5 kez program durdurma ve idari para cezası verdi. Geçen ay 45 gazeteci hâkim karşısına çıktı.
Basın Özgürlüğü raporuyla ilgili değerlendirmede bulunan Çakırözer, "2022 yılının ilk ayı da basın kuruluşlarına sansür, ceza ve engellemeler; gazetecilere yönelik de yargılama, tutuklama, gözaltı ve tehditlerle başladı. Gazete ve kanallar üzerindeki mevcut antidemokratik baskı ve yasaklar yetmezmiş gibi şimdi de tek adam yönetiminin Saray genelgeleriyle hukuksuz yeni yaptırımların önü açılmak isteniyor. Bu uygulamaların her biri basın özgürlüğünü ihlal ediyor, halkın haber alma hakkını elinden alıyor” dedi.