Baskıyı cezayla sürdürüyorlar
TİHEK’in Adana F Tipi Cezaevi’ne ilişkin raporuna göre bir yılda 296 mahkûma disiplin cezası verildi. 99 personele de disiplin soruşturması başlatıldı. Mektup gönderen mahkûmlar ise cezaların sürdüğünü aktardı.
Dilan ESEN
Anayasa Mahkemesi (AYM), cezaevleriyle ilgili çok sayıda hak ihlali kararı verse de tutuklu ve hükümlüler üzerindeki baskı sürüyor. Adana F Tipi Cezaevi’ndeki tutuklular üzerindeki ‘disiplin cezası’ baskısı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) raporuna yansıdı.
Üyelerini AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın atadığı TİHEK’in Adana F Tipi Cezaevi’ne ziyaretine ilişkin raporuna göre 2021 yılında açılan 210 disiplin dosyasında 296 tutuklu disiplin cezası aldı. Raporda, disiplin cezalarının gerekçesi ‘kurumun işleyişine veya diğer tutuklulara yönelik gerçekleştirilen olumsuz tutumlar’ olarak gösterilirken adli olaylarla ilgili ise Adana Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulduğu aktarıldı. Mahkûmların disiplin cezalarına karşı İnfaz Hâkimliği’ne itiraz hakkının da bulunduğu belirtildi.
AYM’DEN DÖNÜYOR
AYM kararları, infaz hâkimliklerinin disiplin cezalarına karşı başvurulara kayıtsız kaldığını gösteriyor. AYM’nin son olarak Resmi Gazete’de yayımlanan iki kararında da disiplin cezalarının hak ihlaline neden olduğuna dikkat çekildi. AYM, 15 Eylül’deki kararında, günlüğünde cezaevi personeline “Avarel” diyen tutukluya disiplin cezası verilmesini ifade özgürlüğünün ihlali olarak değerlendirdi. Yüksek Mahkeme’nin 14 Eylül’deki kararında ise bir tutukluya, yazdığı dilekçe nedeniyle disiplin cezası verilmesini hak ihlali sayıldı. TİHEK’in raporları da dikkate alındığında AYM kararlarının uygulamada henüz bir etkisi yok.
PERSONELE SORUŞTURMA
Adana F Tipi Cezaevi’nde geçen yıl işkence ve kötü muamele iddiasıyla Cumhuriyet Başsavcılığı’na beş şikâyet yapıldığına yer verilen raporda, bunlarla ilgili ‘kovuşturmaya yer olmadığı kararı’ alındığı da aktarıldı. Ancak raporda dikkat çeken bir bilgi de yer aldı. Rapora göre cezaevi personeli hakkında 36 olayla ilgili olarak 99 personel hakkında idari yönden disiplin soruşturması yapıldı.
HÂLÂ SÜRÜYOR
Öte yandan Adana F Tipi Cezaevi’nden BirGün’e mektup gönderen tutuklu ve hükümlüler de yaşadıkları baskıyı anlattı. Çok sayıda disiplin cezasıyla karşı karşıya kaldıklarını yazan mahkûmlar, ücretsiz verilmesi gereken AYM başvuru formları ve belgelerden fotokopi ücreti alındığını belirtti. Mahkûmlar, elektrik faturasının yanında artık su faturası ödediklerini de iletti.
***
ÖLÜMLER ARTIYOR
İHD İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu’nun hasta tutukluların durumuna dikkat çekmek için düzenlediği F Oturumu eyleminin 547’ncisinde Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi’nde 84 yaşındaki Mehmet Emin Özkan’ın serbest bırakılması talep edildi. İHD İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu’ndan Jiyan Tosun, 651’i ölüm sınırında toplam 1517 ağır hasta tutuklu bulunduğunu söyledi. Tosun, bu sayının ölümler, tahliyeler, tedavi ve sağlık hakkına erişimde yaşanan sorunlar nedeniyle değişiklik gösterse de hasta tutuklu ölümlerindeki artışın, konunun ciddiyetini gözler önüne serdiğini vurguladı.