Batı’ya göz kırpan hamle

Tolga UĞUR

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya’dan Suriye’ye asker taşıyan sivil ve askeri uçaklara Türk hava sahasının kapatıldığını açıkladı. Çavuşoğlu, söz konusu kararın Moskova ziyaretinde Lavrov ile görüşerek kararın alındığını söyledi. Rusya’nın hava sahasını kullanma yetkisi normalde bir sonraki ayın sonuna kadar sürüyordu.

Hava sahasının Rusya uçaklarına kapatılmasını değerlendiren Dış Politika Yazar Semih İdiz, Türkiye’nin bu hamlesiyle Batı ülkelerine mesaj verdiğini söyleyerek “Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşında denge politikası gütmeye çalışıyor. Ancak Batı yaptırımlarına tamamen uymadığı için töhmet altında. Bu hamle, yaptırımlara kısmen uyduğunu gösteren bir hamle. Akdeniz çıkışlı Rus gemilerine Montrö’ye dayanarak Boğazları kapatmıştı. Batı’dan olumlu bir tepki almıştı. Benzer bir tepkiyi bu karardan sonra da görüyorum” dedi.

SURİYE'DE REKABET

İdiz, Türkiye ve Rusya’nın çıkarlarının Suriye’de rekabet içinde olduğunu belirterek “Türkiye, bu kararı Ukrayna savaşı sırasında alarak Suriye’de elini biraz rahatlamış olabilir. Ruslar zaten Suriye’de istediğini yapıyor. Rusya, konuşabileceği bir NATO ülkesi olarak Türkiye’yi yabancılaştırmak istemiyor” ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin Suriye’ye giden askeri uçaklara hava sahasını kapatmasının daha önce de alındığını belirten Dış Politika Uzmanı Aydın Sezer ise, “Türkiye-Rusya ilişkilerinde Suriye ayrı bir başlık. Zira Suriye hava sahası Türk uçaklarına askeri anlamda kapalı. Suriye hava sahasındaki statüyü de Rusya belirliyor. Türkiye, daha önce de hava sahasını kapatma kararı almıştı ancak sıkı denetlenen bir uygulama olmamıştı. Zaten Rusya, İran ve Irak üzerinden de Suriye’ye sevkiyat yapabiliyor” değerlendirmesini yaptı.

Kararın Türkiye-Rusya ilişkilerinde büyük bir değişim yaratmasını beklemediğini söyleyen Sezer, “Konu ilk gün Rus medyasında, Türk basınında çıkan haberler ekseninde ele alındı ama dün tansiyon düştü. Türkiye ile Rusya arasında İdlib ve Ukrayna’ya silah satışı konusunda gerginlikler vardı. Ancak Türkiye’nin Rusya- Ukrayna savaşındaki tarafsızlık rolü nedeniyle Suriye’de iki ülke arasındaki ilişkiler olumlu seyredebilir. Türkiye ister Fırat’ın doğusuna harekât düzenlemek istesin, ister Esad’la müzakerelere başlasın, Rusya Türkiye’nin Suriye politikasına göz yumabilir” ifadelerini kullandı.

Dış Politika Uzmanı Ceyda Karan ise hava sahasının Rus uçaklarına kapatılmasının Batı’ya verilmiş bir mesaj olarak yorumlayarak, “Ukrayna krizi vesilesiyle Ankara’nın fırsatlar içeren bir pozisyon bulduğu aşikar. Açıklamada vurgulanan bir şey var. Putin’e durumun söylenmesi. Kararın Rusya-Türkiye ilişkileri bağlamında büyük bir kriz yaratacağını düşünmüyorum. Ama Türkiye açısından ABD’ye de elinin güçlü olduğu ve istediği yöne dönebileceği yolunda da bir mesaj aynı zamanda bu” dedi.

NORMALLEŞME ZOR

Ankara’nın Suriye özelindeki tutumunu pekiştirmek açısından bu kararı aldığını düşünen Karan, “Batı’ya karşı büyük bir koz elde ettiler. Yani bundan daha altı ay önce büyükelçilerin sınır dışı edilmesi gündemdeydi. Manevra alanının anbean nasıl genişlediğini görüyoruz. Suriye özelinde politikalarını değiştirdiklerini düşünmüyorum. Suriye’de Rusya’yla dondurulmuş bir ateşkes hali var. Suriye kanadının da ilkesel tutumu devam ediyor. Şam, her fırsatta ‘Bizim şartlarımız bellidir’ diyor. Normalleşme başlığını Suriye’de açacaklarını zannetmiyorum.”