Biden diş gösterdi

POLİTİKA SERVİSİ

Rusya’nın 3 Kasım’daki ABD başkanlık seçimine müdahale ettiğine dair iddiaların ardı arkası kesilmezken iki ülke arasında gerilim yeniden yükseldi. ABC News'e seçime müdahale edildiğinin ileri sürüldüğü istihbarat raporunu değerlendiren ABD Başkanı Joe Biden, Rusya Devlet Başkanı Putin'in katil olduğunu ve ABD seçimlerine müdahale ettiği için bedel ödeyeceğini söyledi.

Biden, ocak ayı sonunda Putin ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde seçimlerle ilgili uyarıda bulunduğunu aktardı. Biden o konuşmada, ‘Seni tanıyorum ve sen de beni tanıyorsun. Eğer bunun gerçekleştiğini tespit edersem hazırlıklı ol’ ifadelerini kullandığını söyledi. Sunucunun, "Putin'i tanıyorsunuz. Onun bir katil olduğunu mu düşünüyorsunuz?" sorusuna ise Biden, “Bence öyle” yanıtını verdi. Putin’e nasıl bir bedel ödetileceği sorusuna ise “Yakında göreceksiniz” sözleriyle karşılık verdi.

İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili açıklama yapan Biden, Suudi Veliaht Prensi Selman’a da gözdağı verdi.

KREMLİN REDDETMİŞTİ

ABD istihbaratı önceki gece yayınladığı 15 sayfalık bir raporla Putin’in seçimlere müdahale etmeye çalıştığını öne sürmüş ve Rusya’nın seçimin ibresini Donald Trump lehine çevirmeye çalıştığını aktarmıştı. Kremlin Sözcüsü Dimitry Peskov ise seçime müdahale edildiğine dair iddiaların asılsız olduğunu ve herhangi bir kanıtla desteklenmediğini ifade etmişti. Peskov, bu iddiaların ilişkileri daha da kötüleştireceğini söylemişti.

***

Uzmanlar Biden’ın tehditlerinden Ankara’nın nasıl etkileneceğini anlattı

Ankara iki arada bir derede kalacak

Aydın Sezer: ABD’nin Biden döneminde Rusya’ya bakışında değişiklik olacağını zaten Biden ifade etti, bunun sinyallerini aldık. Rusya’yı resmen düşman kategorisine koyduğunu da, Çin’i rakip ülke alarak ele aldığını da biliyoruz. Rusya’ya yönelik olarak özellikle Ukrayna ve Kırım üzerinden, ama daha çok Putin’in Navalny ve Rus muhalefetine yönelik tavırları yüzünden Biden’ın sıcak bakmadığını da biliyoruz. Bunların hiçbiri sürpriz değil.

Putin’in de beklediği tavır buydu. Biden gibi siyasi açıdan köklü bir geçmişi ve deneyimi olan birisinin Putin’i katil olarak nitelemesi benim şahsi görüşüm, aklını kaçırmış olmalı. Trump seviyesindeki birinin bile yapmadığı, yapmayacağı düzeyde diplomatik bir üslup olmanın ötesinde, suçlayıcı, son derece kaba bir yaklaşım oldu. Ben Biden’ın bu ifadeyi kullanırken hangi ruh halinde olduğunu bilmemekle birlikte, Rusya tarafından da çok sert bir tepkiyle karşılanacak bir ifade olduğunu düşünüyorum. Yeni Amerikan yönetiminin Rusya’ya karşı bu açıkça ilk salvosu oldu. Şu ana kadarki tepe noktası bu ancak böyle bir ifade diplomatik olmadığı için ABD’ye yönelik kritik bir eleştiri getirecek. Örneğin Almanya Başbakanı Merkel’in, Avrupa’nın nasıl tepki vereceğini düşünemiyorum.
Biden Türkiye ile ilişkilerinden hoşnut değil. S-400 krizi nedeniyle Ankara’nın F-35 uçak projesinden çıkarılması CAATSA yaptırımlarını uygulamak için kararlı olduğunu gösterdi. Dolayısıyla Amerika’nın pozisyonu belli. Bundan sonraki ilişkilerinin geleceğiyle ilgili zaten CAATSA yaptırımları ve F-35’ten dışlanmak Amerika açısından bir sinyaldi. Bunun sinyal olduğunu da yaptırımların gündeme geldiği dönem, önceki Dışişleri Bakanı Michael Pompeo’nun açıklamasında bunun bir sinyal olduğu zaten belirtiliyordu. Eski yönetimden miras kalan bir konu. O açıdan Biden yönetiminin eli rahat. Türkiye’ye de üstü kapalı ayar vermeyi de içeren bir mesaj. Bundan sonra Türkiye’nin ABD ile ilişkilerini düzeltmesi yolunda özellikle Halkbank ve Fırat’ın doğusundaki gelişmeler belirleyici olacak. Türkiye’nin bu konuda da tepki gösterip göstermeyeceğini bilemiyorum ancak orta yolcu bir perspektifle yaklaşım sergilemesi bu aşamada olumlu olur. Ancak bunu söylerken Dışişleri Bakanlığı’nın Ukrayna sorusundaki açıklamasının da Rusya’da yarattığı bir rahatsızlık da var. Özetle Türkiye’nin işi çok zor. Resmen iki arada bir derede kaldı. Rusya da endişeli. ABD veya Biden yönetimine dair tavırlarının Türkiye’yi Rusya’dan uzaklaştırabileceğini düşünüyor. O nedenle S-400 ikinci partisinin görüşülmesini istiyor. O nedenle Sputnik V aşısının bir an önce Türkiye’de üretimine başlanmasını istiyor. Dolayısıyla Suriye’de adım atmasını istiyor. Geçen gün Rusya Türkiye’yi uyardı. Dolayısıyla ortalık toz duman. Türkiye de ABD-Rusya restleşmesinden en çok etkilenecek ülkelerden birisi.

***

Biden Ankara ve Moskova’ya sert davranacak

Semih İldiz: Böyle bir açıklama ve zamanlaması sürpriz değil. Demokratlar Ruslara seçimlere müdahale etmeye çalıştıkları gerekçesiyle zaten kızgınlar. Buna mukabil başta Navalny olmak üzere geriye doğru baktığımızda birçok Putin muhalifinin hem Rusya içinde hem Rusya dışında şüpheli şekillerde ölmesi ve öldürülmesi de Batı tarafından Putin’in emriyle yapıldığına inanılıyor. Putin’e katil demesinde de çok yeni ve sürpriz bir açıklama yok. Asıl önemli olan bu kelimelerden ziyade, ‘yakında cezasını görecek’ ifadesi. Bundan neyi kast ettiği önemli. Ancak ilk etapta bu açıklamayı yaptıktan sonra Rus Rublesi’nin hızlı bir şekilde düşüşe geçtiğini görüyoruz. Öyle tahmin ediyorum ki bizzat Putin’in şahsına ve çevresine dönük yeni yaptırımlar gelecektir. Biden da bunun sinyalini veriyor şu anda. Biden’ın Türkiye’ye dönük yaklaşımı ortada. Gerek Libya ve diğer konularda, Doğu Akdeniz’deki enerji hatları konusunda mesajları hep olumsuzdu. Dolayısıyla Biden’ın Türkiye’ye dönük politikası zaten katı. Putin’e dönük katı söylemi sadece şunu gösterebilir. Biden seçim kampanyası sırasında Rusya ve Türkiye’ye yumuşak davranmayacağını söylemişti. Bu son çıkışları sözünü tutmaya devam ettiğini gösteriyor.