'Bir Avuç Hemşin' ve 'Ters Akıntılar'
HAKAN YILMAZ
Grup Yorum’un şarkılarından, türkülerinden, marşlarından tanıdığımız, şair, besteci ve söz yazarı İbrahim Karaca'nın 'Bir Avuç Hemşin' ve 'Ters Akıntılar' adlı kitapları Su Yayınları’ndan çıktı. Karadeniz’de yaşayan Hemşinlileri anlatan ‘Bir Avuç Hemşin’ yapılan derleme ve alan çalışmaları sırasında tutulan notlar, ses kayıtları ve sohbetlere dayanıyor.
Kitapta Karadeniz coğrafyasına ait Hristiyan-Ermeni ve Müslüman-Osmanlı ile dolu tarihsel eskiye daldığımızda bizi karşılayan birikim Türk veya Ermeni mi, yoksa ‘Hemşin Etniği’ midir? Etnik nedir, soy, kavim, ulus nedir gibi soruların cevapları aranıyor.
Tulumsuz kaldığında hayat damarlarından biri kopan Hemşinlilerin, günümüzde gurbet, horon, nüktedanlık ve sınırsız insani sıcaklık dışında, hayatlarına katmaya değer buldukları neleri var hepsini kitapta bulmak mümkün hemi de fotoğraflarla.
Çocuklukta ve ilk gençlikte oynanıp orada unutulan, bugüne kalamayan oyunlar… Hastalıklara karşı biraz Arapça, biraz Ermenice ve biraz Türkçeye saklanıp gelen dualar… Osmanlının yıkılıp Cumhuriyet'in henüz kurulmadığı bir araf zamandan el sallayan ‘Başka Türlü Eşkıyalar’… Çocuk yaşta Rusya gurbetliğine çıkıp devrimden sonra dönenler, tedavülden kalkan bir çuval paraya bakıp bakakalan Tavariş Hoca, Toşi ve sevdalı dağların Şairi Servet Amca… Kırım’da ölen oğlunu yattığı mezardan alıp getiren Nokta Ana… Eski maniler, mizah ile yoğrulmuş yeni zaman manileri… Türkçe sözlükte olmayan ama burada yaşayan özel yerel sözcükler… Dil, tarih ve kültür üzerine yapılan bu çalışmada, göle atılan bir taşın yarattığı görsellik gibi, kitabın çevrilen her sayfasında ayrı bir görselliğe ulaşacağınızı söyleyebilirim.
MUHALİF BİR DURUŞ
Karaca’nın, Su Yayınları’ndan çıkan diğer kitabı ise 'Ters Akıntılar'. Kitabın giriş yazısında, “Ters akıntılara girmek ona kapılıp kaybolmak değil aslında, o olmaktır. Orası kötü olana kapalıdır, işgal edilememiş bir alandır… Ters akıntılara giren sanat bazen slogan da atar ama tadında bırakır. Bunu slogandan başka şey bilmediği için değil, slogan atmaktan korkmadığı için yapar” deniliyor. Sanattan edebiyata, siyasetten şiire, tarihten, tarihimizdeki ecdadımıza kadar ne kadar konu varsa, o kadar ters akıntılarda sözünü söyleyen 'T'ers Akıntılar', her konuda ters akıntılarda olanı; konuşulanı, yazılanı, söyleneni anlatıyor. Düzenin, dönemin ve dümenin suyuna gidenleri değil, ters akıntılara karşı kürek çekenleri, kulaç atanları anlatıyor. Ters Akıntıda, yüzmek muhalif olmayı, muhalif olmak, ters akıntıda yüzmeyi ve cesareti gerektiriyor. Kitap kısaca, muhalif duruşun, sanatta, edebiyatta, şiirde, siyasette söyleyecek sözü olanlara kılavuzluk yapacak bir eser.