Brezilya’da Solcu Konvoy milyarderler sınıfını tehdit ediyor

Vijay Prashad - Tarihçi - Siyasi Analist

Lula çok ateşli. 72 yaşındaki eski başkan, uyumuyor gibi görünüyor. Geçen Ağustos’tan beri, Lula ve İşçi Partisi (PT), ‘Brezilya için Lula’ Konvoyu’yla beraber Brezilya’nın dört bir yanını geziyor. Bu otobüs konvoyu, koskoca ülkedeki her bir eyaleti ziyaret etti. Lula ziyaret edilen bu noktalarda, sadece demokrasiyi değil aynı zamanda PT’nin iktidarında elde edilen kazanımları savunduğu coşkulu konuşmalar yaptı. Örneğin açlık, Lula’nın politikaları sonucu çarpıcı biçimde düşmüştü. 2014’te, Brezilya BM’nin açlık haritasından çıkarıldı. 2016’da iktidara gelen ‘yumuşak darbe’ hükümeti PT’nin sosyal demokratik politikalarını tersine çevirmeye çalışıyor. Açlık arttı. Brezilya bir sonraki BM açlık haritasında yerini alacağa benziyor.

PT Ekim 2018 seçimi için başkanlık adayının Lula olduğunu açıkladı. Her bir anket Lula’nın muhalefeti yeneceğini gösteriyor. Datafolha ve MDA’in anketleri, Lula’nın kendisine en yakın rakibi olan sağcı Kongre Üyesi Jair Bolsonaro’nun oyunu ikiye katladığını ortaya koyuyor. Sağcı yorumcular bile huzursuz. Bugün yapılacak özgür bir seçimde Lula’yı yenmek neredeyse imkânsız; hatta belki Ekim’de de öyle olacak.

Sağ, Lula’yı sandıkta yenememesine karşı iki alternatif strateji izliyor. İlki, Lula’nın PT adaylığından diskalifiye edilmesi. İkincisi, güç kullanarak, Lula ve destekçilerine gözdağı verip güçlü şekilde seçim propagandası yapmalarını engellemek.

Diskalifiye
2010’da yolsuzluk karşıtı kampanyalarının parçası olarak, Lula hükümeti, politikacıların kara para aklamalarını önlemek için Temiz Sicil Yasası’nı (Lei da Ficha Limpa) geçirdi. Dünyanın her yerinde, politikaya karışan para, demokrasiye zarar veriyor. Siyasi gücü satın alabilen zenginlerin kendi politik çıkarlarını güttüklerine şüphe yok. İşçi sınıfı, köylüler ve düzensiz çalışan işçilere ait partilerin bir seçimde faaliyet yürütmeleri zor. Paraları olmadığı için dezavantajlı konumdalar.

2014’te Brezilya otoriteleri - Hakim Sergio Moro yönetimi altında- Araba Yıkama Operasyonu (Lava Jato) olarak bilinen bir soruşturma başlattı. Bu soruşturmanın amacı devlete ait petrol şirketi Petrobras’ta bir yolsuzluk olup olmadığını ve inşaat şirketlerinin politikacılara rüşvet verip vermediğini ortaya çıkarmaktı. Mart 2016’da, Brezilya Anayasa Mahkemesi, soruşturmanın Lula’yı kapsamasının önünü açtı. Lula, görevi kötüye kullandığına dair tüm iddiaları reddetti, avukatları savcıları tarafsız olmamakla suçladı. Lula’nın görevden ayrıldığında hâlâ inşa edilmemiş olan bir apartman dairesinin tadilatını (rüşvet olarak) kabul ettiği söyleniyordu. Hakim Moro, Lula’nın halefi Dilma Rousseff’le görüşmelerinin kaydını yayınladı. Tarafsızlık açık ki kenara atılmıştı.

Lula’nın evine baskın dahil, yapılan açık tacizlerin amacı karakterine leke sürmekti. Lula’yı tutuklama girişimleri başarılı olmadı. Sağ politikacılar, Araba Yıkama Operasyonu’na dayanarak açıkça Lula’nın diskalifiye olması için çağrı yapıyorlar.

Bunların hiçbirinin sıradan insanlarda karşılığı yok. Lula’yı politik görüşleri nedeniyle zulme uğrayan biri ve kahramanları olarak görüyorlar. Oligarşinin Lula’nın başkanlık için direnmesini engellemek için birleştiğini düşünüyorlar. Bu, onlara göre, politik bir cadı avı.

Gözdağı verme
Lula’nın Konvoyu yola ülkenin en yoksullarının yaşadığı kuzeydoğudan çıktı. Burası Lula’nın doğduğu yer. Büyük kalabalıklar onu selamlamak için bir araya geldi. Brezilya oligarşisine Lula’nın halkın adayı olduğu mesajını verildi. PT’nin Lula’yı, önündeki yargı engeline rağmen, sonuna kadar desteklemesi ve adaylığına inanmasının nedeni de bu. Lula, sıradan Brezilyalıların arzularını sembolize ediyor. Kalabalıklar bunu gösteriyor.

Lula konvoy fikrini uzun süredir destek ve ivme inşa etmek için kullanıyor. 1970’lerde, yeni sendika hareketini inşa etmek için -PT’nin cesaretiyle- askeri diktatörlüğe meydan okuyarak ve oligarşiye karşı işçi gücü konsensüsü kurarak, bir yeni fabrikadan diğerine ulaştılar. İşçiler arasında son derece popüler olan Lula, Hitler ve Humeyni hayranı olduğuna dair Oligarşi yalanlarıyla karşı karşıya geldi. Atılan bu çamurlar Lula’nın üzerine yapışmadı. 1992’den 1994’e kadar, konvoy Fernando Henrique Cardoso’nun ekonomik politikalarına karşı konsensüs inşa etmeye çabaladı. Lula ve PT’yi 2002’deki ilk seçim zaferine doğru iten bu kitlesel kampanyaydı.

Şu anda yollarda olan konvoy ilk durağından itibaren şiddetle karşılaştı. Muhalefetin destekçileri, otobüslere taş ve yumurtalarla saldırdı, şimdi de silahla saldırıyor. Hafta içinde, Brezilya’nın güneyindeki Parana eyaletinde otobüsler üzerine ateş açıldı. PT Senatörü Gleisi Hoffman, konvoyun pusuya düşürüldüğünü yazdı, şiddetin son birkaç haftada arttığını söyledi. PT, güvenlik talebinde bulundu fakat yanıt alamadı.

Lula’ya karşı ölüm tehditleri ve bu tür şiddet eylemleri, PT ve onun takipçilerinin gözünü korkutmayı amaçlıyor. Fakat başarıya ulaşmış görünmüyorlar. 2011’de gırtlak kanserini yenen Lula, saldırıdan kısa süre sonra coşkulu bir tweet attı: “Taşlar ve silahlarla savaşma azmimi sarsacağınızı sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Gırtlağım artık çığlık atamayacak hale geldiğinde, sizin gırtlağınızla çığlık atacağım.”

Oligarşi’yi ve onun dış müttefiklerini korkutan işte bu özgüven. Lula’nın yeniden ortaya çıkması; kamu harcamalarındaki kesintilere ve eşitsizliğin yükselişine karşı, yoksullara savaşma gücü verdi. Oligarşi, bu dalgayı susturmak için Lula’yı hapse koymak istiyor. Gelin görün ki artık ortada olan şey şu; Lula tutuklansa ve PT’nin adayı olmaktan alıkonulsa bile, bu özgüveni söndürmek çok kolay olmayacak. Sokakları boşaltmak çok kolay olmayacak. Başka yollar açık. Yeni gelecekler el sallıyor.

Çeviri: Ömür Şahin Keyif