Bu grev asla durdurulamaz

Dilan Esen

Belçika’lı menşeli Bekaert’in Koaceli’nde bulunan Bekaert İzmit Çelik Kord Sanayi AŞ ile Bekaert Kartepe Çelik Kord Sanayi AŞ’de sendikalar tarafından alınan grev kararları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kararıyla ertelendi. Yaklaşık 400 işçiyi kapsayan grev kararları 60 gün süreyle ertelenirken sendikacılar kararı ‘grev yasağı’ şeklinde değerlendirdi.

Resmi Gazete’de dün yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı uyarınca, Bekaert İzmit Çelik Kord Sanayi AŞ’ye ait işyerinde Birleşik Metal-İş Sendikası, Bekaert Kartepe Çelik Kord Sanayi AŞ’ye ait işyerinde de Özçelik-İş Sendikası tarafından alınan grev kararları, milli güvenliği bozucu nitelikte görüldüğünden 60 gün süreyle ertelenmesine karar verildi. Ücret konusunda anlaşılamamasının ardından Bekaert işçileri, grev kararı almıştı. 43 lira olan saat ücretlerine ilk 6 ay için seyyanen 28 lira artı yüzde 40 zam yapılması gerektiğini talep eden işçiler, işverene 13 Aralık'a kadar süre tanımıştı. Talepleri yanıtsız kalan işçiler dün yasak kararına rağmen yine de greve başladı.

İŞÇİ YASAK DİNLEMEDİ

İktidar sermayenin yanında yer alırken Bekaert işçileri, yasak kararını tanımadı. Birleşik Metal-İş üyesi işçiler fabrika içinde bir araya gelerek “Bu işyerinde grev var” pankartı açtı. Fabrika bahçesinde yürüyüş yapan işçiler sık sık “İsyan, grev direniş”, “İşçiler açken patronlara huzur yok” sloganlarını attı. Birleşik Metal-İş Sendikası Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu, grev alanında yaptığı konuşmada, şunları söyledi: “Burada tarihi mücadeleyi başlatıyoruz. Aylardır işverene karşı hak mücadelesi veriyorduk. Karşımızda başka birileri daha belirdi. Greve çıkamazsınız dediler. Yemediler, içmediler, yatmadılar bize tebligat gönderdiler. ‘Milli güvenlik gereği sizin greviniz yasaklanmıştır’ dediler. Biz o yasağı sizin başınıza çalıyoruz. Bu ülkenin Anayasasını size çiğnetmeyiz. Anayasa’ya, uluslararası yasalara aykırı yasağınızı tanımıyoruz. Bugüne kadar karşımızda işveren vardı şimdi de hükümet var. Cumhurbaşkanı sen neyin altına imza attığının farkında mısın? Nasıl patronların yanında yer alıyorsunuz?”

BAŞINIZA YIKARIZ

Serdaroğlu, şunları dile getirdi: “Bu firma Belçika firması. Belçika’da bin 842 Euro asgari ücret. Bakan dedi ki; bu ülkenin asgari ücretli çalışanlarından kurtulmak için sendikalı olunması gerekir. Sayın Bakan grevi neden yasaklıyorsunuz? Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz içindir. Birimize bir şey gelirse bu fabrikayı başınıza yıkmayan namerttir. Bizim talebimiz 6 aylık yüzde 130’dur dedik. 2 buçuk avroluk saat ücretinin 5 avroya çıkmasını istiyoruz.”

AKP’YE GÜVENİYORLAR

Bekaert işçilerinin grevinin yasaklanmasına siyasi partilerden de tepki yağdı. SOL Parti Kocaeli Şubesi’nden yapılan açıklamada, “Anayasal güvence altında olan grev haklarının hukuksuzca gasp edilmesini tanımayan Bekaert işçilerini selamlıyoruz” denirken Emek Partisi Genel Başkanı Ercüment Akdeniz, “Milli güvenliğe hep işçiler mi tehdit? Patronlar lehine Anayasal hakkı ihlal ediyorlar. ‘Milli Güvenlik’ bahanesi patronların, AKP’nin güvenliğidir” ifadelerini kullandı. TİP Emek Büro’nun açıklamasında grevin anayasal ve temel bir hak olduğuna dikkat çekilirken TKP ise “AKP bir kez daha ‘Patronlar ne isterse onu yaparım’ dedi. Bu yasak hem hukuksuz hem gayrı meşrudur” açıklamasını yayımladı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba ise “Saray iktidarı grevleri sözde erteleme adı altında yasaklayarak bir kez daha emek düşmanlığını ilan etmiş oldu. Bu ülkede milli güvenliği tehdit eden işçiler değil, ülkeyi ucuz işgücü pazarına dönüştürenlerdir” dedi.

***

AKP PATRONLARI KORUYOR

AKP döneminde toplamda 19 grev benzer gerekçelerle ertelendi. AKP döneminde grevi ertelenen işçi sayısı da yaklaşık 195 bin civarında. BirGün yazarı Prof. Dr. Aziz Çelik, grev yasaklarını şöyle değerlendirdi: “Grev yasaklarını AKP çok yaygın biçimde kullandı. Etkili sayılabilecek hiçbir grevi yaptırmadılar, hangi sektörde olursa olsun. Aslında ‘erteliyoruz’ diyorlar ama bu erteleme Türkiye’de yasaklama anlamına geliyor çünkü 60 günlük süre bitince greve devam edilemiyor. Yargıdan dönmediği sürece bu grev yapılamıyor. Özellikle de 2010’lu yıllardan beri Danıştay grev ertelemelerini onaylıyor. Cumhurbaşkanı onay vermediği zaman grev yapmak mümkün değil.

MESS’İN HABERCİSİ

Buradaki milli güvenlik bahane. Savaş vb. bir şey olur, savaşı ilgilendiren bir sektör olur ya da hayati bir ürün olur o zaman söz konusu. Bu hükümetin rutin bir uygulaması haline gelmiş durumda. İşverenler istiyor, hükümet de grevleri yasaklıyor. MESS sözleşmesi geliyor onda da uyuşmazlık tutuldu. 2014 yılında da MESS sözleşmesinde grevi yine ertelemişlerdi, bunun bir işareti olarak, bir tür gözdağı olarak görüyorum.

Grev işçinin kendisini savunması için kullandığı bir araç. Grev hakkını ortadan kaldırırsanız zaten güçlü olan sermayeyi korumuş olursunuz. Bu siyasal iktidarın 2003’ten beri tercih ettiği bir yöntem. Artık Anayasa’daki grev hakkının da bir anlamı kalmadı. Grevin yasaklanması sermayenin desteklenmesi anlamına geliyor. Siyasi sonuçlarını kestirmek zor. AYM, ertelemelerin hukuksuz olduğuna karar verdi. Sendikaların grev hakkına sahip çıkması ve kullanması gerekiyor. Siyasal sonuç olarak iktidarı etkiler mi çok sanmıyorum. Çünkü greve çıkmayan işçilerin duyarlı davrandıkları kanaatinde değilim. Birleşik metal dinlemeyeceklerini söyledi bu kararı, yapılması gereken bu. Öbür türlü grev hakkı ortadan kalkmış olacak.”

***

Grev erteleme nedir?

Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’na göre cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile grevler ‘genel sağlığı veya milli güvenliği bozucu nitelikte’ gösterilerek 60 gün ertelenebiliyor. Kanuna göre ertelenen grevler 60 günlük erteleme süresi sonunda yeniden başlatılamıyor. Taraflar erteleme süresi içinde anlaşamazlarsa uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulu tarafından çözülüyor.

***

AKP döneminde ertelenen grevler

► 2003: Petlas AŞ (Petrol İş)

► 2003: Şişecam (Kristal İş)

► 2004: Şişecam (Kristal İş)

► 2004: Prielli, Good Year, Brisa (Lastik İş)

► 2005: Erdemir Madencilik (T. Maden İş)

► 2014: Şişecam (Kristal İş)

► 2014: Çayırhan ve Çöllolar Kömür İşl. (T. Maden İş)

► 2015: MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi (Birleşik Metal İş)

► 2017: Asil Çelik (Birleşik Metal İş)

► 2017: Emis Grup (Birleşik Metal İş)

► 2017: Akbank (Banksis)

► 2017: Şişecam (Kristal İş)

► 2017: Meraf İlaç (Petrol İş)

► 2018: MESS Grup (Birleşik Metal İş, Türk Metal, Çelik İş)

► 2018: Soda Kroman-Şişecam (Kristal İş)

► 2019: İzban (Demiryol İş)

► 2020: Soda Sanayi AŞ (Petrol İş)

► 2022: Bekaert İzmit Çelik Kord Sanayi (Birleşik Metal-İş)

► 2022: Bekaert İzmit Çelik Kord Sanayi (Öz Çelik-İş)