‘Büyük’ devlet küçük esnafı sildi

Fevzi Efe SEKİTMEZ

İzmir'de son enerji tüketim zamları ve artan enflasyonun etiket fiyatlarına yansıması küçük esnafın belini tamamen büktü. Ürünlerin toptan fiyatlarındaki artışlarla bakkalların omuzlarına binen yük ağırlaştı. Sanayi ve işletme elektriklerine gelen zamlarla birlikte yıl sonuna kadar küçük esnafın ismi piyasadan gittikçe silinmeye yüz tuttu. Ay sonunda gelen elektrik faturalarının kira fiyatlarını geçmesi esnafın dükkânlarını kapatmasındaki en önemli etken.

İzmir Bakkallar ve Bayiler Odası Başkanı Emin Bağcı 2 Eylül itibariyle 1007 Bakkal dükkânının kapandığını açıkladı. Aynı süre içerisindeyse sadece 452 dükkânın açıldığını belirtti. Kış aylarında dükkânını kapatanların sayısının artacağını belirten Bağcı, “Kapanışlar başladı, bakkal dükkânı açandan çok kapatan var. Bugün itibariyle 1007 kişi dükkânını kapattı, açılan yeni dükkân sayısı ise 452. Bu rakamlar normalde başa baş olurdu ama artık kapatan sayısı daha fazla. Henüz yazlıklardaki kapanışlar başlamadı. Git gide eriyoruz yıl sonuna kadar bu sayının daha fazla artacağından endişe duyuyoruz. İzmir’in uzun bir sahil şeridi var. Bu sebeple yaz sezonu bittikten sonra kapatma sayılarının artmasını bekliyoruz. Ekonomik krizden en çok ‘Büyük’ devlet küçük esnafı sildi Küçük esnaf elektrik zamlarından sonra kan ağlıyor. Yıllırdır marketlerle baş etmek için uğraşan bakkallara en büyük darbe devletten geldi. İzmir’de fiyatlar yüzünden kapanan bakkal sayısı 8 ayda 1007’ye ulaştı etkilenen küçük esnaf. Bazı büyük marketler için bu zamlar fırsat olabilir ama küçük esnaf yok olmak üzere” dedi.

İKTİDARIN GÖZDESİ BÜYÜK MARKETLER

Yıl içinde artan enflasyonla birlikte gittikçe artan ürün fiyatları esnafın sattığı ürünü tekrar yerine koymasına izin vermiyor. Ocak-mayıs arası en çok şekere zam geldi. 5 aylık süreçte toz şeker yüzde 167 zamlandı. Şekeri ikinci sırada takip eden yüzde 77’yle toz deterjan oldu.

Bir kiloluk salçanın yeni toptan fiyatının piyasa fiyatının iki katı olduğunu belirten Emin Bağcı, “Sanayi ve işletme elektriğine gelen zamlardan sonra zaten gıdaya büyük bir fiyat artışı yansıyacak. Bir kiloluk salça fiyatının piyasadaki fiyatı şu an 20 TL fakat toptan fiyatı bize yeni gelen bilgilere göre 40 TL oldu. Fiyatlar yıl sonuna kadar çok daha fazla artacak. Büyük marketlerin hedefi küçük esnafı yok etmek. Pazarın tek hâkimi olmak için küçük esnafı yok etmek istiyorlar. Siyasi iktidar da büyük marketlere destek veriyor. Bir insanın 40-50 marketi olursa nasıl ucuzlama olacak anlamış değilim. Tekelleşmeye doğru gidiyoruz. Sattığımız malı yerine koyamıyoruz. Bir ürüne haftada iki-üç kere zam geliyor. Normalde devletin küçük esnafa sahip çıkması gerekirken hiç kimse sahip çıkmıyor. Esnaf ziyaretinde bulunuyorlar ama elimizden tutan kimse yok. Bu sistemin tam olarak mantığı bu, herkes güçlüden yana” diye konuştu.

ZAMLAR ESNAFIN GIRTLAĞINA ÇÖKTÜ

İzmir Karabağlar’da 3 ay önce bakkalını kapatmak zorunda kalan esnaf Abdulkadir Akdar elektriğe gelen zamlar ve ürün alış fiyatlarındaki fahiş fiyat artışlarından dolayı işletmesini ayakta tutamadığını ifade etti. 3 bin lira olan emekli maaşıyla geçinemediğini söyleyen Akdar, “Büyük marketler küçük esnafı öldürdü. Esnaf elektriğini bile ödeyemiyor. Bugün küçük bir esnafa bile ayda 3 bin TL elektrik faturası geliyor. Esnafın böyle bir faturayı ödemesi imkânsız. Masraflar çok fazla arttığı için bu yükün altından küçük esnaf kalkamadı. Pandemiden sonrasında yavaş yavaş işlerimiz durma noktasına kadar geldi. En sonunda ise durdu ve kapattık. Şu anda hiçbir şey yapamıyorum. Evde oturuyorum. İş yok çalışamıyorum. İki genç oğlum ve eşimle dört kişiyiz. Ortalama elektrik faturası dükkânım açıkken 2600 TL’ydi. Dükkânı geçtim eve bile 1100 TL elektrik faturası geldi. 3 bin TL emekli maaşım var. Nasıl geçineyim şimdi?” ifadelerinde bulundu.