Çatışmaya değil barışa ‘yol’ açın

Caner TÜRKMEN 

Kuzey Kıbrıs’ın Birleşmiş Milletler (BM) gözetimindeki Pile’ye bağlanan yol yapma girişiminin engellenmesinin ardından başlayan kriz dinmiş değil. Ada’da 18 Ağustos’ta Kuzey Kıbrıs tarafı, kendi kontrolü altındaki Yiğitler Köyü’nü BM’nin gözetimindeki Pile’ye bağlayan bir yol yapmak için ‘tek taraflı’ bir karar aldı. Kuzey Kıbrıs hükümetinin bu girişimi, BM görevlilerince engellendi. Bu tarihte başlayan ‘yol gerilimi’ ise sürüyor. 

‘PROJE YAPILACAK’ MESAJI

Kuzey Kıbrıs hükümetinin Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, dün BM Özel Temsilcisi Colin Stewart ile bir araya geldi. Ertuğruloğlu, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, "yol yapım çalışmasının mutlaka sürdürüleceği ve projenin hayata geçirileceğini" ifade etti. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da “Rumların Pile’nin tamamen bir Rum köyü olması gayesinde olduğunu” iddia ederek, buna müsaade etmeyeceklerini belirtti. Tatar, "yol yapımını eninde sonunda tamamlayacaklarını" söyledi.

ÇALIŞMA DÜŞÜK TEMPOLU

Ada’da kalan son iki toplumlu köylerden Pile’de ise gergin bir bekleyiş hâkim. Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türklerin, son gelişmeleri kaygıyla takip ettiği bildirildi. Kıbrıs Haber Ajansı’na konuşan Pile’nin Rum Muhtarı Simos Mytides, son gelişmelerin iki toplumun da ilişkilerini etkilediğini kaydetti. 

Pile’nin kuzey kesimlerinde BM Barış Gücü askerlerinin bekleyişinin sürdüğü öğrenildi. BM askerlerinin karşısında, Türk tarafında da Yiğitler-Pile yol çalışmalarının ‘düşük tempoda’ devam ettiği aktarıldı.

TÜM TARAFLARA ÇAĞRI

Yeni Kıbrıs Partisi (YKP) Genel Sekreteri Murat Kanatlı, konuya ilişkin bir açıklama yaptı. Kanatlı, "yola ilişkin açıklama yapanların samimi olmadığını” ifade etti. 1974’te Kıbrıs’ta tüm tarafların uzlaşıp imzaladığı bir ateşkes hattı olmadığını kaydeden Kanatlı, “Taraflar bölgelerin durumuna göre, eşit mesafede eşzamanlı birbirlerinden uzaklaştı ve bu alanlar BM gözetimine bırakıldı. Yani evet, bu bölgeler hâlâ bir tarafa ait ama hattın korunması için de BM’nin kontrolüne verildi. Bölgeye izinsiz girmek demek, bu uzlaşıyı da çiğnemek demektir” ifadelerini kullandı. Manipülasyon yapıldığına işaret eden Kanatlı, “silahlı çatışma yaratacak provokasyonlara karşı mücadeleyi örgütlemek gerektiğini” vurguladı. Kanatlı, tarafları yapılanlara karşı tepki koymaya çağırdı.

KONUŞARAK ÇÖZÜLMELİ

Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Genel Başkanı Cemal Özyiğit de sorunun diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğinin altını çizdi. Özyiğit, şunları dile getirdi: “Pile halkı uzun zamandır orada bir yol talep ediyor. Ancak sorun, diplomatik yollarla çözülmeli, böyle kaba kuvvetle olmamalı. Yolun yapılabileceği arazinin büyük bölümü, Kuzey Kıbrıs bölgesindedir ama bir bölümü de ara bölgede. Ara bölgenin kontrolü de, 1974’ten beri BM Barış Gücü’ndedir. Dolayısıyla burada yapılması gereken şey, BM ve Güney Kıbrıs yönetimiyle oturup konuşarak sorunu çözmektir. Bu yol yıllardır konuşuluyor. Peki, neden şimdi gündeme geldi? Endişem bir provokasyon olma ihtimali. Adada yaşayanların çıkarları göz önüne alınarak hareket edilmelidir.” 

Pile’de yaşananların ardından Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan, AB ve BM açıklama yapmıştı. BM ile Dışişleri Bakanlığı da karşılıklı kınama mesajları paylaşılmıştı. 

‘YOL, ASKERİ AMAÇ İÇİN YAPILIYOR’

Avrupa Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Şener Levent de yaşananları şöyle değerlendirdi: “Bu konu çok daha önce gündeme gelmişti. 1990’lı yılların başına kadar dayanır fakat rafa kaldırılmıştı. Bu sefer olaylar büyüdü. Bunun nedeni Türk tarafının şiddet kullanması. Bunu yapan da buradaki Kıbrıslı Türkler ya da yetkililer değil. Bu, Türkiye tarafından yönlendirilen bir operasyon. ‘İnsancıl nedenler’ olduğu ileri sürülüyor. ‘Köy halkının hayatını kolaylaştırıyor, sıkıntılarını gideriyor’ deniyor. Bence bununla ilgisi yok. Yol, daha çok askeri amaçlar için yapılıyor. Burada yol yapılacaksa çok köy var. Aynı şeyi Rumlar da yapabilir. Ama onlar böyle bir şeye başvurmadılar. Şimdi Türk tarafı bu meseleyi zorluyor. Pile’de 520 Kıbrıslı Türk yaşıyor. Onların ihtiyaçlarını Kıbrıs Cumhuriyeti karşılıyor. Yani elektrik ve su paralarını ödemiyorlar. Tamamen bedava alıyorlar. BM Barış Gücü’yle görüşmeler yapılıyor. Barış Gücü, bu yolun yapılmasına izin verilmeyeceğini söylüyor. Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu da mutlaka yolun yapılacağını söylüyor. Hesapta bir yere kadar yolu yapacaklar sonra duracaklardı. Ara bölgeye girilmeyecekti. Fakat Türk tarafı baskılıyor. Uzun zamandan beri burada yaşanmayan şeyler bu olaylar...”  

***

ADA’YI İKİYE AYIRAN ÇİZGİ - (AA)

BM’nin kontrolünde yer alan 180 kilometrelik "Yeşil Hat", KKTC’nin Pile-Yiğitler Yolu Projesi’ne başlamasının ardından yeniden gündemde. Yaklaşık 180 kilometre uzunluğa ve 346 kilometrekare alana sahip Yeşil Hat’ın son hali, 1974’teki “Kıbrıs Barış Harekatı”nda bugünkü halini aldı. Ada’yı ikiye bölen hattın kuzeyinde Türkler, güneyinde de Rumlar yaşıyor. Ada topraklarının yaklaşık yüzde 3’ünü oluşturan bu hattın büyük bir bölümü, BM Barış Gücü’nün kontrolünde. BM denetiminde silahsızlandırılmış bir tampon bölge olan Yeşil Hat’ta dört köy bulunuyor. Yeşil Hat’ta yaklaşık 10 bin kişi ikamet ediyor veya çalışıyor. Hat üzerinde kurulu Pile Köyü, Türkler ve Rumların ortak yaşadığı karma köy olarak biliniyor. Özel bir duruma ve statüye sahip Pile Köyü, Türk ve Rum iki muhtar tarafından yönetiliyor ve köyün güvenliği BM tarafından sağlanıyor.