CHP'li vekilden açıklama: Yabancı maden şirketleri devleti zarara uğratıyor

CHP Karabük Milletvekili ve TBMM Plan Bütçe Komisyonu Üyesi Cevdet Akay TBMM’de düzenlendiği basın toplantısında yabancı maden şirketlerinin Türkiye’yi uğrattığı zarar hakkında konuştu.

CHP’li Akay yabancı maden şirketlerinin vergi affı başta olmak üzere bir çok konuda avantaj sağlandığını ifade ederek maden şirketlerinin milli şirketler tarafından işletilmesi gerektiğini vurguladı.

TBMM’de gerçekleştirdiği basın toplantısında konuşan CHP’li Akay, SSR Mining’in elde ettiği gelir halkında bilgi vererek, şunları kaydetti:

"24.5 MİLYAR DOLARLIK BİR GELİRDEN BAHSEDİLİYOR"

“Anagold firmasının yüzde 80’i Kanada ve Amerika ortaklığındaki SSR Mining’e ait. Geri kalan yüzde 20 hissesi de Çalık Grubu'na ait Lidya Madenciliğin elinde. Gelirler açısından baktığımızda da 24.5 milyar dolarlık bir gelirden bahsediliyor. Bunun yüzde yüzde 80’i yani 19.6 milyar lirası SSR Mining grubuna  ait. Bu firmanın Kanada, Amerika ve Peru gibi ülkelerdeki maden ocaklarındaki varlıklarının toplamını dikkate aldığımızda, Çöpler Altın Madeni'ndeki varlığının yüzde 56’sına tekabül ediyor. Bu firma, Türkiye'deki üretimini Kanada'da yapmış olsa iki katı devlete katkı payı verecekti. Türkiye’de ortalama yüzde 4,81 civarında devlete pay öderken bu üretimi Amerika'da yapmış olsaydı devlete yüzde 9 civarında katkı payı ödeyecekti.

Vergisel açıdan baktığımız zaman da bu firmanın ülkemizden aldığı çeşitli teşvik ve indirimler olduğunu görüyoruz. Yatırım teşvikleri var, makine ve teçhizat ile ilgili aldığı vergi indirimleri var. Teçhizat alımlarında bu firmadan yüzde sıfıra yakın KDV alınmış. Efektif vergi yükü ülkemizde yüzde 6,8 civarında. Kanada'da veya Amerika'da ülkemizde yürüttüğü faaliyeti yürütseydi yüzde 12,25 efektif vergi ödeyecekti. Bu firma Çöpler Madeninde yapmış olduğu üretimi Kanada'da yapmış olsaydı, vergi ve devlet payı olarak 403 milyon dolara daha fazla para ödeyecekti. Burada ne yaptı? 403 milyon doları ödememiş oldu.

Buradaki önemli konularda birisi de  elde edilen gelirlerin transferiyle ilgili konular. Bu şirket varlıklarının yüzde 1.37’siyle Artvin'de faaliyet yürüten Hot Madencilik’in yüzde 40 hissesini almaya çalışıyor. Firma buradan sağladığı tasarruflarla, imkanlarla, vergi avantajlarıyla cebinden hiç para çıkmadan bu madenin yüzde 40 hissesini satın alabililiyor.

"MUTLAKA İNCELENMELİ"

SSR’nin yurt dışındaki firmasıyla faturalaşma neticesinde kar transferleri var. Örtülü kazanç, örtülü sermaye ve kar transferleriyle ilgili incelenmesi gereken konular var. Çok düşük bir vergi ödemesi var, devletin de çok düşük miktarda katkı payı alması söz konusu. Bu firmanın Amerika, Kanada ve Türkiye firmaları arasındaki faturalaşmanın özellikle incelenmesi gerekir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nı bir kez daha uyarıyorum, bu şirketlerin mali tablolarını düzgünce inceleyin. Örtülü kazanç, örtülü sermaye, kar transferiyle ilgili vergiden kaçınma var mı? Ödenmemiş vergiler var mı? Bunların mutlaka tespit edilmesi gerekir.

Yabancı sermayeli şirketler ülkemizin birçok noktasında altın madenlerini işletmeye devam ediyorlar. Örneğin Uşak’ta Kışladağ Altın Madeni’ni, İzmir’de Efem Çukuru Altın Madeni yüzde yüz hissesi Kanadalı Eldorado Gold Corporation Şirketine ait. Ordu’daki Altıntepe Altın Madeni’nin yüzde 45’i İngiliz Stratex International Plc’ye ait. Balıkesir'deki Kızıltepe Altın Madeni’nin yüzde 47’si İngiliz Ariana Resources PLC’ye ait. Kayseri’de Özsüt Altın Madeni’nin yüzde 100’ü Kanadalı Centerra Gold Inc’ye ait.”