Çiftçiyi tüccarın insafına bıraktılar

Berkay SAĞOL

Temel gıda hammaddesi olan buğdayın kilo maliyeti geçen yıl 2,14 lirayken, bu yıl 6 lirayı aştı. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ekmeklik buğdayda ton başına 8 bin 250 lira, arpada ise ton başına 7 bin 500 lira geçeceğini açıklanmasına rağmen TMO alım yapmıyor.

TÜİK’in dış ticaret verilerine göre 2023’ün ilk 5 ayında Türkiye toplam 6.5 milyon ton ekmeklik buğday ithal edildi. İthalat sebebiyle buğday ve arpa üreticilerin elinde kaldı. Uşak’ın Ulubey ilçesine bağlı İnay köyündeki buğday ve arpa üreticileri TMO’nun alım yapmamasını ve kendilerinin tüccara mahkum edilmesini protesto etti.

Yaklaşık 40 yıldır arpa üreticiliği yaptığını belirten Süleyman Arıkan, "Geçen yıl iyi fiyata satmıştık ve para kazanmıştık. Bu sene şaşırdık kaldık. Açıklanan fiyat bile azdı ama onun üzerinden bile satamıyoruz. TMO randevu vermiyor ve çiftçiye para lazım. Önümüzdeki günlerde alacak mı o da belli değil. Mecburen 5 liradan tüccara satıyoruz ama tüccar parayı ne zaman verecek belli değil. Tüccara vermediğimiz zaman ise elimizde kalacak ve depomuz yok. Benim elimde yaklaşık 150 ton ürünüm var avluya serdim bekliyorum" dedi.

BORÇ KADAR ALIM

Üretici Tuncer Yılmaz da şunları dile getirdi: "Fiyat açıklandı ama 20 gündür randevu alamıyoruz. Devlet insanları tüccarın önüne attı. Tarım Kredi Kooperatifi daha dün alım yapacağını söyledi. Biz 7 liradan alırlar belki diyorduk ama orası da 5,75 liradan alıyor. Onu da üreticinin ne kadar borcu varsa o kadar alıyor. Geçen sene 6 liradan arpa verdik bu sene 5 liradan tüccara satıyoruz. Buğdayı da geçen sene 6 liraya verdik bu sene daha ucuza gidecek. Gübre arttı, mazot arttı tüm maliyetler ama bizim ürünümüz ucuzladı. Akıl alır gibi değil."

KÜÇÜK ÇİFTÇİYE TASFİYE

SOL Parti Tarım Çalışma Grubu Üyesi Mahmut Uludağ yaptığı açıklamada, "AKP 20 yıllık iktidarında her kamu kurumunu işlevsizleştirdiği gibi, TMO'nun kamucu niteliğini ortadan kaldırdı ve kuruluş işlevini yitirdi. AKP, küçük çiftçiliği bitirmek için elinden geleni yapıyor. Tüm zorluklara rağmen üretimden kopmamak için direnen küçük üreticiler emeklerinin neticesi olan buğdayını, arpasını satmak için TMO'dan randevu bile alamıyorlar" dedi.

TMO'nun depolarının ithal buğdaylarla dolu olduğuna vurgu yapan Uludağ, "TMO üreticinin buğdayını almayınca tek çare tüccar ve şirketler oluyor. Şirketler 5 TL'ye kadar fiyat düşürüyor. 8 TL'ye alsa da temiz değil diyerek iskonto uygulayarak 5 TL'ye kadar düşürüyor zaten 8.25 TL'ye satsa da üretici zarar ediyor. Böylece küçük çiftçi tasfiye ediliyor. Şirket tarımı teşvik ediliyor. Gıda ve Tarım politikaları sermayedarları şirketleri daha, zengin etmek için değil, küçük üreticinin varlığını insanca yaşam düzeyine getirecek destek ve alım politikaları ile mümkündür. Küçük üreticiler için köylüler için çiftçiler için tek çare bu sermaye iktidarına karşı halkın gida sistemi olan gida egemenliği için mücadele etmek ve bir araya gelmekten geçiyor. TMO sözünü tut şirketlere hizmet etmekten vazgeç. Ayrıca ziraat odalarını da uyarıyoruz çiftçinin yanında yer alıp sesini çıkarması gerekiyor. Buğday, bizim canımız hakkımızı alırız" diye konuştu.

***

TMO’NUN ÖNCELİKLİ GÖREVİ ÜRETİCİLERİ KORUMAKTIR

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, serbest piyasada buğday fiyatlarının düşürülmesiyle çiftçilerin mağdur edildiğine işaret ederek, "Çiftçilerimiz tüccarın insafına bırakılmamalıdır. TMO acilen etkili alım politikasını güçlendirerek piyasaya da hakimiyeti sağlamalıdır. TMO hızlı alım ve erken ödeme yaparak piyasa fiyatlarını yükseltmelidir. Üreticilerimizin lehine olacak şekilde, bu durum acilen düzeltilmelidir. Bundan başka çaremiz yoktur" dedi. CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer de, "TMO, ithalatçı anlayıştan yeniden çiftçi karagün dostu konumuna ermelidir. Çiftçi yalnız tüccara mahkum edilirse önümüzdeki dönemde sıkıntılar daha da artar. O nedenle TMO; bir an önce randevu sisteminde tıkanmaları aşıp çiftçinin buğdayını almalıdır” dedi.