Ciğani'nin komşusu: Direniş Ev'i

SEÇİL TÜRKKAN - secilturkkan@birgun.net - @secilturkkan

Hopa'dan Arhavi'ye gitmek için yola çıktığımızda hava nemli, kapalı. Sohbetlerin ortasında 'nem' mutlaka bir üst başlık olarak hakettiği yere oturuyor. Aynı gece Hopa Limanı'nda oturup gökyüzünün patlamasını bekleyeceğiz, havada sıkıntı var.

FINDIK AZ, ÇAY NASIL GEÇER?

Yolda giderken çay tarlaları ile fındık bahçelerinin arasından geçmemiz şaşırtıcı değil. Garip olan bu yıl fındığın az olması gerçeği. Fındık az, pahada pahalı. Peki çay hasadı nasıl geçecek?

“İSTANBUL'DA İŞLERİ YOLUNA KOYDUM”

10 dakikalık bir minibüs yolculuğuyla Arhavi'deyiz. 1 Temmuz'da Konaklı Köyü'nde Kavak HES'e karşı kurulan 'Direniş Evi'ne gideceğiz. Öncesinde kuzen olan Akif ve Nazlı Demet Uyanık'la buluşuyoruz. Nazlı da Akif de aslında Arhavi'li ama İstanbul'da yaşıyorlar. Akif 33, Nazlı 25 yaşında. Konu dere olunca 'İstanbul' teferruat. İkisinin de mesleği mali müşavirlik. Direniş Evi'ne neden geldiklerini sorduğumuz zaman ikisinin cevabı yine ortak: İstanbul'da işleri yoluna koydum. Buradayım, çünkü derelerimizi vermeyiz! Nazlı, şirketin iş makinesi dereye usulsüzce hafriyat dökmeye başlayınca makinenin önüne oturmuş, direnişi takip edenlere ise bir 'serinlik' vermişti.

NEDEN DİRENİŞ EVİ?

Ev, MNG Holding'in Cumhuriyet Mahallesi'nden 3800 metrelik bir tünelle su geçip inşa etmek istediği Kavak HES Projesi şantiye yakınına, Arhavi Doğa Koruma Platformu tarafından, şirketin yaptığı çalışmaları yakından izlemek için kuruldu. Ahşaptan yapılmış, içerisinde oturma yerleri olan bir çardak gibi. Bir yanından Ciğani Deresi akıyor. Küçük bir dolabı, ufak tefek mutfak malzemeleri ve elbette çayı var.

Evde pek çok etkinlik yapılıyor. Gündüzleri çoğu insan tarla ve işyerlerinde olsa da akşamları film gösterimleri, HES konuşmaları, horon geceleri, düzenlenen etkinliklerden bazıları. Karşılaşanların oturup çay içtikleri bir alan. Dere yanında bir 'çardak' normal, peki şantiyenin orada işi ne?

SABAHA KAHVALTI VAR

Ev'de HES Protestosuna katılması gerekçesiyle Noğa Çay Fabrikası'ndan kovulan Osman Duman, babası ve pek çok köylü var. Zaman geçtikçe 20 kişiyi aşıyoruz. Konu, yakın zamanda yapılabilecek etkinliklerden. Ertesi sabah saat 8'de kahvaltı yapmak için sözleşiliyor.

ŞİRKETE 10 DAVA AÇILDI

Şu an Kavak HES'e karşı açılmış 10 ayrı dava var. Bunlardan en kritik davalar şirketin hafriyatını ÇED Raporu'nda belirlenen alan dışına yani dereye dökmesi, kaçak olması sebebiyle 'yık' emri DSİ (Devlet Su İşleri) tarafından verilen, fakat hakkında herhangi bir işlem yapılmayan köprü. Son olarak da deredeki cansuyu ölçümlerinin 'hileyle' hazırlanmış olması ile ilgili süren dava. MNG, deredeki can suyu miktarını az göstererek, Bakanlığın Olumlu ÇED Raporu vermesini sağlanmış, bu da ek bilirkişi raporuyla ortaya çıkmıştı. 'Hileli rapor' haberine şirketten herhangi bir yalanlama gelmedi. Köylülerin yaptığı 'kaçak köprü' protestosunda ise 2 kişi taşeron firma Ermiş İnşaat çalışanları tarafından tartaklanmış, savcılığa suç duyurusunda bulunmuşlardı.

MNG ARHAVİ'Yİ İSTİYOR

Arhavi'li Mehmet Nazif Günal'ın sahibi olduğu MNG Holding, Artvin'de pek çok proje yürütüyor. Bunlardan Kamilet Vadisi'nde de inşa etmeyi planladığı Orta HES ve Taşlıkaya HES Projeleri için 'sondaj yolu' ismi altında izin alarak HES inşaatına başlandığı ortaya çıkmış, böylece yol yapımı durdurulmuştu.

***

RENKLİ KÖPRÜ RENKSİZ OLANA KARŞI

Kavak HES'in şantiye alanına köylülerin rengarenk boyadığı bir köprüden geçerek gidiliyor. Biraz yürüyünce sol tarafında az az akan dere. O sırada zıpkınla balık tutmaya gelen fakat derede yürüyen Yiğit'le konuşuyoruz: “Biz eskiden bu derede yüzerdik, iyide balık yakalardık” diyor. Ciğani'de bu sene sular yarı yarıya azalmış. Şantiyeye girmek içinde arazinin ortasını kaplayan, bu kez gri parmaklıklı bir köprü üzerinden geçiliyor. İş makineleri, demir çubuklar, 300 metre kadar ilerlemiş olan tünelin inşaatı, konteynerdan bir şantiye Evi. Çayı da var elbet.

“ŞİRKET ONLARA HAVUZ ÖNERDİ”

İsmini vermeyeceğimiz işçilerden biri yaklaşık 4 aydır orada çalıştığını anlatıyor. “Bende buralıyım, buraların mahvolmasını istemem. Direniş Evi'ndekiler 'Biz derede yüzmek istiyoruz' dedi, şirket onlara havuz yapmayı önerdi, istemediler. Daha ne yapılsın? Ama bu küçük bir HES, dereye de çevreye de zarar veremeyecek.” dedi. Bir başka işçi ise: “Ben çok HES inşaatında çalıştım, enerjiye ihtiyacımız var, yapacak başka ne var?” diye soruyor. Aslında Urfa'da yaşıyor, “Yapılan Birecik Barajı sebebiyle elektrik faturanız düştü mü?” diye soruyorum. “Onun da inşaatında çalıştım ama faturalar aynı. Hep 80-90. Olsun!” dedi. “Enerjiye ihtiyacımız var”

YANIT ALMAK 'TELİF' KAPSAMINDA

Kavak HES 14 MW büyüklüğünde. Ciğani Deresi onun tutsağı olacak. Artvin'de yapılması planlanan kaç santral olduğuna dair sorumuza DSİ Artvin 26. Bölge Müdürlüğü “Sorularınız şirketlerin telif hakları dahilinde olması sebebiyle” diyerek yanıt vermeyi reddetti. Fakat Yeşil Artvin Derneği'nin verilerine göre ise yapılması planlanan 161 HES'ten sadece biri.

SON DURUM: ÇAYI'I BEKLERKEN

Direniş Evi şimdilerde 2. ayını geride bırakıyor. Arhavililer mahkemeden artık yürütmeyi durdurma kararı vermesini bekliyor. Osman Duman ise çay fabrikasından hukuksuzca kovulduğu için dava açmaya hazırlanıyor. 'Çay hasadı' ise bu ara başlıyor.