Çin, Afganistan’dan ABD’nin çıkmasını fırsat olarak görmüyor

Derviş Cemal

Afganistan’da yaşananlar koşu ülke Çin’i de yakından ilgilendiriyor. ABD ile küresel hegemonya mücadelesine girişen ve kendi ülkesindeki radikal İslamcı köktendincilikle uğraşan Çin, Taliban’ın Afganistan’da yönetime gelmesini yakından izliyor. Çin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) Afganistan’daki duruma ilişkin düzenlediği acil toplantıda, ülkenin “yeniden terör örgütlerinin sığınağı haline gelmemesi gerektiğini” vurguladı.

Xinhua’nın haberine göre, Çin’in BM Daimi Temsilcisi Yardımcısı Gıng Şuang, toplantıdaki konuşmasında, son 20 yılda IŞİD, El Kaide ve Pekin’in terör örgütü saydığı Doğu Türkistan Bağımsızlık Hareketi (ETIM) gibi örgütlerin, Afganistan’da topl anıp gelişerek uluslararası güvenliğe tehdit oluşturduğuna dikkat çekti.

Gıng, “Afganistan, bir daha hiçbir zaman teröristler için sığınak olmamalı. Bu, Afganistan’ın geleceğindeki her siyasi çözümün temelini teşkil etmeli” ifadesini kullandı.

Taliban’ın terör örgütleriyle bağlantısına son vereceğine ilişkin sözünü yerine getireceğini umduklarını vurgulayan Gıng, “Tüm ülkeler, uluslararası hukuk ve Güvenlik Konseyi kararlarına uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirmeli ve terörizmin her türlü biçimi ve dışa vurumuyla mücadele konusunda birlikte çalışarak DEAŞ, El Kaide ve ETIM gibi terör örgütlerinin ülkedeki (Afganistan) kargaşadan faydalanmasını önlemek için kararlı adımlar atmalıdır.” diye konuştu. Liverpool Üniversitesi Çin kampüsünün Çin Çalışmaları bölümünden Doç. Dr. Ceren Ergenç Pekin yönetiminin Afganistan ve Taliban yaklaşımını değerlendirdi. Çin’in ABD’nin Afganistan’dan çıkmasına fırsat olarak bakmadığını kaydeden Doç. Dr. Ergenç, Pekin yönetiminin yakın gelecekteki güvenlik tehditlerinin farkında olarak, önlem almaya çalıştığını belirtti.

Ceren Ergenç - Liverpool
Üniversitesi Öğretim Üyesi

Taliban ile görüşmeye rağmen Pekin yönetiminin örgüte güvenmediğini ifade eden Ergenç, “Çin için iki önemli tehdit alanı, Afganistan’dan Orta Asya’ya, oradan da Xinjiang’a yayılabilecek terörizm ve Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun güvenliği. Taliban liderleri, Çin’den gelebilecek maddi yardımı güvence altına almak için bu iki alanda da Çin çıkarlarına aykırı davranmayacaklarının sözünü verdi. Ama, Taliban’ın parçalı bir yapı olduğunun ve bu sözlerin tutulmayabileceğinin Çin hükumeti de farkında” dedi.

Ergenç şu ifadeleri kullandı: “Çin kamuoyu, ilk önce ABD’nin başarısızlığı olarak gördüğü Afganistan’dan çekilmesine karşılık Çin’in bölgesel istikrarı koruma çabasını üstünlük olarak gördü. Taliban’dan kaçanların görüntülerinden sonraysa kamuoyu tersine döndü ve istikrar için bile olsa Taliban’ın kuracağı bir hükumeti desteklemenin ahlaki geçerliliğini sorgulamaya başladı.”