Çocuklarımızı hayvan kesiminden uzak tutalım

GÜLÜŞ G. TÜRKMEN / AlternatifAnne.com

Çocuk gelişim uzmanlarının fikirleri zaman zaman ayrışabiliyor ancak kurban kesiminin çocuklara teşhiri konusunda duruşları çok net: Yapmayın!

Eskiden bahçesinde bir koyun bulup, onunla arkadaşlık kuran çocuklar vardı. Hayvan başta ondan korkar, o sevip besledikçe çocuğa alışır, onun oyun arkadaşı olurdu. Sonra, o malum günün sabahında çocuk, oyun arkadaşını gözleri ve ayakları bağlı, korkudan melerken bulurdu. Sonrası, çocuğun unutmak isteyip unutamayacağı görüntüler…

Şehirleşme arttıkça ve doğal yaşantıdan uzaklaştıkça hayatımızda iki gelişme oldu: Önce, ölüm ve kan görüntülerini gerçekte değil, ekranda izler olduk. Sonra da çocuklarımızın kurbanlıklarla ilişkilerini sınırlı tutmak konusunda bilinç ve beceri kazandık. Peki ama çocuklarımız kurban kesimine hiç mi denk gelmiyorlar? Kurbanlıkla kişisel bir ilişki kurmamaları, bir hayvanın bu şekilde öldürülmesini daha iyi anlamlandırmaları için yeterli mi?

Konuyu doğru ele almak için öncelikle anne-babalar olarak neyi, kime kurban ettiğimizi hatırlamamız gerekiyor. Bizim hoşumuza gidip gitmemesi ayrı mesele; kurban geleneği, dünyadaki bütün inanç sistemlerinde var. Çok eski doğa dinlerinde bile yılın belli aylarında törenlerle ikram sunma, bayram yapma geleneği bulunuyor. İnsanlar kontrol edemedikleri doğal güçler karşısında kendilerini koruma içgüdüsü içinde, inandıkları varlıklara “Biz dostuz! Lütfen bize iyi davran!” mesajı gönderme ihtiyacındalar. Ancak söz konusu kan akıtmak olduğunda çocuklar, olumsuz duygular yaşıyorlar...

Etkisi yaşam boyu sürebilir
30 yıla yakın bir süredir çocuklarla çalışma deneyimi olan Pedagog Belgin Temur, kurban kesimine tanık olan bazı çocukların travma yaşadıklarını, bu durumun tedavi edilmediğinde yaşam boyu süren olumsuz etkiler yarattığını bildiriyor. “8 yaş altı çocuklarda kurban kesimine tanık olduktan sonra birtakım korkular gelişebilir, saldırgan davranışlar gözlemlenebilir, uyku sorunları yaşanabilir. Aile bu tür olumsuz etkiler gözlemliyorsa mutlaka çözüm için pedagojik yardım almalıdır.”

Temur, hayvan kesimine tanık olması gereken yegane kişinin bu işi meslek edinmiş kasap olduğu, kesimin de mezbaha dışında bir yerde yapılmasının kabul edilir olmadığı görüşünde: “Hayvan kesimini sadece çocukların değil, sıradan insanların da izlemesi travmatik olabiliyor. Bazı çocuklar bu görüntüden kötü etkilenmez ama bunu öngöremezsiniz, çocuğun gözü önünde kesim yapmak onu çok büyük bir riske atmak demektir. Soyut düşünme yeteneğini kazanmadan yani 8-9 yaşından önce bir çocuğun kurbanın manasını anlaması mümkün değil.”

Çocuklar ısrarcı olursa...
Pedagoji Derneği Başkanı Mehmet Teber genel anlamda 12 yaşına kadar çocukların kurban kesiminden uzak tutulması gerektiğini bildiriyor: “Ancak 10-12 yaş arasındaki çocuklar aşırı ısrarcı olurlarsa uzaktan, kana ve kurbanlığın çıkardığı seslere şahit olmayacak şekilde kesimi görebilirler.”

Şimdi bir düşünün: Arabayla bayram kutlamasına gidiyorsunuz. Çocuklarınız kuzenlerini görecekleri, çikolata yiyecekleri için sevinçliler. Tam o sırada yol kenarında bir koyunun boynunu kesiveriyorlar. Çocuklarınız, koyunun ilk çırpınışlarına tanık oluyor. Şimdi istediğiniz kadar bunun bir bayram geleneği olduğunu, kurbanların etlerinin fakirlere dağıtıldığını, et yiyemeyen çocukların çok mutlu olduğunu söyleyin; Olan oldu! Bundan böyle çocuğunuz bayramları kan ve ölümle birlikte anacak…

Yol kenarında hayvan kesmenin çevre sağlığı açısından sakıncaları ise, bambaşka bir konu!

Kurban sohbetinizi ilk güne bırakmayın
İnançlı olun ya da olmayın, yaşadığımız coğrafyada her yıl kurban kesimleri ile karşı karşıya geliyoruz. Yetişkinler olarak kurbanı çocuğa doğru bir şekilde anlatmakla da yükümlüyüz. Mehmet Teber, konuyu nasıl anlatabileceğiniz konusunda inançlı olanlara da, olmayanlara da tüyolar veriyor:

“Baba, aldığımız koyunu ne yapacağız?” diye soran bir çocuğa “Allah’a hediye edeceğiz” cevabı verilebilir. “Baba koçların kesilince canı acır mı?” şeklinde soran çocuklara “Azıcık acıyabilir ama bu acı hemen geçer. Ondan sonra ise onların etlerini çocuklar yer ve büyümeye başlar. Çocuklar büyüyünce o koçlar ‘Yaşasın çocuklar bizim sayemizde büyüdüler’ deyip mutlu olurlar” şeklinde cevap verilebilir.

İnançlı olmayanlar “Allah’a inananların, ona sevgilerini göstermek için hediye sunduklarını” anlattıktan sonra “ancak ben onların bu yaptıklarını doğru bulmuyorum” şeklinde fikirlerini belirtebilirler. Nedenlerin, nasılların detayına girmek için çocuğun 12 yaşını beklemeniz sağlıklı olacaktır. “Hayvanları katlediyorlar, acımasızlar” şeklinde sert konuşmalar yapmak, çocuğun topluma ve diğer insanlara olan güvenini sarsar. Çocuğun kurban kesen yakınlarını ‘kötü kişiler’ olarak kodlamasına sebep olur.