Çok kutuplu düzen

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Dünya nüfusunun yüzde 41’ini, küresel ekonominin yüzde 26’sını oluşturan BRICS ülkeleri zirvesi başladı. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın oluşturduğu BRICS’in Johannesburg’daki zirvesinde gündem genişleme, yeni para birimi ve çok kutuplu bir dünya inşası. ABD ve AB liderliğindeki Batı hegemonyasına karşı ortaya çıkan BRICS’in 24 Ağustos’a kadar devam edecek zirvesine Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Brezilya lideri Lula da Silva, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa katıldı.  

Rusya Devlet Başkanı Putin ise Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkındaki yakalama kararı nedeniyle katılmadı. Güney Afrika’nın ev sahipliğinde düzenlenen 15’inci zirveye Putin video konferansla dahil olurken yerine Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov katıldı. 

22 ÜLKE ÜYELİK SIRASINDA 

Güney Afrikalı yetkililer 40’tan fazla ülkenin birliğe üye olma niyetini ifade ettiğini, 20’den fazla ülkeninse resmi başvuru yaptığını belirtti. Bu ülkeler içinde İran, Suudi Arabistan, Venezuela ve Cezayir gibi enerji zengini ülkelerin yanı sıra Mısır, Endonezya ve Arjantin gibi bölgesel güçler de yer alıyor. 

Bunun yanı sıra Bolivya, Senegal, Tayland, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kazakistan da BRICS’e üyelik için bazı adımlar attı. Türkiye de üyelik isteğini defalarca dile getirmişti. Independent Türkçe’deki habere göre Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa zirve öncesi yaptığı açıklamada, “Genişletilmiş BRICS, daha dengeli bir küresel düzen isteyen farklı siyasi sistemlere sahip çeşitli ülkeleri temsil edecek. BRICS’in değeri şimdiki üyelerinin çıkarlarının ötesine uzanıyor” ifadelerini kullanmıştı. Pekin ve Moskova’nın da BRICS’in genişletilmesine sıcak baktığı biliniyor. Ancak Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika yönetimleri birlik içindeki etkilerinin kaybetmemek adına üyelik için bazı kriterler getirilmesini istiyor. 

DOLAR EGEMENLİĞİNE SON 

BRICS üyeleri, küresel ticaretteki dolar hâkimiyetini sonlandırmayı amaçlıyor. Bunun için yeni bir BRICS para biriminin oluşturulması planlanıyor. Zirve öncesi konuşan Brezilya lideri Lula da Silva, BRICS Bank’ın ABD öncülüğündeki IMF gibi kurumlardan daha etkili olması gerektiğini belirtmiş ve ülkelerin kendi para birimleriyle ticaret yapabileceğini söylemişti. BRICS tarafından kurulan Yeni Kalkınma Bankası (NDB) da dolara olan bağımlılığı azaltma planının bir parçası olarak Güney Afrika ve Brezilya para birimlerinde kredi vermeye başlamayı planlıyor. NDB’nin başında bulunan Brezilya’nın eski lideri Dilma Rousseff, Şangay merkezli kredi kuruluşunun yaklaşık 15 ülkeden gelen üyelik başvurularını değerlendirdiğini ve muhtemelen 4 ya da 5 ülkenin kabulünü onaylayacağını söyledi. BRICS ülkeler grubu küresel hasılanın yüzde 31’inden fazlasını oluşturuyor. 

*** 

BRICS’in geçmişi 

BRIC terimini ilk olarak 2001’de ekonomist Jim O’Neill ortaya attı. Brezilya, Rusya, Çin ve Hindistan’ın baş harflerini kullanarak BRIC kısaltmasını kullanan O’Neill, bu ülkelerin 2050’ye kadar dünyanın en büyük güçleri olabileceğini öne sürdü. 2011’de Güney Afrika birliğe üye olarak kabul edilirken örgütün ismi de ‘BRICS’ olarak değiştirildi.