Davutoğlu'na tepki: Bir akademisyen olarak hekimleri hedef haline getirmenizi kınıyorum

Yeni Şafak Gazetesi'nin, "Biri bu doktorları durdursun: 15-16 yaşlarındaki çocukların cinsiyetini değiştiriyorlar" iddiasıyla başlayan ve hekimlerin hedef gösterilmesiyle devam eden sürece dahil olan Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'na İstanbul Tıp Fakültesi Öğretim Görevlisi Mehmet Ali Malkoç tepki gösterdi.

Bazı hekimleri 18 yaş altındaki çocuklara cinsiyet değişimi ameliyatı yapmakla suçlayan Ahmet Davutoğlu'na sosyal medya hesabından yanıt veren Malkoç, Davutoğlu'nun gerçek olmayan ithamlarla hekimleri hedef haline getirdiğini söyledi.

Davutoğlu'nun paylaşımını alıntılayan Malkoç, "Bir akademisyen olarak hekimleri hedef haline getirmenizi de kınıyorum" derken ithamlarla ilgili Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği'nin basın açıklamasını ve TTB Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu'nun açıklamasını paylaştı.

Size çok yanlış aktarmışlar Sayın Davutoğlu. Konuyu anlamadan böyle bir twit atmanız size hiç yakışmadı. Ne İstanbul Tıp Fakültesi'nde ne de Marmara Tıp Fakültesi'nde hiçbir çocuğa cinsiyet değişimi operasyonu gerçekleştirilmedi. Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği'nin basın… https://t.co/07UmNg2148 pic.twitter.com/JWXoA3SIqY

— Mehmet Ali Malkoç (@malqoch) August 14, 2023

Öte yandan iddialarla ilgili 30 tıp derneği ortak açıklama yayımladı. Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu'nun tarafından yayınlanan açıklama şöyle:

"Son zamanlarda bazı basın organlarında bilimsel bir yayındaki içerik gerekçe gösterilerek bilim dışı iddialar ile meslektaşlarımızın hedef haline getirildiğini görmekteyiz. Bireyin ve toplumun sağlığı için görev yapan meslektaşlarımızın maruz kaldığı bu saldırı kabul edilemez. Bilgiden ve bilimsel veriden yoksun bu ifadeler sadece meslektaşlarımızı değil; iyi hekimliği, insan sağlığını ve bilimsel hakikati de hedef almaktadır. Cinsiyet ve cinsiyet kimliğine ilişkin çarpıtılmış içerikler ile yapılan bu saldırılara bilimsel kılıf oluşturma çabası ise sağlığa erişim hakkını engelleyecek birçok tehlike barındırmaktadır.

BİREY VE TOPLUM SAĞLIĞIYLA YAKINDAN İLİŞKİLİ

Cinsiyet, cinsiyet kimliği ile ilgili sorunlar birey ve toplum sağlığıyla yakından ilişkilidir. Başta psikiyatri olmak üzere endokrinoloji, üroloji, kadın hastalıkları, plastik cerrahi gibi tıbbın çeşitli dalları bilimsel veriler ışığında uzun yıllardır bu konularla ilgilenmektedir.

Cinsiyet, doğumda tayin edilse de, toplumsal yönü de belirgin olan bir kavramdır. Kişilerin cinsiyetlerini tanımlama ve ifade etme biçimleri çeşitlilik gösterebilir. Cinsiyet kimliği, kişilerin kendi bedeni ve benliğini nasıl algıladığı ile ilgili olup, her zaman kişilerin doğumdaki cinsiyeti ile örtüşmez. Bu kişiler kendilerini “trans” olarak tanımlamaktadırlar. Bu örtüşmenin gerçekleşmediği durumlarda, hele de toplumsal baskılar nedeniyle bireylerin bunu belirtmesinin yasaklandığı toplumlarda kişi çocukluk, ergenlik ve erişkinlik dönemlerinde önemli ruhsal ve sosyal sorunlar yaşamaktadır. Cinsiyet kimliğinde çeşitliliğin toplumda yaygınlığıyla ilgili farklı bulgular vardır. Ancak farklı bulguların olmadığı en net konu, bu bireylerin damgalanma ve dışlanmaları nedeniyle sağlık sistemine ulaşmalarındaki zorluklardır.

EK TIBBİ GEREKSİNİMLERİN OLDUĞU BİR DURUM

Günümüzde geçerli olan uluslararası ve Türkiye’de Sağlık Bakanlığınca kullanılan hastalık ve sağlıkla ilişkili tıbbi sınıflandırma sistemleri vardır. Bahsedilen durum, ICD-11’de (2017) “Cinsiyet Uyuşmazlığı”, ruhsal bozuklukların sınıflandırma sistemi olan DSM-5’te (2013) ise “Cinsiyetinden Hoşnutsuzluk” adlarıyla tanımlanmıştır. Bu rehberlerde de tanımlandığı şekilde kişinin cinsiyet kimliği ile doğumda belirlenen cinsiyetin örtüşmemesi durumu sağlık hizmeti sunucularının hizmet vermesi gereken durumlardan biridir.

Herhangi bir cinsiyet kimliği tedavi gerektiren ruhsal bir hastalık değildir; ancak cinsiyet uyuşmazlığı bireylerin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için ek tıbbi gereksinimlerinin olduğu bir durumdur. Kişinin hoşnutsuzluğunun, ruhsal zorlanmalarının, toplumsal yaşamda aile, eğitim ve çalışma alanlarında maruz kaldığı hak ihlallerinin giderilebilmesi için en güncel bilimsel öneri 'cinsiyet uyum süreci'dir.

Uyum süreci, uluslararası tıbbi kılavuzlar doğrultusunda sürdürülen kapsamlı değerlendirme, takip, kişiye özgü, gelişimsel dönemine uygun tıbbi müdahaleleri de içeren bir sıra işlemdir. Yaşamın erken dönemlerinden itibaren kişi ve ailesinin ihtiyaçlarına uygun tıbbi destek ile bedensel, ruhsal, sosyal birçok sorunun önüne geçilebilmektedir. Ergenlik ve erişkinlik döneminde intihar, şiddete maruz kalma, işlevsellikte önemli kayıplar uyum sürecinde sağlanan destekle büyük ölçüde engellenebilmektedir çünkü cinsiyet uyumunu sağlayan tıbbi müdahalelerle kişi cinsiyet kimliğine uygun gördüğü sosyal görünüme ve bedensel özelliklere sahip olabilmektedir. Ergenlik dönemi hem sağlık hem gelişim açısından önemli riskler barındıran bir yaş dönemidir. Bu dönemde cinsiyetiyle ilgili sorunlar yaşayan, cinsiyet uyuşmazlığı olanların tıbbi destekten mahrum kalması tıbbi etik açısından kabul edilemez.

ULUSLARARASI REHBERLERCE BELİRLENMİŞ KRİTERLER

Cinsiyet uyum süreci her yaşam döneminde ruh sağlığı uzmanı desteği, hormon tedavileri ve 18 yaş sonrası cerrahi işlemler gibi tıbbi müdahaleleri de içermektedir. Bu müdahaleler, kişinin cinsiyet kimliğine uygun yaşamasını sağlayarak intihara kadar gidebilen ruhsal sıkıntının önüne geçebilen geri dönüşlü ve geri dönüşlü olmayan işlemleri içerir. Bu işlemlerin nasıl yürütüleceği bilimsel çalışmalar temel alınarak hazırlanmış uluslararası rehberlerce düzenlenmiştir. Kişiye göre bu yöntemlerin seçimi için hekimler kanaat oluşturarak bireylere bu önerilerini aktarırlar ve detaylandırılmış bir onam süreci sonrasında bu tedavilerin gerçekleşmesini sağlarlar. Türkiye’de bu sürecin yönetimi başta kamu kurumları olmak üzere sağlık hizmet sunucuları tarafından tıbbi bilgi ve etik ilkelerle gerçekleştirilir. Yasal kayıtlarda cinsiyet ile ilişkili değişikliğin işleyişi ve bununla ilgili tıbbi işlemler Türk Medeni Kanunu’nun 40. Maddesi ile belirlenmiştir.

Cinsiyet uyum süreci, ülkemizde üniversite ve eğitim hastaneleri gibi birçok saygın kurumda ruh sağlığı, endokrinoloji, kadın hastalıkları, üroloji, plastik cerrahi gibi farklı disiplinlerin katılımıyla, dünya standartlarına uygun şekilde sürdürülmektedir. Cinsiyet uyum süreçlerinde yetkin hekimler ve kurullar yasal çerçeve içinde ve bilimsel gerçeklerin doğrultusunda kişilerin takiplerini yürütmekte, uygun ve gerekli tıbbi müdahaleleri uygulamaktadırlar. Bu konuda tıbbi uygulamalara yön veren bilimsel bilginin gelişmesi de etik ilkelere uygun şekilde sürdürülmüş araştırmalarla mümkün olmaktadır.

ASLI OLMAYAN HABERLERLE HEDEF GÖSTERİLİYORUZ

Bu konularda sağlık hizmeti sunulması, eğitim verilmesi ve araştırma yapılması hekimliğin temel sorumluluklarının gereğidir. Bu etkinliklerin yanı sıra kişi ve toplum sağlığına olumsuz etkileri bilinen ayrımcılık ve damgalanma ile mücadele hekim kimliğinin temel bileşenleri arasındadır. Bu temellere kişisel görüşler, günlük siyaset ve toplumsal baskı ile yön verilemez.

Son günlerde basına yansıyan, aslı olmayan ve bilimsel kabulden uzak haberler meslektaşlarımızı doğrudan hedef göstermekte, ayrımcılığı arttırarak başta cinsiyetinden hoşnutsuzluk yaşayan ergen ve erişkinler ve onların aileleri olmak üzere, toplum ruh sağlığını ve toplumsal barışı olumsuz etkilemektedir. Hekimlik bilimin ışığında, meslek etiği kuralları ile, herkese eşit yaklaşmayı gerektirir. Topluma zarar veren, ayrımcılığa zemin hazırlayan bu söylemler herkesin sağlık hakkını ve sağlığa erişimini tehdit etmektedir.

Hekimlik bilimin ve hakikatin yoludur. Bilimsel etkinlikleri ve mesleki görevlerinden dolayı meslektaşlarımıza yönelik saldırılar ve hedef göstermeler kabul edilemez. Başta sağlık ve güvenlik otoriteleri olmak üzere tüm kurumları bu saldırgan tutumların engellenmesi, sorumluların hak ettikleri cezayı alması ve meslektaşlarımızın güvenliğinin sağlanması için göreve davet ediyoruz."

AÇIKLAMAYA İMZA ATAN TIP DERNEKLERİ

TTB UDEK Yürütme Kurulu

Acil El Cerrahisi ve Mikrocerrahi Derneği

Adli Tıp Uzmanları Derneği

Akademik Geriatri Derneği

Çocuk Allerji ve Astım Akademisi Derneği

Çocuk Nefroloji Derneği

Çocuk Romatoloji Derneği

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği

İşyeri Hekimleri Derneği

Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği

Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği

Türk Algoloji Derneği

Türk Biyokimya Derneği

Türk Cerrahi Derneği

Türk Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği

Türk Çocuk Ürolojisi Derneği

Türk Dermatoloji Derneği

Türk Farmakoloji Derneği

Türk Gastroenteroloji Derneği

Türk Klinik Biyokimya Derneği

Türk Pediatri Kurumu

Türk Pediatrik Kardiyoloji ve Kalp Cerrahisi Derneği

Türk Pediatrik Onkoloji Grubu Derneği

Türk Toraks Derneği

Türkiye Acil Tıp Derneği

Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği

Türkiye Milli Pediatri Derneği

Türkiye Psikiyatri Derneği

Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği