Demiryollarıydı rant yolları oldu

Konuk Yazar: İsmail ÖZDEMİR*

Dünyada esen neo-liberal rüzgâr ülkemizde de hızlı biçimde kendini gösterdiği son yıllarda tüm alanların ticarileşmesini, metalaştırılmasını sağlayıp, olumsuz uygulamalarını artırarak bugüne kadar gelmiştir.

Sendikamız Cumhuriyet’in kurucu ilkelerini savunan sosyal, laik ve hukukun üstünlüğünü esas alan uluslararası ilişkilerde bağımsız bir ülke, Cumhuriyet’in ve sonrasında kurulan kamu kurum ve kuruluşlarının ticarileştirilmeden toplumsal hizmeti esas alan bir üretimden taraftır.

Neo-liberal politik uygulamalar 1980’den beri süregelmektedir. Özellikle son 20 yılda bütün kamu kurum ve kuruluşları özelleştirildi, ticarileştirildi ve araziler siyasi yandaşlara verildi.

Demiryollarında da son yıllarda özelleştirme çalışmaları hızla yürütülmektedir. 6461 Sayılı Kanun’la özel trenler işletmeciliğe başladı. Hizmetler taşeronlara verilmektedir. Hızlı trenlerde kondüktörlerin işini özel hostesler tarafından, birçok bakım ve üretim işleri ise TCDD Teknik Mühendislik ve Müşavirlik şirketi üzerinden yürütülmektedir. Ayrıca çok sayıda başka taşeron şirketler olup bunların toplam çalışan sayısı 6 bine ulaşmıştır.

Başta hızlı tren yatırımları olmak üzere çok sayıda yatırımlar yapılmaktadır. Bu yatırımların planlanmasında geniş katılımlı konsorsiyum yapılmadan müteahhit belirlemeli yatırımlar olduğu görülmektedir.

***

Demiryollarında bir taraftan özelleştirme faaliyetleri yürütülürken diğer taraftan merkezi araziler demiryollarından alınıp yandaş vakıflara verilmektedir.

Kayseri Garı arazisi bir protokolle AKP’li Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ne devredildi. Sendikamızın yaptığı itirazla Danıştay devir protokolünü iptal etti.

Ankara Gar alanında 49 bin metrekare alan ve iş yerleri Medipol Üniversitesi’ne devredildi, dava süreci İstinaf’ta. Devredilen gar alanında 35’er metre yüksekliğinde yapılmak istenen yapılaşmanın imar planı için ayrıca açılan imar planı iptal davası Ankara 9’uncu İdare Mahkemesi itirazı kabul ederek imar planını iptal etti.

Demiryollarının Akçay Eğitim ve Dinlenme Tesisleri Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na devredildi. İptali için açılan dava süreci devam etmektedir.

Haydarpaşa Garı yine bir vakfa devredilmek isteniyor. Haydarpaşa Garı ve arazisi yandaş vakıfların yakın takibinde olup demiryollarından alınmak istenmektedir. Sendikamız buranın da yakından takipçisidir.

***

Başta hızlı tren hatları yapımı olmak üzere yatırım imalatları projelere uygun yapılmamaktadır. Bu durum Sayıştay raporlarına girmesine rağmen şirketlerin belirlediği yöntemler üzerinden yapımları devam etmektedir. Kontrol mühendisleri projeye göre imalat yapılmadığına itiraz ettiklerinde kontrol mühendisleri cezalandırılmaktadır. İzmir hızlı tren projesinde, projeye göre yapılması gereken imalat yapılmadığı için imza atmayan sendikamız üyeleri sahaya çıkartılmayıp projeler hizmet alımı yoluyla oluşturulan mühendislik müşavirlikleri aracılığı ile kabulü yapılmaktadır. (Örnek: Projede; Manisa etabında gevşek zeminin sağlamlaştırılması için 85 santimetre çapında 12 metre derinliğinde ve demirli fora kazık yöntemi ile sağlamlaştırma gerekirken 50 santimetre çapında 5 metre derinliğinde içinde demiri olmayan betonla yapılan imalatlar)

Cumhuriyet döneminde yapılan demiryolu imalatlarına kısaca bakacak olursak; o yıllardaki teknolojik imkânlarla büyük bir gayret ve ciddiyetle sarp arazilerden bile kısa zamanda yapılan demiryolları günümüzde gelişmiş teknolojik imkânlara rağmen istenilen sürede yapılamamaktadır. Bilecik yakınlarında bir tünel içerisinde kalan tünel delici makine bile uzunca bir süre sonra birkaç gün önce çıkarılabilmiştir.

Çok sarp bir bölge olan Sivas – Erzincan arası 3 yıl gibi bir sürede yapılmıştır. Özellikle 156 kilometre olan Divriği – Erzincan arasında 83 tane tünel bulunmaktadır. Bir yıl gibi bir sürede hat tamamlanmıştır.

Demiryollarına çok büyük kaynaklar aktarılmasına karşın aktarılan kaynakların demiryolu yapımında maalesef karşılığı olamamıştır. Bir türlü bitirilmeyen projelerde yaptırım yapılmamakta ve adeta kontrol mühendisleri cezalandırılmaktadır.

Haydarpaşa Garı binası ve gar alanında da bir süredir çalışmalar devam etmektedir. Gar restorasyon çalışmalarında da zaman zaman restore çalışmaları olmakta bazı zaman da hiçbir çalışma yapılmamaktadır. Özellikle yangın geçiren çatı aksamında gerekli restorasyon hâlâ yapılmamıştır.

Müteahhitlere aktarılan kaynaklar çalışanların, yurttaşların alın terinden başka bir şey değildir. Bu savurganlığın yurttaşlar ve çalışanlar tarafından görünür olması ve bu keyfiliğe tepki verilmesi gerekmektedir.

*Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Sekreteri