Depremde iki hafta geride kaldı: Bu sınavdan da geçemeyecekler
Maraş depremi sonrası tıpkı öncesinde olduğu gibi sayısız yanlış yapan, her konuda geç kalan iktidar halkı yalnız bıraktı. İki haftadan geriye kentlerde ve kalplerde büyük yıkım kaldı. Deprem öncesi ve sonrası yaptığı hatalarla yüzleşeceğine, dayanışma faaliyetinde bulunanlar başta olmak üzere önüne gelene parmak sallayan iktidar iki haftada 20 yıllık hata yaptı.
HABER MERKEZİ
Tüm ülke, 6 Şubat pazartesi sabahında büyük bir acıya uyandı. 11 ili etkileyen 7.7’lik Maraş Pazarcık depreminin ardından öğle saatinde Elbistan merkezli 7.6’lık bir başka depremle binlerce ev yerle bir oldu. Şu ana kadar 40 bin kişi hayatını kaybetti, 100 binden fazla kişi ise yaralandı. Geride yıkılmış kentler, yakınlarını kaybetmiş binlerce insan, hayata dönmeye çalışan yaralılar bıraktı. Bu deprem sadece yer kabuğunu kırmakla kalmadı. İktidarın açıklarını ortaya döktü, tek adam rejiminin neye yol açtığını tüm dünyaya gösterdi.
Depremin üzerinden geçen iki haftada neler yaşandı bir göz atalım;
İlk dakikalardan itibaren dört bir yandan yardım çağrıları yükseldi. Kendi imkanlarıyla enkazdan çıkanlar yakınlarını kurtarmak için çalışmaya başladı. Yaralı kurtulanları hastaneye taşımak istediler ne var ki kimi hastaneler çoktan çökmüş, onlarca kişiye mezar olmuştu.
• Yardım için AFAD görevlileri, itfaiye ya da belediye binalarına koşanlar karşılarında enkaz yığınları buldu. Aylardır deprem uzmanlarının yer dahi bildirerek yaptığı uyarılara rağmen bugüne kadar harcanan trilyonlara rağmen devlet depreme yine hazırlıksız yakalanmıştı. - Enkaz altında kalanlar telefonlarıyla ya da çığlıklarıyla yardım istediler. Varsa hayatta kalan yakınları zamana karşı büyük yarışa girdi. Ne var ki AFAD’ın arama kurtarma ekipleri aradan geçen 30 saatte rağmen ortada yoktu.
• AFAD hantal yapısı ve sadece Erdoğan’ın talimatıyla iş yapmaya çalışmış bakanlıklar, bürokratlar nedeniyle binlerce kişi o enkazlarda yardım beklerken öldü.
• Marmara depreminde hem kurtarma hem de düzeni kurmada etkili olan TSK, üçüncü günde deprem bölgelerine sevk edildi. Hayat kurtarmak için en kritik saatler böyle böyle kaybedildi.
• İlk depremin ardından yeterli uyarı yapılmayınca evlerine dönenler ikinci depremde hayatını kaybetti.
• Sağ çıkanlar su, yemek ve battaniye dahi bulamadı. İçi boşaltılan ‘Kara gün dostu’ Kızılay pek ortada görünmedi.
• İktidarın da itiraf etmek zorunda kaldığı organizasyonsuzluk, dağınıklık, plansızlık nedeniyle can kurtaracak madenciler saatlerce bekletildikten sonra alanlara gönderildi.
• Ulaşım kesildi. Havalimanlarında dahi hasar meydana geldi. Otobanlar, köprüler işlemedi. Acil yardımlar için ortada bir plan da olmadığı anlaşıldı.
Saatler boyunca AKP’li Cumhrurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ortada görünmedi. İktidarın tek yetkilisi adeta AFAD Deprem Risk Azaltma Müdürü Orhan Tatar oldu. İlk 2 gün en çok açıklama yapan ekranda görünen kişi Tatar’dı.
• Maliye Bakanı Nureddin Nebati, yardım çığlıkları her yeri sarmışten Urfa’da tepki çeken bir açıklama yaptı: Kurtarma çalışmalarının hassas bir şekilde sürdüğünü, yurttaşlardan sosyal medyada yayılan yanlış haberler yerine AFAD’ın açıklamalarını dikkate almaları gerektiğini ifade etti. Nebati, ‘‘Burada sıkıntı sosyal medyadan yayılan yanlış haberler. Şu anda Urfa’da her şey kontrol altında’’ diye konuştu.
• Erdoğan depremden 25 saat sonra Ankara’da kamera karşısına geçti. Devlet Bilgi Koordinasyon Merkezi’nde konuşan Erdoğan, halkın beklediği şefkat cümleleri yerine adeta tehditler savurdu. ‘‘Devlet ve millet el ele vermiş, bu tarihi felaketin üstesinden gelmeye çalışırken yalan haberler ve çarpıtmalarla insanımızı birbirine düşürmeye niyetlenenleri yakından takip ediyoruz. Günü geldiğinde şu anda tuttuğumuz defteri de açacağız. Savcılarımız bu tür insanlık dışı yöntemlerle sosyal kaos çıkarmaya tevessül edenleri belirleyip, gereken işlemleri süratle yapıyor’’ dedi. Açıklamaya sosyal medyada da tepki yağdı.
• Enkaz altında can pazarı sürerken sosyal medyada sürek avına başlandı. Onlarca kişi paylaşımlar nedeniyle gözaltına alındı.
• Farklı illerde muhalefet partilerinin yönettiği belediyelerin deprem bölgesine yardım götürmesi bazı yerlerde engellendi. Kamyonlara belediye pankartı yerine AFAD pankartının asılması istendi.
• İktidarın ortağı MHP’nin genel başkanı Devlet Bahçeli aradan geçen iki haftada deprem bölgesine adım atmadı. Depremin vurduğu memleketi Osmaniye’ye dahi uğramadı.
• Depremin üçüncü günü Twitter’de bant daraltmaya gidildi. Can kurtarmada ve haberleşmede büyük önemi olan Twitter’a getirilen engel, gelen tepkilerin ardından kaldırıldı.
• Maraş’ta deprem ziyaretine giden Erdoğan birkaç depremzedeyle görüştü. Erdoğan’ın aracına bineceği sırada, yanına gelen depremzedeye ‘‘Bunlar kader planının içerisinde olan şeyler’’ ifadelerini kullandı. Oysa bilim insanları gereken tüm uyarıları yapmıştı.
• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu katıldığı bir programda, ‘‘3-4 yıldır Türkiye, 99 depreminden itibaren deprem hazırlıklarını sürdürüyor. Devletin gücünün nasıl olabileceğini ortaya koymaya çalışıyor. Bizim hazırlığımız İstanbul depremiydi’’ diyerek en büyük gaflardan birini yaptı.
• Depremde yardım toplayan Haluk Levent’in kurucusu oldu AHBAP Derneği’ne iktidar cephesinden tepki geldi. Bahçeli grup konuşmasında AHBAP’ı hedef aldı.
• Yıkılan binalara ilişkin şu ana kadar çoğu müteahhit 131 kişi tutuklandı. Ancak bütün bu yıkım, yetersizlik, denetimsizlik ve ortadaki 40 bin cana rağmen istifa eden tek bir bakan, müdür, belediye başkanı ya da kaymakam olmadı. Ortadaki bu büyük yıkımın tek sorumlusu müteahhitlermiş gibi yaklaşıldı. Oysa bu tablo ihmaller zincirinin sonucuydu.
• AKP sözcüsü Ömer Çelik, iktidara yönelik eleştirilereyönelik ‘‘Bunları not ediloruz’’ dedi. Bu açıklamaya sosyal medyada ‘‘Benidenotet’’ hastagli kampanya yapıldı. Binlerce kişi tweet attı.
• ‘‘Türkiye Tek Yürek’’ kampanyasına devlet kurumları ve inşaat şirketlerinden gelen yardımlar tepkiye yol açtı: Yurttaştan alınan yeniden yurttaşa verildi denildi.
• Bunca acının ortasında dünyanın dört bir yanından gelen yardım ve destekler barışa dair umutları yeşertti.
• Yurt içinde yurttaşların oluşturduğu dayanışma ağları, yarına dair ümitleri yükseltti. 7’den 70’e binlerce kişi yaşamını bile hiçe sayarak sivil bir dayanışma zinciri kurdu, deprem bölgesindekilere yardıma koştu. Kimi çorba pişirdi, kimi yardım paketledi.
• ‘‘Türkiye Tek Yürek’’ kampanyasına devlet kurumları ve inşaat şirketlerinden gelen yardımlar tepkiye yol açtı: Yurttaştan alınan yeniden yurttaşa verildi denildi.
***
105 bina ağır hasarlı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ekipleri, deprem bölgesindeki hasar tespit çalışmalarının sonuçlarını paylaştı.
Hasar tespiti yapılan 830 bin binada hiç hasar almayan bina sayısı 407 bin 786 oldu. 11 kentte incelenen binaların yarısında az, orta ya da ağır hasar tespit edildi:
• Hasar tespit çalışması yapılan bina: 830 bin 783
• Acil yıkılacak, ağır hasarlı ve yıkık bina: 105 bin 794
• Acil yıkılıcak yıkık binada bağımsız bölüm: 384 bin 545
• Yıkılan bina sayısı: 20 bin 662
• Yıkılan bağımsız bölüm: 71 bin 52