Dev gemiyi alan okyanusu geçti!
Çevre Bakanlığı, İzmir Aliağa’da sökümüne izin verilen asbestli gemi hakkında gemi hareket ettikten 5 gün sonra Brezilya’ya yazı yazdığı ortaya çıktı. Meslek örgütleri de zehir dolu gemiye karşı dava açtı.
Aycan KARADAĞ
İçi asbest yüklü Brezilya donanmasına ait NAe Sao Paulo adlı gemiyle ilgili yeni bilgiler ortaya çıkmaya devam ediyor. 3 Ağustos tarihinde Brezilya Yüksek Mahkemesi’nin geminin, Rio de Janeiro Limanı’ndan ayrılmaması gerektiğini tebliğ etmesine rağmen 4 Ağustos tarihinde gemi Rio de Janeiro Limanı’ndan hareket ederek İzmir Aliağa’ya yola çıktı. Geminin ise şu anda Batı Sahra açıklarında seyrettiği öğrenildi.
BirGün’ün edindiği bilgilere göre ise, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, gemi hareket ettikten 5 gün sonra Brezilya’ya yazı yazdığı ortaya çıktı. Bakanlık yazdığı yazıda, şartlı onayının yeniden değerlendirilebilmesi için Brezilya Yüksek Mahkemesi kararına ait bilgi, belgelerin ve hazırlanan yeni Tehlikeli Madde Envanter Raporu’nu istedi.
YENİDEN HAZIRLANMASI GEREKİYOR
Yazıda özetle şu ifadelere yer verildi: “Ülkemize getirilmesi istenen ‘Nae Sao Paulo’ isimli eski donanma gemisine tarafımızca şartlı onay verilmiştir. Ancak basında çıkan Brezilya Yüksek Mahkemesi’nin ihtiyati tedbir kararı aldığı haberleri ve Bakanlığımıza yapılan tehlikeli madde ihbarları sonucunda söz konusu eski donanma gemisinin Tehlikeli Madde Envanter Raporu’nun gemi ülkemize gelmeden önce Brezilya karasularındayken yeniden yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda, notifikasyon şartlı onayının yeniden değerlendirilebilmesi için Brezilya Yüksek Mahkemesi kararına ait bilgi ve belgelerin ve hazırlanan yeni Tehlikeli Madde Envanter Raporu’nun tarafımıza iletilmesini rica ederim.”
BREZİLYA’DAN ÇOKTAN AYRILMIŞTI
22 Ağustos’ta ise Brezilya’dan Bakanlık’a cevap geldi. Yazıda, Bakanlık’ın yazısının kendilerine ulaştığında geminin Brezilya topraklarından çoktan ayrıldığı belirtildi. Cevapta ise özetle şu ifadeler yer aldı: “Hukuki süreç, Instituto Foch adlı Brezilyalı bir STK tarafından başlatılmıştır. Bahsettiğiniz karar Brezilya Yargıtay'ından değil, 1. derece bir hakimin ön kararıdır. Bu nedenle karar temyize tabidir. Geminin ihracatına ilişkin iznin Türkiye'de 7 Haziran 2022’de verildiği, geminin de hareketine 4 Ağustos 2022'de başladığının altını çizmek önemlidir. Sizin 9 Ağustos 2022'deki mektubunuz ulaştığında, gemi Brezilya topraklarından çoktan ayrılmıştı. Tüm bunlarla birlikte, yeni bir tehlikeli madde envanteri talebinizi kabul ediyoruz. Mektubunuzda yer alan içerik hakkında ihracat firmasına bilgi verdik. Yanıtı biz aldıktan hemen sonra, size bir kopyasını göndereceğiz.”
Brezilya’nın geminin sökümü yapacak SÖK Denizcilik şirketine de yazı yazdığı öğrenildi. Yazıda, Türkiye’nin yeniden envanter raporu istediği ve hazırlanmasının gerektiği belirtildi.
DÜNYANIN ÇÖPLÜĞÜ OLMAYACAĞIZ
İzmir Yaşam Alanları Meclisi’nden Yasemin Sağlam yaptığı açıklamada, “Hedefimiz gemiyi Cebelitarık Boğazı’ndan geçmekten durdurmak. Geminin üretildiği ve nükleer araştırmalarda kullanan Fransa’ya ya da yola çıktığı Brezilya’ya geri dönmesini istiyoruz. Bütün çalışmalarımızı buna göre sürdürüyoruz. Dünyanın çöplüğü olmayacağız” diye konuştu.
***
YARGIYA TAŞINDI - (Fevzi Efe SEKİTMEZ)
Zehirli atık dolu uçak gemisi Nae Sao Paulo’nun Aliağa’da sökümünü durdurmak için İzmir Büyükşehir Belediyesi, TMMOB, KESK, DİSK, İzmir Tabip Odası, İzmir Barosu, STK’lar ve yaşam savunucuları tarafından yürütmeyi durdurma kararı verilmesi için dava açıldı. Dava sonrası İzmir Bölge Adliye Mahkemesi önünde basın açıklaması yapıldı.
Açıklamada geminin gelmesinin önüne geçilmesi gerektiğini ve eğer Sao Paulo Aliağa’ya gelirse İzmir’in ve Türkiye’nin felaketi olacağının altı çizildi. Basın açıklamasında İzmir Belediye Başkanı Tunç Soyer ile birlikte TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, Türk Tabipler Birliği (TTB) Merkez Konsey Üyesi Nursel Şahin, Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Erinç Sağkan, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ve KESK Eş Genel Başkanı Şükran Kablan Yeşil de zehirli atık dolu gemiye karşı açılan davanın altına imzalarını attılar.
Aliağa’yı, havayı ve suyu korumak için buradayız diyen TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, “Aliağa’ya, havaya, suya sahip çıkmak için burada yan yanayız. 1 yıldır İzmir halkıyla ve çevre örgütleri ile beraber bir dizi açıklama yaptık. Kamuoyunu bilgilendirmeye ve uyarmaya çalıştık. Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı bütün raporları göz ardı ederek kulağını söküm yapacak firmaya dayadı ve geminin gelmesine izin verdi. Bakanlık inceleme raporu var diyor ama defalarca talep etmemize rağmen hiçbir raporu bizimle paylaşmıyor. Bakanlık yalnızca firmanın beyanına bakıyor. Biz bu filmi defalarca izledik. Gemi hızla tersaneye girip, hızla sökülüyor. Mahkeme kararları bile beklenmiyor. Bu gemiden çıkan atıklar geri dönülemez zararlar verecek. Bu ülkenin çöplük hale getirilmesine yönelik girişimlerden bıktık. Türkiye’nin atık çöplüğü olmasına izin vermeyeceğiz. O gemi mutlaka gidecek” diye konuştu.