Diplomatik buhran

DIŞ HABERLER SERVİSİ

İran’ın Tahran’da 176 kişinin hayatını kaybettiği yolcu uçağını füzeyle düşürdüğünü açıklaması, Batı’yla devam edecek ağır bir diplomatik gerilimin habercisi oldu. Uçakta hayatını kaybedenlerin ailelerine tazminat ödemeyi takvimine alan İran, başta İngiltere ve Ukrayna olmak üzere birçok ülkeyle krizin eşiğine geldi. İran en son Yunanistan’a, Başbakan Miçotakis’in ‘Kasım Süleymani’ açıklamaları nedeniyle nota verdiğini duyurmuştu.

Başkent Tahran’da ise Emir Kebir Üniversitesi ile uçakta 14 öğrencisini yitiren Şerif Üniversitesi’nin önünde yapılan anma törenleri hükümet karşıtı protestolara dönüşürken anma programlarına katılan İngiltere’nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire gözaltına alınarak birkaç saat alıkonuldu.

İNGİLTERE’DEN SERT TEPKİ

İngiltere’nin İran’daki en üst düzey diplomatik temsilcisi olan Büyükelçi Rob Macaire kısa süren gözaltı işlemi sonrası açıklama yaparak protestolara değil anmaya katıldığını söyledi. İran Hükümeti’nin ise ‘provoke edici şüpheli eylemlere katılmak’ ile suçladığı Macaire, “Saygı göstermeyi istemek normaldir, kurbanlardan bazıları Britanyalıydı. Beş dakika sonra, bazıları slogan atmaya başlayınca oradan ayrıldım. Diplomatları gözaltına almak elbette tüm ülkelerde yasa dışıdır” dedi. İngiltere de yaşanan gözaltı krizine sert tepki verdi.

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, “Tahran Büyükelçimizin temelsiz ve açıklamasız olarak gözaltına alınması, uluslararası hukukun fahiş biçimde çiğnenmesidir” diye konuştu. İran Hükümeti’nin bir yol ayrımında olduğunu söyleyen Raab, “Ya bir parya konumuna doğru yürüyüşüne devam edebilir ya da gerilimi düşürecek adımlar atıp ileri açılan diplomatik bir yola girebilir” ifadelerini kullandı.

SORUŞTURMA İSTENİYOR

Ukrayna ise İran’dan elde edilen görsel veriler ve bulgularla yeni bir soruşturma başlatma hazırlığında. Ukrayna Başsavcılığı, davaya ilişkin ‘iki veya daha fazla kişinin kasıtlı olarak öldürülmesi ve uçağın yok edilmesi’ suçlamasıyla soruşturma yürütme kararı aldı.

Başsavcılık, ‘iki veya daha fazla kişinin kasıtlı olarak öldürülmesi ve uçağın yok edilmesi’ suçlamalarıyla soruşturmanın yürütüleceğini açıkladı. Fransa da, düşürülen uçakla ilgili uluslararası soruşturma başlatılması için resmi prosedürü başlattığını duyurmuştu.

AB’DEN İTİDAL ÇAĞRISI

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise konuya ilişkin itidal çağrısı yaptı. Borell, Twitter hesabından yaptığı açıklamada İngiliz Büyükelçi’nin geçici olarak gözaltına alınmasından dolayı ‘son derece endişeli’ olduğunu belirterek “Viyana Sözleşmesi’ne tam riayet şarttır. Avrupa Birliği yatışma ve diplomasiye alan açma çağrısı yapıyor” dedi.

21 ŞUBAT SEÇİMLERİ ERTELENDİ

İran’da yolcu uçağının düşürülmesi 21 Şubat’ta yapılacak milletvekilliği seçimlerini de etkilerken reformist kanadın önde gelen bazı isimleri milletvekili adayı olarak kabul edilmedi. Anayasayı Koruyucular Konseyi (Nigehban), reformistlerin önemli isimlerinden Ali Mutahhari, Mahmud Sadıki, İlyas Hazreti, Gulamrıza Haydari, Fatma Saidi ve Tayyibe Siyavuş’un adaylığını veto etti.

MUHALİFLER TEPKİLİ

İran’da muhalifler de sesini yükseltti. Yeşil Hareket’in lideri Mehdi Kerrubi dini lider Ali Hamaney’e istifa çağrısı yaptı. İranlı Milletvekili Gulamali Caferzade de “Üç gün gerçeği halktan gizleyenler çok ahlaksızca bir iş yapmışlardır. Batı’nın baskısı ve sosyal medyada yayımlanan görüntüler olmasaydı beyler gerçeği asla söylemeyeceklerdi” dedi.