‘Doğaya güveniyoruz’

Savory Enstitüsü, Dünya’nın çöllerini tekrar yeşertmek ve iklim değişikliğini tersine döndürmek için faaliyet gösteriyor. Kurucusu Allan Savory geçen ay yapılan Dünya Organik Kongresi’nde “Bütüncül Yönetim” ismini verdiği tekniği anlatmak üzere “Anadolu Meraları” grubunun davetlisi olarak Türkiye’ye gelmişti. Bütüncül Yönetim uygulamalarını ilk başlatan Anadolu Meraları’nı ve Bütüncül Yönetim’i uygulayıcıları Volkan Büyükgüngör ve Durukan Dudu ile konuştuk.
Büyükgüngör ve Dudu Çanakkale Biga’da kurulan Ormanevi Kolektifi sakinleri. Volkan, Elektrik-Elektronik Mühendisi, Durukan ise Uluslararası İlişkiler okudu ve İsveç’te Kırsal Kalkınma üzerine yüksek lisans yaptı.

>> Çok daha farklı işler yapabilecekken ve bir tarımcı da değilken neden buradasınız?
Volkan: Toprak ile uğraşmayı, ekolojik sorunlara odaklanmayı, kendimizi iyi hissettiğimiz bir mizansende yaşamayı, eylemlerimizin sonuçlarını olumlu ve olumsuz net ve dolaysız görebilecek bir yaşam kurmayı anlamlı bulduğumuz için.
Durukan: Bu bir seçim. Sürdürülebilirliğin bir anlamının kalmadığı bir dünyada onarıcı yaşamlar kurmak, bunu yaparken de keyif almak kadar büyük bir nimet yok dünyada.

>> Bütüncül yönetim nedir? Hangi ülkelerde ve ne zamandan beri yapılıyor?
Durukan:  Ekolojik onarım ve insan refahının birlikte nasıl gerçekleşebileceğine dair son derece sağlam ve somut teknik bulgularla donanmış çok güçlü bir planlama mekanizması. Kurucusu Allan Savory, 1960’larda bütüncül otlatma planını uygulamaya başlamış. 1980’lerle birlikte bugünkü haline, yani ekonomik ve toplumsal boyutunu da içeren haline evrilmiş. Şu anda dünyanın 6 kıtasında, toplam 15 milyon hektar alanda uygulanıyor.

>> Neden böyle bir uygulamaya gerek duyuluyor?
Volkan: Ekim-dikim ve hayvancılık için verim artışı peşinde doğaya nokta atışı müdahaleler yapıldı. Bu müdahalelerin çözümden çok sorun yarattığı fark edildiğinde ise, sorunun köküne inmek yerine belirtilerine yönelik müdahale yöntemleri geliştirildi. Bütüncül Yönetimin farkı ise, toprak denen karmaşık yapıda analitik müdahalelerin sadece sorun yaratacağın kanıtlaması.

>> İklim değişikliğine yol açan sorunları belirli teknik veya yöntemleri uygulayarak çözebilecek miyiz?
Durukan: 10 yıla yakın zamandır sahada, sokakta ve masada iklim değişikliği çalışan biri olarak karamsarlık içindeydim. Bütüncül Yönetim’le tanıştığımda ilk tepkim “İklim krizi karşısında gerçek olamayacak kadar müthiş bir şey bu” oldu. 4 senedir araştıran ve 8 aydır da uygulayan biri olarak artık eminim: Savory haklı, Bütüncül Yönetim iklim krizi karşısındaki tek gerçek umudumuz. 3 sebeple: 1) Mevcut hayvancılık ve tarımın devasa karbon salımını ortadan kaldırıyor. 2) Havada “sorun” olan karbondioksiti organik madde olarak toprağa gömüyor. 3) Görülme sıklığı artan kuraklık ve sel gibi aşırılıklara olan direncini hızla arttırıyor.
 

***

Meralar 50 yıldır kötü kullanılıyor

>>Yaptığınız şey hayvancılık konusunda genel olarak uygulanan şeylere aykırı gibi duruyor fark nerede, deneyimleriniz size ne gösterdi?
Volkan: Türkiye’de hayvancılık giderek fosil yakıtlara dayalı, mevcut ekosistemi yerel ve küresel ölçekte tahrip eden bir sektör olma yolunda ilerliyor. Hazır yeme dayalı besicilikle hayvancılık yapmak mantıksız. Meraları onaran ve giderlerin çok daha düşük olduğu bir hayvancılık Bütüncül Yönetim’le mümkün, biz bunu yapıyor ve söylüyoruz. Doğaya, hayvanların ve otlakların milyonlarca yıldır hayatta kalmış genlerine güveniyoruz.
Durukan: Bütüncül Yönetimi anlattığımızda insanlar “İşte Anadolu’da yapılan hayvancılık” diyebiliyor. Bundan 50 yıl önce kısmen benzer uygulamalar varmış, evet. Çünkü sürüler ortakmış, otlaklara belli bir dönemden önce girmez, belli bir süre toparlamaları için bırakırlarmış. Ama son 50 yıldır köylü de kötü kullanıyor merayı. Bir çoban olarak söylüyorum bunları. Yağmur yağar yağmaz, ot daha “bebek” evresindeyken sürü sokuluyor mesela. Çobanlar da biliyor bunu, “evet” diyorlar, “Ama ben girmezsem beriki sokacak hayvanını”. Nasıl planladığınıza göre otlatma merayı rezil de eder, vezir de. Bütüncül Yönetim vezir etmemizi sağlıyor.